Introductie Rechtsstaat en democratie + 1.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Themakatern 

Rechtsstaat en democratie

Hoe heeft de rechtsstaat en de democratie zich in Nederland ontwikkeld?

Wat is een rechtsstaat?

Kenmerken van een rechtsstaat:

• Er is een grondwet met de grondrechten van de burgers
• Er is sprake van machtenscheiding; wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht
• De overheid moet zich ook aan de wet houden
• Onafhankelijke rechtspraak

Begrippenlijst:

Rechtsstaat: een staat waarin de rechten en plichten van de burgers en de overheid zijn vastgelegd in wetten

Burger: inwoner van een land met rechten en plichten

Gevolgen coronacrisis voor de rechtsstaat in Nederland:

Om de corinacrisis aan te pakken neemt de regering maatregelen om de bevolking en de economie te beschermen maar deze maatregelen kunnen botsen met onze grondrechten.

Welke grondrechten worden nu nageleefd?

Artikel 1: Gelijkheidsbeginsel
Iedereen is gelijk, je mag niet discrimineren

1. Dit wordt nu niet nageleefd
2. Dit wordt nu wel nageleefd

Artikel 7: Vrijheid van meningsuiting, waaronder vrijheid van drukpers.
Je mag je eigen mening hebben en de overheid controleert niet vooraf wat er in de krant geschreven wordt of op tv komt

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Artikel 8: Vrijheid van vereniging.
Iedereen mag een vereniging oprichten, bijvoorbeeld een voetbalclub of zwemvereniging. Hiervoor hoef je geen toestemming te vragen aan de overheid.

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Artikel 9: Vrijheid van vergadering en betoging.
Je mag in Nederland demonstreren. Je moet dit wel van tevoren melden

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Artikel 17: Vrije toegang tot de rechter.
Iedereen kan naar de rechter stappen.

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Artikel 50: Er is een volksvertegenwoordiging.
Nederlanders mogen stemmen voor de Tweede kamer. De kamerleden vertegenwoordigen het volk.

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Artikel 23: Onderwijs, waaronder vrijheid van onderwijs.
In Nederland heeft iedereen recht op onderwijs, er is zelfs leerplicht. Er mogen verschillende scholen worden opgericht zoals katholieke, protestantse of islamitische school

1. Dit wordt nu nageleefd
2. Dit wordt niet nageleefd

Wat is een democratie?

Kenmerken van een democratie:

• Burgers hebben invloed op de regering
• Er zijn verkiezingen
• De regering legt verantwoording af aan de volksvertegenwoordiging (parlement/ Eerste en Tweede Kamer)

Begrippenlijst

Democatie: een staatsvorm waarbij het volk zijn bestuurders kiest en vrij zijn meningen en verlangens kan uiten.

Welke staatsvormen heeft Nederland sinds 1588 gehad?

Staatsvormen

- bond van gewesten

- koninkrijk (Spanje)

- Republiek der zeven verenigde Nederlanden

- koninkrijk (Frankrijk)

- dictatuur (Frankrijk)

- koninkrijk der Nederlanden (v Oranje)

- dictatuur (Duitsland)

- koninkrijk (v Oranje)

Grondwet 1815 

Constitutionele monarchie 

Rechtsstaat 

Grondrechten en vrijheden worden vastgelegd 

Eenheidsstaat 

Koning heeft erg veel macht