1.2 het ontstaan van landbouw en lbsamenleviingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Jagers en Boeren

programma

herhalen: waar zijn we gebleven?

woordweb&vragen (10 min)

zelf lezen + lesdoelen (10 min)

uitleg

aan de slag

Wat doet een archeoloog?

1. Een archeoloog bestudeert de geschreven bronnen uit een periode.
2. Een archeoloog probeert aan de hand van overblijfselen het verleden in beeld te brengen.

we weten meer door over de prehistorie door

1. de bijbel
2. rotstekeningen
3. opgravingen
4. verhalen

Wat is het belangrijkste verschil tussen de prehistorie en de historie?

jagers en verzamelaars

Vraag: Welke van onderstaande zinnen hoort bij het leven van een jager-verzamelaar?

Hoort WEL bij een jager-verzamelaar

Hoort NIET bij een jager-verzamelaar

Heeft veel tijd om andere dingen te doen.

Eet wat hij heeft gevangen.

Gaat naar de winkel.

Is de hele dag bezig met zijn avondeten.

Jaagt op elk dier.

Zoekt uit wat hij wil eten. 

lesdoelen 1.2

• je kunt omschrijven wat de agrarische landbouwrevolutie inhield
• Je kunt enkele verklaringen geven voor de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw
• Je kunt uitleggen tot welke economische, sociale en culturele veranderingen de revolutie leidde. 

Een langzame verandering

Ongeveer 9.000 jaar v. C. veranderde in het Midden-Oosten heel langzaam de manier van leven.

• De mensen gaan aan landbouw doen.
• Dieren worden gefokt, men gaat aan veeteelt doen.
• Graan groeide op akkers, men deed aan akkerbouw.

Jager-verzamelaars

Eerste boeren

Een landbouwrevolutie

• Revolutie?
• Landbouwrevolutie
• Landbouwsamenleving
• Vruchtbare halve maan

maken 

vraag 1 t/m 4

Jagers en Boeren

Wat betekent het begrip landbouw?

1. Akkerbouw + landbouw= veeteelt.
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw.
3. Veeteelt + akkerbouw= landbouw.

'Een oorzaak voor de landbouwrevolutie was dat mensen zich op één plek gingen vestigen'

1. Dit is waar
2. Dit is niet waar

De landbouwrevolutie is een oorzaak of gevolg van de bevolkingsgroei

1. Oorzaak
2. Gevolg

Wat is de oorzaak van de landbouwrevolutie?

1. Er waren geen dieren meer om op te jagen
2. Er was minder voedsel te vinden
3. Het werd warmer en droger door klimaatverandering
4. Dieren werden slimmer, waardoor jagen moeilijker werd

'Het klimaat veranderde'
Is dit een oorzaak of een gevolg van de landbouwrevolutie?

1. Oorzaak
2. Gevolg

De oorzaken

Er zijn drie oorzaken:

• Het werd warmer en droger in Noord-Afrika en Midden-Oosten. Hierdoor was er meer voedsel te vinden in de natuur.
  
• Doordat de mensen op één plek woonden en er meer voedsel was, groeide de bevolking. Het gevolg was dat er nog meer voedsel nodig was. 
• Daarnaast leerden mensen hoe je granen moest verbouwen en kregen kennis over veeteelt.

nakijken t/m vraag 4

lezen 'grote gevolgen'

Grote gevolgen

• Boeren woonden op een plek. Er ontstonden dorpjes.
• Door de landbouw was er meer voedsel en groeide de bevolking. De eerste boerendorpen hadden ongeveer 150 inwoners. Rond 7000 v.C. waren er al dorpen waar 2.000 mensen woonden.
• In die grotere dorpen ontstonden sociale verschillen. Dat zijn verschillen tussen groepen mensen in rijkdom, macht en aanzien. Sommige boeren hadden meer oogst dan anderen en werden rijker. 
• Kans op ziekte nam toe. Samen leven met het vee en veel hetzelfde eten.

Het ontstaan van de landbouw is door deze grote gevolgen een van de belangrijkste veranderingen in het bestaan van de mensheid.

Huiswerk

maken tot en met vraag 6+

vragen bij de tekst signaalwoorden