Examentraining Kenmerkende aspecten herkennen en noemen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Kenmerkende aspecten herkennen en noemen

Leerdoel

De leerling herkent en benoemt de kenmerkende aspecten (passend bij de gegeven voorbeelden).

Herkennen en benoemen

Vroegmoderne Tijd

Ontdekkers en Hervormers, 1500-1600, 16e eeuw
Regenten en Vorsten, 1600-1700, 17e eeuw
Pruiken en Revoluties, 1700-1800, 18e eeuw

5p Noem de vijf kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 5.

4p Noem de vier kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 6.

4p Noem de vier kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 7.

Gebruik bron 1.
Andrea Odoni (1488-1545) wordt door de elite van Venetië uitgesloten
van hoge bestuursfuncties. Met dit schilderij wil Odoni zijn status
verhogen op een manier die past bij de zestiende eeuw.
2p 1 Noem twee kenmerkende aspecten uit de zestiende eeuw passend bij bron 1
Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken.

Toen Willem van der Straaten in 1636 hoogleraar werd aan de universiteit van Utrecht, behield hij zijn baan als stadsarts. Hij verplichtte zijn studenten mee te lopen tijdens zijn rondes langs de zieken in het Catharijne-gasthuis. Volgens Van der Straaten kon hij daardoor zijn onderwijs beter laten aansluiten op een nieuwe eis die in de zeventiende eeuw aan wetenschap werd gesteld.
1p 2 Noem het kenmerkend aspect passend bij de bovenstaande tekst.

In de achttiende eeuw waren de bewoners van het Overijsselse platteland verplicht om tweemaal per jaar onbetaalde werkzaamheden te verrichten voor de drost (een bestuursambtenaar). In 1778 deed de politicus Joan Derk baron van der Capellen tot den Poll in de Statenvergadering van Overijssel de oproep om deze werkzaamheden af te schaffen.
1p 3 Noem het kenmerkend aspect van de achttiende eeuw waarvan deze oproep een voorbeeld is.

Gebruik bron 2.
Een bewering:
Met deze wet wil het bestuur van Maryland een godsdienstig
en een politiek doel bereiken.
1p 4 Noem het kenmerkend aspect passend bij bron 2.

Moderne Tijd

Burgers en Stoommachines, 1800-1900, 19e eeuw
Wereldoorlogen, 1900-1950, 20ste eeuw

Televisie en Computer, 1950-heden, 20ste eeuw/21ste eeuw

6p Noem de zes kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 8.

8p Noem de zes kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 9.

5p Noem de zes kenmerkende aspecten passend bij tijdvak 10.

De Schotse journalist Samuel Smiles schreef in de jaren 1840 artikelen waarin hij de ideeën van Robert Owen steunde. In 1859 publiceerde Smiles vervolgens een boek waarin hij schreef dat mensen uit de laagste sociale klassen hun levensomstandigheden moesten verbeteren door hard te werken en door in de avond zelf scholing te organiseren.
Een bewering: Met de boodschap van zijn boek brak Samuel Smiles met de ideeën van Robert Owen.
1p 1 Noem het kenmerkend aspect passend bij de bovenstaande tekst.

De Surinaamse schrijver Anton de Kom (1898-1945) leverde kritiek op het Nederlandse beleid in Suriname. Hij verzamelde onder andere klachten over de werkomstandigheden van de arbeiders in Suriname. In 1933 werd hij opgepakt tijdens een optocht naar het huis van de Nederlandse gouverneur, waar hij de klachten wilde aanbieden. Hij werd daarna door de autoriteiten gedwongen om naar Nederland te vertrekken.
1p 2 Noem een kenmerkend aspect uit de eerste helft van de twintigste eeuw passend bij bovenstaande tekst.

Gebruik bron 9.
Een interpretatie:
Met deze prent geeft de tekenaar kritiek weer op het beleid van de DDR-regering in 1953.
1p 3 Noem het kenmerkend aspect passend bij bron 9.

Gebruik bron 10.
Een conclusie:
De problemen die Hasip Turan beschrijft, passen bij de beginperiode
van de komst van gastarbeiders naar Nederland.
1p 4 Noem het kenmerkend aspect passend bij bron 10.

Herkennen, Benoemen en Uitleggen

Gebruik bron 2.
Deze bron is geschikt als illustratie bij twee kenmerkende aspecten van de vroegmoderne tijd.
3p 7 Licht dit toe door:
- het kenmerkende aspect van de zestiende eeuw te noemen waarbij
deze bron past en
- uit te leggen welk kenmerkend aspect van de zeventiende eeuw al in
de bron herkenbaar is.

In 1781 bepaalde keizer Jozef II voor zijn Oostenrijkse gebieden dat:
1 iedere onderdaan het recht kreeg zijn vroegere meester te verlaten en elders werk te zoeken en
2 alle onderdanen voortaan zelf konden kiezen welk ambacht zij wilden leren.
Op grond van deze maatregelen kun je Jozef II een verlicht vorst noemen.

2p 9 Geef bij elke maatregel aan door welk verschillend Verlichtingsideaal Jozef II zich liet leiden.

Gebruik bron 3.
Naast de 'discussies over de sociale kwestie' past deze bron ook bij
andere kenmerkende aspecten van die tijd.
2p 11 Toon dit aan voor twee kenmerkende aspecten, telkens met een
verwijzing naar de bron.

Gebruik bron 10.
Deze bron kan worden gebruikt om twee kenmerkende aspecten van de
tweede helft van de twintigste eeuw te illustreren.
2p 26 Toon dit aan voor beide kenmerkende aspecten.