Gerundium - Gerundivum

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Gerundium - Gerundivum

Doelen:

Je leert het gerundium herkennen en vertalen

Je leert het gerundivum herkennen en vertalen

Werkwoord: infinitivus

Zowel gerundium- als gerundivumvormen zijn vormen van de infinitivus

Al bekend gebruik:

infinitivus als onderwerp of als lijdend voorwerp

onderwerp: errare humanum est

lijdend voorwerp: Lucia dormire cupit

Discere bonum est.
Hé, een infinitivus is dus...

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Gerundium

Infinitivus als zelfstandig naamwoord, rijtje: alleen onzijdig enkelvoud

Vormen infinitivus/gerundium:

nom: agere

gen: agendi

dat: agendo 

acc: agere / ad agendum

abl: agendo

Alleen de -nd-vormen:

gen.	scribendi
dat.	scribendo
acc.	ad scribendum
abl.	scribendo

NB: afwijkende vorming: 

ferre --> ferendi en ire --> eundi

Gerundium in de genitivus

Artem amandi disco

Ik leer de kunst van het lezen

Werkwoordsvorm, dus kan aanvullingen hebben: 

Artem legendi libros disco

Ik leer de kunst van het boeken lezen/ van het lezen van boeken

Gerundium in de dativus

(komt weinig voor)

bijv na ww + dat, zoals studeo

scribendo studeo

Voor schrijven doe ik mijn best

scribendo litteras studeo

Voor het brieven schrijven/het schrijven van brieven doe ik mijn best

Gerundium in de accusativus

alleen na voorzetsels + acc! vaak: ad + acc

vertaling: om te ...

Ad legendum epistulam capio

Om te lezen pak ik een brief

NB: als de inf het lijdend voorwerp is, is het gewoon de inf.vorm!

Volo legere: Ik wil lezen

Gerundium in de ablativus

Docendo discimus

Door te/met onderwijzen leren we 

Voorbeeld met aanvulling: 

Legendo semper multos libros diem ago

Door altijd veel boeken te lezen breng ik de dag door

Welke naamval komt niet voor in het rijtje van het gerundium?

1. nom.
2. gen.
3. acc.
4. dat. / abl.

Van het leren

door het leren

om te leren

voor het leren

discendi

discendo

ad discendum

discendo

Gerundivum

Infinitivus als bijvoeglijk naamwoord, congrueert

rijtjes: zoals bonus, bona, bonum

Gebruik gerundivum

twee manieren:

- in een gerundivumwoordgroep

- gerundivum van verplichting

Gerundivumwoordgroep

Congruerend, vertaling net als gerundium

Ook genoemd: dominant gebruik

Libris legendis diem ago

Ik breng de dag door met het boeken lezen/het lezen van boeken 

(dominant vertaald: het lezen van ...)

Gerundivum van verplichting

met een vorm van esse: naamwoordelijk deel 

vertaling: moet(en) worden .... 

epistula legenda est

de brief moet gelezen worden

libri legendi sunt

de boeken moeten gelezen worden

Ontkenning

Vertaling: mag/kan/hoef niet te worden .....

Epistulae non legendae sunt

De brieven hoeven niet gelezen te worden

Let op de tijd

Libri legendi sunt

De boeken moeten gelezen worden

Libri legendi erant

De boeken moesten gelezen worden

Dativus auctoris

Degene die handelt staat in de dativus auctoris

Nobis epistulae legendae sunt

Door ons moeten brieven gelezen worden

Regi liber scribendus est

Door de koning moet een boek geschreven worden

Gerv. van verpl.: onpersoonlijk

Zonder onderwerp: onzijdige uitgang

Nunc bibendum est: 

Nu moet er gedronken worden/men moet nu drinken

Militibus pugnandum est: 

Er moet door de soldaten gevochten worden

In het Nederlands

addendum          iets wat toegevoegd moet worden

agenda                 dingen die gedaan moeten worden

amanda               een vrouw die liefgehad moet worden

legenda               dingen die gelezen moeten worden

memorandum iets wat herinnerd moet worden

miranda              een vrouw die bewonderd moet worden

propaganda     dingen die verspreid moeten worden

referendum     iets wat gerapporteerd moet worden

Ars scribendi epistulam
wat is scribendi?

1. Gerundium
2. Gerundivum

Epistula scribenda
wat is scribenda?

1. ppa
2. ppp
3. gerundium
4. gerundivum

Het Nederlandse woord 'agenda' is in het Latijn een

1. infinitivus
2. gerundium
3. gerundivum van verplichting
4. gerundivumwoordgroep

Nog vragen over gerundium/gerundivum? Stel ze hier!