4.5, 4, 6 De organen van vertering Planteneteters, vleesesters, alleseters

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Bs 5+ 6 

dunne darm

slokdarm

dikke darm

lever

maag

                                  Wat is de functie?

speeksel

maagsap

gal

darmsap

alvleessap

start vertering van zetmeel (koolhydraat); voedsel glad maken, zodat je het beter kunt doorslikken.

doden bacteriën
vertering eiwitten begint

emulgeert vetten:
grote vetdruppels worden kleine vetdruppels (maar vet blijft vet; wordt niet afgebroken, want dit sap bevat geen enzym

vertering eiwitten, vetten en koolhydraten afmaken

vertering vetten (start) en vertering eiwitten en koolhydraten 

Enzymen kunnen

1. knippen OF plakken
2. knippen EN plakken
3. knippen EN DAN plakken
4. ALLEEN knippen

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen maken voedingsstoffen kleiner
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

verteringssap

voedingsstoffen die verteerd worden door het sap

alleen zetmeel

alleen eiwitten

zetmeel,

eiwitten en vetten

zetmeel

en eiwitten

alvleessap

darmsap

maagsap

speeksel

Waar begint de vertering?

MAAG

LEVER

DUNNE DARM

DIKKE 

DARM

TWAALF

VINGERIGE 

DARM

SPEEKSEL

-productie zoutzuur

-enzym verteerd eiwit voor een deel

-Groot oppervlak

-enzymen verteren eiwitten & koolhydraten

-opname voedingsstoffen in het bloed

Maakt gal wat vetten kleiner maakt

Bevat enzym wat zetmeel verteerd

-onttrekt water uit voedselbrij

-opname water in bloed

Hier mengen gal & alvleessap met de voedselbrij

Wat is de functie van kauwen?

1. Door middel van enzymen verteren
2. Oppervlakteverkleining
3. Oppervlaktevergroting
4. Verteringssappen uitscheiden

ZETMEEL (KOOLHYDRATEN)

EIWITTEN

VETTEN

speeksel

maagsap

alvleessap

darmsap

darmsap

alvleessap

alvleessap

ANUS

Bouw van een gebitselement

Uitwendige bouw:

• Kroon
  
• Wortel
  

Inwendige bouw:

• Tandbeen
  
• Glazuur
  
• Cement
  
• Zenuwen en bloedvaten

Functies

• Kroon: deel dat buiten de kaak uit steekt
  
• Wortel: deel dat in de kaak zit
  
• Tandbeen: bot
• Glazuur: zeer harde laag om het tandbeen
  
• Cement: laagje om het tandbeen van de wortel

Delen van een gebit

• Snijtanden: stukken van het voedsel af te bijten
  
• Hoektanden: stukken van het voedsel af te bijten, hoektanden zijn puntiger dan snijtanden
  
• Kiezen: fijnmalen van voedsel
  

Tandplak

• Dun laagje aanslag, bouwt dagelijks op
• Bestaat uit bacteriën, etensresten en speeksel
  

Tandplak tegen gaan:

Per dag 2 keer op de juiste manier te poetsen

Niet vaker dan 3x per dag een tussendoortje te eten

Tandplak en tanderosie

Tanderosie = aantasting van het gebit door zure stoffen in het voedsel

Fluoride maakt het glazuur sterker

Planteneters / Herbivoren:

• Darmkanaal is lang 
• Hebben plooikiezen om plantaardig voedsel fijn te malen
  
• Hoektanden ontbreken vaak
  

Alleseters / Omnivoren:

• Darmkanaal is middellang
• Hebben knobbelkiezen waarmee ze voedsel fijn kunnen malen
  
• Hoektanden zijn meestal aanwezig

Vleeseters / Carnivoren:

• Het darmkanaal is kort
• Hebben knipkiezen waarmee ze dierlijk voedsel in stukken kunnen knippen
  
• Hoektanden zijn meestal groot en scherp
  

vragen

VRAGEN? 

Middellang darmkanaal

Omnivoor

Herbivoor

Carnivoor

Lang darmkanaal

Kort darmkanaal

Knipkiezen

Knobbelkiezen

Plooikiezen

Geen hoektanden

Grote hoektanden

Grote of kleine hoektanden

Wat is geen onderdeel van een tand?

1. Kroon
2. Keratine
3. Cement
4. Wortel

Waar zitten de snijtanden?

1. Dit zijn de voorste tanden
2. Dit zijn die puntige tanden (naast de voortanden)
3. Zo worden kiezen ook genoemd
4. Dit zijn de tanden na de kiezen die later doorkomen

Planteneter

Vleeseter

Alleseter

Omnivoor

Herbivoor

Carnivoor

Wat is de route van ons eten?

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Dikke darm

Mond

Anus

Endeldarm

Dunne darm

Slokdarm

Maag

12-vingerige darm

Waar wordt gal gemaakt?

1. Galblaas
2. Lever
3. Maag
4. Alvleesklier

Welke stoffen worden toegevoegd in de twaalfvingerige darm?

1. Alvleessap
2. Maagsap
3. Darmsap
4. Gal

Opdrachten maken

• Wat moet je doen?

Bs 5: 5 t/m 7

Bs6: 5 t/m 7

• Klaar?

Oefenen op biologiepagina.nl