3.4 De handel groeit weer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

3.4 De handel groeit weer

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom de landbouwproductie steeg en de handel en steden weer groeiden.
  
• Je kunt de vier sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen wat een gilde was.
• Je kunt uitleggen dat de burgers van middeleeuwse steden machtiger werden.

Je kunt uitleggen waarom de landbouwproductie steeg en de handel en steden weer groeiden

Steden en handel

• Tussen 500 - 1000 vrijwel iedereen boer in West-Europa
• Rond jaar 1000 --> steden begonnen weer te groeien
• Reden daarvoor = stijging landbouwproductie 

Hoe kon de landbouwopbrengststijgen? 

Steden en handel

• Door drieslagstelsel + ontginnen kon de oogst stijgen
• Er was meer voedsel --> bevolking stijgen + meer voedsel over om te ruilen
• Voedsel ruilen --> kruispunten wegen + rivieren 
• Ook bij kloosters en kastelen 
• Daar onstonden dorpjes met handelaren + ambachtslieden
• Sommige groeiden uit tot steden 

Steden en handel

• Steden handelde met omliggende gebied
• Maar ook met gebieden verder weg --> Andere delen van Europa

• Handelaren uit verschillende steden in Noord-Europa werkte samen --> Noem je een Hanze 
• Door toenemende handel ook meer vraag naar geld, zo ontstond er weer een geldeconomie 

Je kunt de vier sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen wat een gilde was.

Leven in een stad

• Mensen die wonen in de stad: burgers
• 4 sociale lagen:
• 1 --> Rijke kooplieden + Meesters van een gilde
• 2 --> Winkeliers en ambachtslieden
• 3 --> Mensen zonder vast werk
• 4 --> oude of zieke mensen (konden niet werken)

Leven in de stad

• Mensen met hetzelfde beroep werkte samen in een gilde 
• Je moest lid zijn van zo'n gilde om je werk te mogen doen
• Beroep leren --> Leerling bij een meester 
• Als je goed was --> gezel (ambachtsman in dienst van meester) 
• Als je meester wilde worden moest je een meesterproef afleggen --> lid gilden --> eigen werkplaats beginnen

Gildes maakte regels

Twee functies:

• Economisch --> prijs + kwaliteit product
• Sociaal --> steun bij ziekte of overlijden 

Je kunt uitleggen dat de burgers van middeleeuwse steden machtiger werden.

Wie was de baas?

• In het begin  was de heer van een een gebied de baas van een stad.

Stadsrechten

• Steden kregen stadsrechten: bestuur van een stad kan eigen regels/wetten maken, rechtspreken, muur om de stad te bouwen en markt te houden
• In het bestuur zaten rijke kooplieden en gildemeesters
• Arme mensen hadden niks te vertellen
• In ruil voor dat stadsrecht betaalden de inwoners belasting aan de heer

Stadsbestuur

Een stad met stadsrechten mocht zichzelf besturen. De schout, schepenen en de burgermeester bestuurden de stad. De schout was de baas van de rakkers, dat is een soort politie. De voorzitter van de rechtbank. De schepenen zorgden voor de rechtspraak

Aan het werk:

• Lees par 4
• maak par 4
• maak de afsluiting
• leer de begrippen