Criminaliteit 4.1

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Criminaliteit

Hoofdstuk 4: De rechtsstaat en het strafrecht

4.1 De rechtsstaat

Wat gaan we doen

• Herhalen H3
• LessonUp 4.1 De Rechtsstaat
• Vragen over SO (H1, H2, H3)
  
  

Leerdoelen:

• Je kunt een rechtsstaat herkennen en omschrijven a.d.h.v. 4 kenmerken
• Je kunt uitleggen hoe de rechtsstaat werkt 

Herhalen Begrippen H3

• Zware criminaliteit = ernstige misdrijven (overval, moord)
• Veelvoorkomende criminaliteit = lichte delicten die veel voorkomen, schade veroorzaken, hinderlijk zijn en licht bestraft worden (fietsendiefstal, vandalisme)
• Witteboordencriminaliteit = delicten door mensen met hoge maatschappelijke positie (fraude, witwassen, omkoping)
• Jeugddelinquenten = jongeren die veelvoorkomende criminaliteit plegen
• Recidivisten = criminelen die steeds opnieuw strafbare feiten plegen

Leerdoelen CE

8.2 De kandidaat kan de kenmerken van de rechtsstaat herkennen in het straf- en procesrecht

8.2.1 kenmerken van de rechtsstaat:

A. bescherming van burgers tegen te grote overheidsmacht en tegen willekeur van de overheid:

• de overheid is gebonden aan de wet. In straf- en procesrecht zijn regels opgenomen, die de burger beschermen tegen willekeur van de overheid. De burger moet weten wat hem te wachten staat bij het plegen van een delict en hij moet erop kunnen rekenen dat hij niet anders zal worden behandeld/ bestraft dan iemand anders.
• de rechter is onafhankelijk
• grondrechten van de burgers: wezenlijk is het beschermen van de individuele vrijheid van de burger (zie grondrechten onder 4.1.1. uit Politiek en beleid, zie rechten van een verdachte onder 8.2.3)
• parlementaire democratie (zie 4.1.1 uit Politiek en beleid)

B. de overheid dient de rechtsorde te handhaven met wettelijke middelen en daarbij dient de overheid de rechten van de burger te waarborgen

Rechten

= Wat je mag doen

Bijvoorbeeld:

• stemrecht
• vrijheid van meningsuiting

Plichten

= Wat je moet doen

Bijvoorbeeld: 

• belastingplicht
• leerplicht

De rechtsstaat

Rechtsstaat =  een land waar de rechten en plichten van de burgers én de overheid zijn vastgelegd in de wet

Kenmerken Rechtsstaat

• Burgers hebben grondrechten die zijn vastgelegd in de grondwet
• Overheid moet zich aan de wet houden
• Scheiding der machten (Trias Politica)
  - Wetgevende / Uitvoerende / Rechtsprekende macht
• Alle burgers zijn voor de grondwet gelijk

Waarover gaat de video?

Rechtsgelijkheid en rechtsbescherming

Rechtsgelijkheid = alle burgers zijn voor de wet gelijk

Rechtsbescherming = rechten van burgers worden beschermd tegen machtsmisbruik van de overheid

Rechtshandhaving en rechtszekerheid

Rechtshandhaving = de overheid controleert of iedereen zich aan de wet houdt

Rechtszekerheid = de overheid mag iemand pas aanpakken als dat volgens de wet is toegestaan

Welk begrip herken je terug in de video? (Rechtsgelijkheid / Rechtsbescherming / Rechtshandhaving / Rechtszekerheid) Kies er minstens 1 uit en leg uit waarom.

Als jij de burgemeester van Amsterdam was, zou je dan besluiten om de politie wel of niet preventief te laten fouilleren?

Wie bepaalt in een rechtszaak de straf?

1. De politie
2. De juryleden
3. De rechter
4. De Tweede Kamer

Het recht op vrijheid van meningsuiting staat beschreven in...

1. Het Strafrecht
2. De Grondwet

Regels over opsporing, berechting en straffen noemen we...

1. het Grondrecht
2. het Strafrecht

De politie houdt een verdachte aan

1. Rechtsbescherming
2. Rechtsgelijkheid
3. Rechtshandhaving
4. Rechtszekerheid

De politie mag niet zomaar je telefoongesprekken afluisteren

1. Rechtsbescherming
2. Rechtsgelijkheid
3. Rechtshandhaving
4. Rechtszekerheid

Je kunt niet worden opgepakt omdat je aan een demonstratie meedoet

1. Rechtsbescherming
2. Rechtsgelijkheid
3. Rechtshandhaving
4. Rechtszekerheid

Iedereen die op de snelweg 20 km p/u te hard rijdt, krijgt 174 euro boete

1. Rechtsbescherming
2. Rechtsgelijkheid
3. Rechtshandhaving
4. Rechtszekerheid

Begrippen H4

• Rechtsstaat = 
• Recht = 
• Plicht = 
• Grondrechten = 
• Onafhankelijke rechter = 

Begrippen H4

• Rechtsgelijkheid = 
• Rechtsbescherming = 
• Rechtshandhaving = 
• Rechtszekerheid = 

Volgende keer

• SO: H1, H2, H3
  
• H4: De rechtsstaat en het strafrecht (4.2 Strafrecht)

Wat heb je geleerd van deze les?

Welke vragen heb je nog over deze les?