Herhalen stof Politiek

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Het recht om jezelf verkiesbaar te stellen

1. Actief kiesrecht
2. Passief kiesrecht

Politieke stroming die gericht is op duurzaamheid, groene energie etc.

1. Liberalisme
2. Christendemocraten
3. Ecologisme
4. Populisme

Bij deze persoon kunnen burgers terecht met klachten over de overheid

1. Minister-President
2. Nationale Ombudsman
3. Fractievoorzitter
4. Burgemeester

Wanneer allebei de partijen een beetje moeten toegeven (onderhandelen)

1. Fractie
2. Compromis
3. Rechtsstaat
4. Bureaucratie

Trias Politica betekent

1. Scheiding der machten
2. Een land zonder monarchie
3. De rechters moeten luisteren naar politici
4. Een politieke stroming

Welke is GEEN kenmerk van een dictatuur?

1. Persvrijheid
2. Alle macht ligt bij 1 persoon of partij
3. Geen politieke grondrechten
4. Veel (geheime) politie en leger

Een ander woord voor de Eerste Kamer is...

1. Het parlement
2. De Tweede Kamer
3. De senaat
4. Binnenhof

Links

Rechts

GroenLinks

PVV

PvdA

DENK

BoerBurgerBeweging

Partij voor de Dieren

Forum van Democratie

CDA

VVD

SP

Herhalen H1

Bijna alles is MC

Je moet 3x iets invullen

begrippen hoef je niet te kunnen reproduceren maar wel koppelen aan juiste betekenis

De rol van de politiek

De overheid houdt zich bezig met zaken van algemeen belang

Algemeen belang = dingen die voor veel mensen belangrijk zijn

Bijvoorbeeld: onderwijs, infrastructuur, veiligheid, zorg

Parlement (volksvertegenwoordigers)

Eerste Kamer
(75 zetels)

Tweede Kamer

(150 zetels)

Vertegenwoordigers van de coalitie en oppositie

verkozen door

de Provinciale

Statenleden

Coalitie

Oppositie

Kabinet (Rutte IV)

Ministers

Staats-

secretarissen

Koning

direct verkozen

door het volk

Regering

Ministeries

77 zetels

73 zetels

Het volk

Herhalen H2

Rechtsstaat, democratie en dictatuur

5 kenmerken van een rechtsstaat

• Grondwet
• Grondrechten
• Rechtsbescherming
• Onafhankelijke & onpartijdige rechter
• Democratie

5 kenmerken van een dictatuur

• 1 persoon of 1 partij heeft alle macht
• er bestaat geen democratie of rechtsstaat
• bevolking heeft geen politieke grondrechten
• er is geen persvrijheid
• de (geheime) politie en het leger spelen grote rol

5 kenmerken van een parlementaire democratie

• Vrije en geheime verkiezingen
• Politieke macht ligt namens de burgers bij het parlement
• Besluiten komen democratisch tot stand
• Grondwet waarin bevoegdheden van de overheid staan
• Trias Politica: scheiding der machten

Trias Politica (scheiding der machten)

• Wetgevende macht       (Parlement + kabinet)
• Uitvoerende macht       (kabinet)
• Rechterlijke macht        (rechters)

Drie bestuurslagen

Gemeenteraad

Provinciale Staten

Eerste Kamer + Tweede Kamer

Wethouders

Gedeputeerde Staten

Kabinet

Herhalen H3

Politieke partijen

   Links

• Collectief belang
• Actieve overheid
• Gelijkwaardigheid

Overheid zorgt voor kwetsbare mensen

SP, DENK, PvdD GroenLinks, PvdA,

   Midden

• Terughoudende overheid
   

Mensen zorgen voor elkaar

D66, 50Plus, CU

   Rechts

• Individueel belang
• Passieve overheid
• Economische vrijheid

Mensen hebben eigen verantwoordelijkheid

 
VVD, SGP, FvD, PVV

Herhalen H4

Politieke stromingen

Politieke stromingen

• Liberalisme (economische vrijheid, persoonlijke vrijheid, veiligheid)
  
  
• Christendemocratie (terughoudende overheid, rentmeesterschap)
  
  
• Sociaaldemocratie (economische en sociale gelijkheid)
  
  
• Ecologisme (natuur en milieu)
  
  
• Populisme (gericht op "het volk", tegen de elite, vaak nationalistisch)
  
  
• Extreemrechts (zeer nationalistisch, gebruikt geweld)
  
  

sociaaldemocratisch

Liberale partijen

christen-

democratisch

ecologisme

Populisme/
Nationalisme

Herhalen H5

Kabinet en regering

De coalitie is twee of meer partijen die de regering vormen. De coalitie heeft een meerderheid in de Tweede Kamer nodig.

In totaal: 150 zetels

De coalitie heeft er minstens 76 nodig (de helft +1)

Zo kan hun beleid (plannen voor de toekomst van Nederland) goedgekeurd worden door de Tweede Kamer

De rest van de zetels is voor de oppositie, partijen die niet in de regering zitten.

