Lezen Blok 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen

Paragraaf 1.5

Je leert wat een hoofdgedachte is

Kernzin

Bevat de belangrijkste informatie van een alinea.

Staat meestal aan het begin of het einde van de alinea.

De rest van de alinea bestaat dan uit een toelichting en/of voorbeelden bij de kernzin.

Hoofdzaken en bijzaken

De belangrijkste zaken in een tekst noem je hoofdzaken. 

Minder belangrijke zaken als uitleg, toelichting en voorbeelden noem je bijzaken.

Globaal lezen

Om achter de hoofdzaken van een tekst te komen, ga je de tekst globaal lezen.

Je leest dan alleen de volgende onderelen:

- de eerste alinea

- de kernzinnen van alle alinea's. In de kernzin staat meestal de hoofdzaak van de alinea.

- de laatste alinea

Grondig of intensief lezen

Als je een tekst helemaal wilt begrijpen, lees je de tekst grondig of intensief.

Je let dan op de volgende zaken:

- Wat is het onderwerp van de hele tekst?

- Wat zijn de deelonderwerpen van elke alinea?

- Wat hebben de alinea's met elkaar te maken?

- Wat wil de tekst duidelijk maken?

- Welke zinnen zijn moeilijk, lees die nog een keer.

- Zoek de betekenis van de woorden die je nog niet kent.

Hoofdgedachte

Als je de tekst grondig of intensief gelezen hebt, weet je het onderwerp van de tekst. Je kan ook de hoofdzaken over het onderwerp in een samenvatting weergeven.

Als je het onderwerp en de hoofdzaken met elkaar verbindt, kun je meestal in één zin de hoofdgedachte van de tekst aangeven.

De hoofdgedachte is wat de schrijver precies over het onderwerp wilde vertellen.

(De hoofdgedachte is nooit een vraag)

Manieren van lezen:

Oriënterend lezen: om het onderwerp van de tekst te bepalen. (je leest: titel, eerste zinnen, tussenkopjes, laatste zinnen, anders gedrukte woorden, illustraties, bronvermelding.)

Globaal lezen: om de hoofdzaken van een tekst te benoemen. (je leest: eerst alinea, kernzinnen van de alinea's, laatste alinea.)

Grondig/intensief lezen: om de tekst te begrijpen en om de hoofgedachte te benoemen. (je leest: de hele tekst.)

Aan het werk:

Vakantie

Pargraaf 1.5

Zakelijk lezen

Deel 1 en 2

Tekstvorm: instructie (vwo) 

Deze vorm gebruikt de schrijver als hij iets stap voor stap wil uitleggen aan de lezer. Een instructie noem je ook wel een handleiding.  

De zinnen zijn kort en duidelijk en beginnen met een werkwoordsvorm. Soms is het nodig om illustraties toe te voegen.

Tekstvorm: infographic (vwo)

Is een combinatie van beeld en tekst. Het wordt ook wel een visuele weegave van informatie of een grafisch verhaal genoemd.

Een tekstschrijver gebruikt infographic om op een kleine ruimte veel informatie te geven. Het tekstdoel is informeren.

Aan het werk

Vwo: opdracht 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10 (Klaar? opdracht 11)

Havo: opdracht 1, 2, 3, 4, 5, 6 ( Klaar? opdracht 7)

opdracht

Zoek een tekst op internet en benoem de volgende onderdelen van de tekst:

- tekstdoel, tekstsoort en tekstvorm

- publiek (breed, kleiner, klein)

- tekstdelen (geef aan waar elke alinea begint en eindigt)

- inleiding, op welke manier?

- onderwerp en hoofdgedachte

- deelonderwerpen van de alinea's

- zoek 5 verwijswoorden en vertel waar ze naar verwijzen

- slot, op welke manier wordt de tekst afgesloten?