Les 5 Kritisch lezen N4

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 4

Nederlands

Nederlands

Vandaag

• Terugblik: tekstverbanden & signaalwoorden
• Kritisch denken & argumenteren
• Verder werken in Studiereader

Jan gaat binnenkort werken. Hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi. Er breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. Er gaat veel veranderen in zijn leven.

Tekst 2

Jan gaat binnenkort werken, want hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi, maar nu breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. Kortom, er gaat veel veranderen in zijn leven.

Tekst 1

Want: reden. Maar: tegenstelling. Kortom: samenvatting/conclusie

Tekstverbanden & signaalwoorden

In de tweede tekst zorgen de vetgedrukte woorden ervoor dat er verband in de tekst komt. De zinnen staan met elkaar in verbinding. De woorden die daarvoor zorgen, heten signaalwoorden.

Benoem het signaalwoord:
Ik ga vandaag eerst naar school. Daarna ga ik sporten.

Kortom, we winnen deze wedstrijd wel.

1. Tegenstelling
2. Tijd
3. Conclusie
4. Voorbeeld

Benoem het signaalwoord:
Jan heeft zijn vmbo-diploma gehaald, waardoor hij kan studeren.

Ik voetbal minstens twee keer per week, zodat ik er steeds beter in word.

1. tegenstelling
2. voorbeeld
3. oorzaak-gevolg
4. opsomming

Tekstverbanden	signaalwoorden
oorzaak-gevolg	omdat, zodat, daardoor, daardoor
vergelijking	zoals, evenals, beter dan, net als
opsomming	ten eerste, ten tweede..., vervolgens, bovendien, ook, en
toelichting	bijvoorbeeld, zoals, ter illustratie
tegenstelling	maar, echter, toch, daarentegen
conclusie	kortom, dus
tijd	vroeger, voordat, nadat, later, daarna.

Kritisch denken

Artikel

Lees het artikel 

“Amsterdamse misleidt vrienden met tropische

schijnreis” (AD Online). 

Waar gaat de tekst over?

Dit artikel maakt duidelijk hoe moeilijk we soms onderscheid kunnen maken tussen wat waar is, en wat nepnieuws is. Daarom is het belangrijk om kritisch te denken.

Kritisch denken

Kritisch denken is het proces om te komen tot 

een grondig oordeel.

Dat oordeel is onderbouwd met betrouwbare informatie.

Stel jezelf kritische vragen

Is dit waar?

Waarom is dat zo?

Is dat een feit of een mening?

Zijn de feiten te bewijzen?

Hoe komt iemand tot zijn conclusie?

Waarom is dit belangrijk?

Komt deze informatie van een betrouwbare bron?

Wat zeggen andere bronnen hierover?

Wat is het verschil tussen
een feit en een mening?

Feiten en meningen

• Een feit is controleerbaar. Je kunt dit bewijzen, maar je kunt een feit niet veranderen.
  
  
• Een mening is van iemand, persoonlijk. Je kunt deze niet controleren of checken. Je kunt je mening onderbouwen met argumenten.

Je mening onderbouwen

Standpunt: een mening die iemand heeft over een onderwerp.

Een standpunt onderbouw je met argumenten.

Voorbeeld

Standpunt: Ik vind dat dierproeven verboden moeten worden.

Argument 1: Dierproeven zijn niet betrouwbaar

Argument 2: Het is zielig

Tegenargument: Dierproeven zijn noodzakelijk

Hoe zou je het tegenargument  'dierproeven zijn noodzakelijk' kunnen weerleggen?

Tegenargument weerlegd

De laatste jaren zijn er steeds meer alternatieven voor dierproeven, zoals het testen met cel- en weefselkweken (ook van menselijk materiaal) en het gebruik van computerprogramma’s bij onderwijs en onderzoek. Zulke alternatieven blijken vaak een betere voorspellende waarde te hebben dan het werken met proefdieren.

Bron: Dierenbescherming

Opdracht

- Vorm een groepje van 4 personen en kies een van de volgende stellingen:

1. Alcoholproducten moeten twee keer zo duur worden

2. Bibliotheken zijn overbodig

3. De overheid moet de prijs van fastfood verhogen

- Neem jullie standpunt in: voor of tegen de stelling.

- Onderbouw jullie standpunt met 2 argumenten.

- Bedenk ook een tegenargument.

- Weerleg dit tegenargument.

Wat zijn drogredenen?

Drogredenen

Als een schrijver gebruik maakt van ongeldige argumenten, dan noem je deze argumenten drogredenen.

Soorten drogredenen

Cirkelredenering: het argument is een herhaling van het standpunt.

Een tablet is een nuttig apparaat, want je hebt er veel aan.

'je hebt er veel aan' is een herhaling van het standpunt 'een tablet is een nuttig apparaat'.

Soorten drogredenen

Generalisatie: Het argument is gebaseerd op een of enkele ervaringen.

Kantoormedewerkers zijn niet bepaald de gezelligste mensen. Ik had een keer een vakantiebaantje bij een kantoor en de medewerkers waren daar heel saai.

De schrijver baseert het standpunt dat alle kantoormedewerkers saai zijn op één ervaring.

Soorten drogredenen

Vorm een tweetal en zoek samen de betekenis op van de volgende drogredenen:

• Autoriteitsargument
• Aanval op de persoon
• Beroep doen op de meerderheid
  

Geef ook 1 voorbeeld bij elke drogreden.

Aan de slag

• Ga verder werken in Studiereader
• Maak de opdracht taak 1 Lezen af
• Maak de opdracht taak 1 Schrijven af 
• Maak de opdracht taak 2 Lezen af 
• Maak de opdracht taak 2 Zakelijke brief af
• Maak de opdracht Taak 3 Kritisch lezen