Samenvatting

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Paragraaf 1

Van handwerk naar machine

De meeste mensen werkten voordat de fabrieken kwamen op het platteland. In de winter was er weinig werk en verdienden gezinnen wat bij met huisnijverheid.

Nijverheid

Grote gevolgen

- Mijnbouw en metaalindustrie werden heel belangrijk.

- Huisnijverheid verdween.

- Mensen waren niet langer hun eigen baas.
- Machine konden sneller produceren dus producten werden goedkoper.

Industrialisatie

De eerste fabrieken
1750

De eerste fabrieken stonden in Groot-Brittannië.
 De groei van de bevolking zorgde voor meer vraag naar producten, zoals kleding. 

Eerste fabrieken

Gevolgen

- Het landschap veranderde sterk.

- Er ontstaan nieuwe steden die snel groeien.

- Er ontstaat een nieuwe groep mensen, de arbeiders.

- Het milieu raakte op grote schaal vervuild.

Gevolgen

Paragraaf 2

De gegoede burgerij

Wie het kon betalen, woonde ver weg van de fabrieken. Daar was minder stank en vuil. In deze buitenwijken stonden grote huizen met tuinen.

Gegoede burgerij.

Liberalen

De overheid deed niks aan de situatie van de arbeiders. De meeste bestuurders waren liberalen. Ze wilde zoveel mogelijk vrijheid voor de burgers, ook op politiek gebied.

Liberalisme.

Kapitalisme

Liberalen waren aanhangers van het kapitalisme. 
Ze vonden dat de regering zich zo min mogelijk moest bemoeien met de economie.

Liberalisme.

Paragraaf 3

Vakbonden

Liefdadigheid

• Leefomstandigheden 

• Hulp van kerken of rijken. 
  

• Armenwet (1854): liefdadigheidsinstellingen moesten voor armen zorgen. 

• Te veel armoede: hulp voor iedereen bleek onmogelijk.
  

• Werkomstandigheden

• Samen sta je sterker.

Sociale Wetten

• Kinderwetje

• Woningwet

• ongevallenwet

• leerplichtwet

Paragraaf 4

Revolutiejaar 1848

>1845: Armoede!

• Aardappeloogst: schimmel
  
• Graanoogst: muizenplagen
  
• 
  

Dus: 

• Honger
• onrust
• opstanden

In Parijs breekt een revolutie uit die zich verspreid door Europa.

Ongelijkheid
1800

• Mannen en vrouwen waren ongelijk voor de wet.
• Man was de baas van het gezin, vrouw had niks te zeggen.
• Vrouwen zorgen voor het huishouden en de kinderen.

Ongelijkheid.

Democratie
1919

• In 1848 mochten alleen mannen stemmen                               die een bepaalde belasting betaalden. 
• In 1917 kregen mannen kiesrecht
• In 1919 kregen uiteindelijk ook vrouwen kiesrecht.

Inspraak.

Belangrijke vragen

Waarom is er in de winter weinig werk voor de gezinnen?

Waarom werden mijnbouw en metaalindustrie heel belangrijk?

Klassestrijd.

Sleep de klassen naar de juiste plek op de piramide

gegoede burgerij

arbeiders

middenklasse

Wat is het socialisme?

1. Economische stroming die opkomt voor zoveel mogelijk vrijheid voor alle burgers.
2. Politieke stroming die opkomt voor zoveel mogelijk vrijheid voor alle burgers.
3. Economische stroming die de uitbuiting van arbeiders door fabriekseigenaren wil stoppen.
4. Politieke stroming die de uitbuiting van arbeiders door fabriekseigenaren wil stoppen.

Welke beweging komt op
voor het vrouwenkiesrecht?

1. Communisme
2. Socialisme
3. Kapitalisme
4. Feminisme