Nederland als monarchie

• Constitutionele monarchie = staatsvorm waar de macht van het staatshoofd is beperkt door de grondwet
  
  
• Erfopvolging = opvolging van het staatshoofd gebeurt binnen 1 familie
  
  
• Ministeriële verantwoordelijkheid = de ministers zijn verantwoordelijk voor wat de koning in het openbaar zegt en doet
  
  
• Onschendbaar = de koning hoeft aan niemand uit te leggen wat hij doet of waarom hij het doet

Taken van de koning

• Beëdigen   (van ministers en staatssecretarissen)
  
  
• Symbolische functie    (handtekeningen zetten, gesprekjes met Rutte)
  
  
• Ceremoniële functie     (troonrede voorlezen op Prinsjesdag)
  
  
• Representatieve functie       (NL vertegenwoordigen in het buitenland)

Herhalen H6

Het Parlement

(Eerste Kamer & Tweede Kamer)

Het Parlement

• Eerste Kamer
• Tweede Kamer

De Tweede Kamer mag wetsvoorstellen afkeuren, goedkeuren, indienen en wijzigen

De Eerste Kamer mag wetsvoorstellen afkeuren en goedkeuren

De Eerste Kamer stemt dus NA de Tweede Kamer over wetten (een soort extra controle)

Rechten van het Parlement

Controlerende taak

• Vragenrecht                                     
• Recht van interpellatie                  
• Recht van onderzoek (enquêterecht)
• Budgetrecht (begrotingen goedkeuren)
• Recht van motie (mening geven over beleid van ministers)

Wetgevende taak

• Stemrecht (stemmen over wetten)
• Recht van initiatief (wetten voorstellen)
• Recht van amendement (wetten aanpassen)

De zetel-verdeling hoef je niet uit je hoofd te leren. Wel de partijen kennen en weten bij welke politieke stromingen ze horen

Zetelverdeling TK 2021

Herhalen H7

Politieke besluitvorming

Verkiezingen

Elke 4 jaar verkiezingen voor:

• Tweede Kamer               (landelijk)
• Provinciale Staten        (provincie)
• Gemeenteraad               (gemeente)

Elke 5 jaar verkiezingen voor:

• Europees Parlement

Invloed van pressiegroepen

Pressiegroepen of actiegroepen zijn groepen die bepaalde belangen nastreven en de politieke besluitvorming proberen te beïnvloeden (Greenpeace, vakbonden, scholierenbond LAKS). Ze oefenen druk uit door:

• openlijk actie voeren
• beïnvloeden van de publieke opinie
• lobbyen

Hoe kunnen burgers politieke besluitvorming beïnvloeden?

• Stemmen
• Lid worden van een politieke partij
• Persoonlijk contact opnemen met politici
• Gebruikmaken van je spreekrecht
• Lid worden van een pressiegroep
• Demonstreren
• Petitie indienen
• Burgerinitiatief indienen
• Een verzoek voor referendum indienen
• De media inschakelen
• Een klacht of bezwaarschrift indienen
• De Nationale Ombudsman inschakelen

Herhalen H8

Gemeente en provincie

	Europees niveau	Landelijk	Provinciaal	Gemeentelijk
Volksvertegen-woordiging	Europees Parlement	Tweede Kamer	Provinciale Staten	Gemeenteraad
Dagelijks bestuur	Europese Commissie	Kabinet	Gedeputeerde Staten	College van B&W
Voorzitter	Voorzitter van de Europese Commissie	Minister- President	Commissaris van de Koning	Burgemeester

Bestuurslagen: EU, nationaal, provincie, gemeente

Herhalen H9

Europa

Doelstellingen van de EU

• Vrede en veiligheid
  
  
• Economische samenwerking (vrij verkeer van goederen, gezamenlijke munt en landbouwbeleid)
  
  
• Welzijn (levenskwaliteit van mensen)
                  Europese waarden (democratie, mensenrechten, vrijheid
                  >> je mag als EU-burger vrij reizen en werken binnen de EU) 

Toetreding tot de EU

• Er zijn nu 27 lidstaten (na Brexit). 7 landen willen lid worden, maar moeten nog voldoen aan een of meer van deze voorwaarden:
• in Europa liggen
• een democratie zijn
• een rechtsstaat zijn
• de mensenrechten garanderen
• een goed draaiende markteconomie hebben

Herhalen H10

Compromis = overeenkomst waarbij beide partijen een beetje moeten toegeven (dit gebeurt vaak in de Nederlandse politiek)

Referendum = alle burgers mogen stemmen over een vraagstelling (voor/tegen)

Begrippenlijst

• Compromis
• Fractie
• Fractievoorzitter
• Constitutionele monarchie
• Trias politica
• Rechtsstaat
• College van B&WA
• Actief kiesrecht
• Passief kiesrecht
• Nationale Ombudsman

• Ecologisme
• Kabinet 
• Informateur
• Oppositiepartijen
• Recht van enquête
• Europees Parlement
• Referendum
• Bureaucratie
• Progressief