Trede 13 - Gesteenten

• Aardrijkskunde
• Secundair onderwijs

Trede 13 - Gesteenten

Leerdoelen

• het verschil tussen losse en vaste gesteenten uitleggen.
• verklaren hoe vaste gesteenten kunnen verweren.
• verschillende vaste gesteenten herkennen met behulp van een determineertabel.
• verschillende bouwmaterialen koppelen aan gesteenten.
• het verschil tussen natuursteen en kunststeen benoemen.
• informatie afleiden uit een bron (atlas).
• het industrieproces toepassen op de productie van baksteen.
• toelichten welke oplossingen er bestaan voor ongebruikte groeves.
• horizontale en verticale relaties in functie van de klei-ontginning verklaren.

Begin de les met het delen van de leerdoelen, zodat de leerlingen weten wat ze aan het einde van de les moeten kunnen.

Vaste en losse gesteenten

Er zijn twee soorten gesteenten: vaste en losse gesteenten. Vaste gesteenten zijn bijvoorbeeld graniet en marmer, terwijl zand en klei voorbeelden zijn van losse gesteenten.

Leg uit wat vaste en losse gesteenten zijn en geef voorbeelden van elk.

Verweren van gesteenten

Vaste gesteenten kunnen verweren door verschillende processen, zoals vorst, plantengroei en temperatuur. 

Dit kan leiden tot erosie en sedimentatie.

Leg uit hoe vaste gesteenten kunnen verweren en welke processen hierbij een rol spelen.

Erosie en sedimentatie

Verwering

Vorst en dooi

Temperatuur

Planten

Water komt in de scheuren in een steen, wanneer het vriest zet het water uit en verbrokkelt de steen.

Door grote temperatuurverschillen zetten stenen uit en krimpen ze weer. Hierdoor verbrokkelt vast gesteente

Wortels kunnen zich doorheen de bodem tot aan de ondergrond begeven. De druk van de wortels doet het gesteente splijten.

Determineren van gesteenten

Met behulp van een determineertabel kunnen verschillende soorten vaste gesteenten worden herkend. Een determineertabel is een tabel met kenmerken van gesteenten, zoals kleur, textuur en hardheid.

Laat de leerlingen oefenen met het gebruik van een determineertabel en geef voorbeelden van gesteenten die ze kunnen herkennen.

Bouwmaterialen en gesteenten

Verschillende bouwmaterialen worden gemaakt van verschillende gesteenten. 

Bijvoorbeeld, marmer wordt gebruikt voor vloertegels en graniet wordt gebruikt voor aanrechtbladen.

Laat de leerlingen oefenen met het koppelen van bouwmaterialen aan de juiste gesteenten.

Natuursteen en kunststeen

Natuursteen is gesteente dat in de natuur voorkomt en wordt gebruikt voor bouwmaterialen. 

Kunststeen is een imitatie van natuursteen en wordt gemaakt van bijvoorbeeld beton of kunststof.

Leg uit wat het verschil is tussen natuursteen en kunststeen en geef voorbeelden van elk.

Kunststeen 

Natuursteen

Industrieproces van baksteen

Bakstenen worden gemaakt van klei die wordt gebakken in een oven. 

Dit proces wordt het industrieproces van baksteen genoemd.

Laat de leerlingen het industrieproces van baksteen stap voor stap beschrijven en geef voorbeelden van toepassingen van baksteen.

Ongebruikte groeves

Als een groeve niet meer wordt gebruikt, blijft er een groot litteken achter in het landschap

Laat de leerlingen nadenken over mogelijke oplossingen voor ongebruikte groeves en bespreek deze samen.

Ongebruikte groeves

Laat de leerlingen nadenken over mogelijke oplossingen voor ongebruikte groeves en bespreek deze samen.

Ongebruikte groeves

Gelukkig zijn er verschillende oplossingen mogelijk. 

Bijvoorbeeld: de groeve kan worden opgevuld met afval of worden omgebouwd tot een recreatiegebied.

Laat de leerlingen nadenken over mogelijke oplossingen voor ongebruikte groeves en bespreek deze samen.

Groeve wordt recreatiegebied

Groeve wordt stortplaats

Groeve als natuurgebied

Oefentijd!

Ga naar je cursus en maak de omkadering van de twee leselementen.

Laat de leerlingen individueel of in groepen de quiz maken om hun begrip van de stof te testen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.