Dementie - vocht en voeding

• Geneeskunde
• WO
• Studiejaar 6

Palliatieve zorg en dementie

- vocht en voeding -

17 juli 2024

Parissa, Milou, Jeanine, Charlotte

In de palliatieve zorg voor patiënten met dementie is de voedingstoestand van groot belang, ook al neemt de behoefte aan eten en drinken af

1. Waar
2. Niet waar

Streef naar kwaliteit van leven en niet naar het verbeteren van de voedingstoestand voor patiënten met dementie

Bij patiënten met dementie start je nog sondevoeding als levensverlengende interventie

1. Waar
2. Niet waar

Er zijn enkele trucjes om patiënten meer te laten eten en drinken.
Welke is/zijn juist?

1. Eten serveren op een blauw bord
2. Glaasje alcohol bij het eten
3. Tafel gezellig dekken, tafelversiering
4. Niet te uitgesproken smaken

Trucjes

Tips die kunnen werken zijn:

- Water in rood glas

- Blauw bord -> wordt relatief meer van gegeten

- Juist sterke smaken

Wat niet werkt:

- Geen bloemenkleed op tafel, mensen met dementie gaan plukken en worden afgeleid. Ook van verdere tafelversiering

- Alcohol wordt afgeraden

Wat is nog meer stimulerend voor patiënten om beter te eten en drinken?
Wat is/zijn juiste antwoorden?

1. Vaste zitplaats aan tafel
2. Zitplaats aan tafel variëren
3. Veel kleurcontrast aanbrengen in het eten
4. Weinig kleurcontrast aanbrengen in het eten

Hoeveel procent van de ouderen met dementie heeft een verstoorde vochtbalans zonder dat de zorg dit in de gaten heeft?

1. 10%
2. 20%
3. 30%
4. 40%

Bijna 30% van de ouderen met dementie heeft een verstoorde vochtbalans zonder dat zorg dit in de gaten heeft. 

Meest voorkomende kenmerken zijn:

- droge tong

- lengtegroeven in de tong

- gewichtsverlies

Gedehydreerde bewoners drinken significant minder dan niet-gedehydreerde bewoners

1. Waar
2. Niet waar

Het is dan ook de vraag of de aanbevolen hoeveelheid van 

1700 cc vochtintake in de praktijk voor elke bewoner leidend moet zijn, gezien de interindividuele verschillen

Wat zijn oorzaken van niet eten en drinken bij een bewoner met dementie?

1. Niet snappen hoe te eten en drinken
2. Niet willen eten en drinken
3. Niet kunnen eten en drinken

Niet kunnen eten en drinken:

• Aandoeningen spieren of zenuwstelsel (apraxie, problemen kauwspier)
  
• Problemen in de mond (droge mond, ontstekingen)
  
• Psychische problematiek (depressie)
  
• Omstandigheden (verkeerde houding, inadequate zorg, niet passende consistentie)
  

Afwerend gedrag komt regelmatig voor bij patiënten met dementie. Wanneer wordt er gesproken van structureel afweergedrag?

1. Meerdere keren per week afweergedrag vertonen
2. Wanneer de patiënt in 24 uur (bijna) niet heeft gedronken
3. Wanneer de patiënt in 48 uur (bijna) niet heeft gegeten

Kan de familie/naaste een rol spelen bij patiënten met dementie die eten en drinken afweren?

1. Ja, een grote rol
2. Ja, in beperkte mate
3. Nee, heeft geen andere invloed dan de zorg

De rol van naasten/familie

• Signalering van afweergedrag bij betrokkene
  
• Overleg met familie -> informeer hen
  
• Besluitvorming -> met arts en familie/naasten
  
• Gedrag van familie heeft invloed op het afweergedrag
  
• Interventies -> bijv dat familie aanwezig is bij de maaltijd
  

Wat zijn sleutelhulpverleners bij het eten/drinken bij patiënten met dementie?

1. Ergotherapeut
2. Psycholoog
3. Diëtist
4. Logopedist

De mondzorg is enkel van belang in de laatste levensfase (bij patiënten die niet meer eten en drinken)

1. Waar
2. Niet waar

De mondzorg:

is in elke fase van belang bij patiënten met dementie

  

Denk aan:

- kauw-/slikproblemen kunnen de reden zijn van minder eten/drinken

- Droge mond kan een dorstgevoel geven, dat kan voorkomen worden

Kan bewust afzien van eten en drinken ook aan de orde zijn bij verminderd wilsbekwame patiënten?

1. Ja
2. Nee

• Contradictie: bewust afzien suggereert een weloverwogen besluit. Lastig bij minder wilsbekwaamheid
• Blijft als arts taak om te luisteren naar voor- en afkeuren van patiënt

 

Indien een patiënt weer gaat eten en drinken na een eerder besluit van stoppen, moet je daar als arts in mee gaan.

1. Waar
2. Niet waar

• Als een wilsbekwaam persoon de eerste tijd van het proces afziet van vocht en voeding en dit doorkomt en daarna onverhoopt in een delier om drinken vraagt, mag dit in principe niet gegeven worden.
  
• Wanneer een patiënt niet meer wilsbekwaam is en door lichamelijke beperkingen volledig afhankelijk is, mag vocht en voeding die persoon niet onthouden worden.

Bronvermelding

• Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde: Dilemma’s bij (bewust) afzien van vocht en voeding, tijdschrift 2017 no. 4 - September
• Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde: Dehydratie in het verpleeghuis, tijdschrift 2016 no. 3 - Juni
• Richtlijn 'Omgaan met afweergedrag bij eten en drinken van bewoners met dementie,' Hogeschool Rotterdam 2009
• Richtlijn Palliatieve zorg voor mensen met Dementie, Verenso, vastgesteld 10-10-2023