Les 8 Ga je mee?

• Begrijpend lezen
• Basisschool
• Groep 5

Les 8 Ga je mee?

Les 8 Ga je mee? 

Aan het eind van deze les

• weet je meer over hoe mensen en vrachten         werden vervoerd
• heb je kennis gemaakt met 14 nieuwe woorden

Woordenschat

het vervoer:     spullen of mensen naar een ander plek brengen

temmen:           dieren tam maken. Ze zijn dan niet meer wild

de lama:            soort kleine kameel zonder bult

het rendier:      een groot hert met brede hoorns

de muilezel:     een dier waarvan de vader een paard en de                                             moeder een ezel is

Woordenschat

het hoefijzer:    een gebogen stuk ijzer dat vastgemaakt wordt onder de 

                                hoeven van paarden als ze vaak op harde grond moet lopen

massief:              als iets massief is, dan is het van binnen en van buiten 

                                helemaal van dezelfde stof gemaakt

de kei:                  de grote gladde steen

slijten:                  langzaam kapot gaan

de vracht:            spullen die vervoerd worden

Woordenschat

de spaken:          dunne staven die in een wiel zitten

de postkoets:    een rijtuig waarmee vroeger post vervoerd werd                                   en ook mensen mee kon nemen

het rijtuig:           wagen die door paarden wordt getrokken en die                                   reizigers meeneemt

aanleggen:        hier: een weg aanleggen betekent een nieuwe                                      weg maken

filmpje

De pre-historische vriendjes hebben 

per ongeluk het wiel uitgevonden.

Maar hoe nu verder

Denkvraag

In het filmpje hebben ze het over: Het loopt op rolletjes.

Wat denk je dat dit betekent?

Wat ga je in deze tekst lezen denk je?

Inleiding

Voordat het wiel was uitgevonden, reden de mensen op dieren. De dieren werden ook gebruikt om vrachten op te dragen. 

Een vracht noem je ook wel een last. In heel veel landen worden nog steeds lastdieren gebruikt voor het vervoer van goederen en mensen. Voordat deze dieren echte lastdieren zijn, worden ze eerst getemd. Pas dan kunnen ze een last op hun rug nemen.

Waarom moeten de dieren getemd worden volgens deze inleiding?

1. Anders vallen de spullen van hun rug.
2. Anders loopt het dier de verkeerde kant op
3. Anders is het moeilijk om de vracht op hun rug te zetten.
4. Dat staat niet in de tekst.

Alinea 1

Lama's worden veel als lastdieren gebruikt in Zuid-Amerika. Ze kunnen heel goed op steile bergpaden lopen. Met kamelen kun je door de woestijn reizen. Ze hebben brede platte poten, zodat ze niet in het zachte zand wegzakken. Een rendier kan heel goed tegen de kou. In Lapland wordt hij daarom als lastdier gebruikt. Hij trekt een slee met een zware vracht erop gemakkelijk door de sneeuw.

Denkvraag

Waar gaat deze alinea vooral over, denk je?

Alinea 2

Paarden, ezels en muilezels kunnen met gemak zware lasten dragen. Ook op heel slechte wegen. Hun hoeven slijten dan wel erg snel? Daarom beschermt men die met hoefijzers.

Denkvraag

Wat is het nadeel als dieren als lastdier gebruikt worden volgens deze tekst?

 

Is er ook een oplossing voor het nadeel?

Alinea 3

Niemand weet wie het wiel heeft uitgevonden. Het was een geweldige ontdekking. Het vervoer werd daardoor een stuk eenvoudiger. De eerste wielen waren van massief hout. Ze waren heel zwaar. Langzaam maar zeker leerde men de wielen lichter en sterker te maken. De Romeinen gebruikten houten wagens die door paarden werden getrokken. Zij hadden al wielen met spaken Daardoor waren die wielen een stuk lichter.

Wat hadden de schrijvers ook moeten vertellen?
Over drie van de antwoorden heeft de schrijver wel iets verteld.

1. Waarvan het eerste wiel is gemaakt.
2. Hoe het wiel sterker is gemaakt.
3. Waarom het wiel zo’n goede uitvinding was.
4. Waarom de wielen van de Romeinen lichter waren.

Alinea 4

Lang geleden waren er nog geen treinen. En de wegen die er waren, waren erg slecht. De mensen reizen toen van de ene plaats naar de andere met een postkoets. De postkoets was een niet al te zwaar rijtuig, dat meestal door paarden werd getrokken.Om een afstand van 100 km af te leggen, had men een hele dag nodig. Een postkoets bracht niet alleen de post weg, hij vervoerde ook mensen.

Denkvraag

Waarom konden in een postkoets 

ook mensen meereizen, denk je?

Alinea 5

De Romeinen waren de eersten die wegen aanlegden.In heel Europa hebben ze honderden kilometers weg aangelegd. Ze maakten daarbij gebruik van zware keien. Veel oude steden in Europa hebben nog wegen die honderden jaren oud zijn. Die zijn gemaakt van kinderhoofdjes, dat zijn kleine bolle stenen. Als het regent of sneeuwt, kunnen deze straten erg glad zijn.

Denkvraag

De Romeinse wegen kunnen erg glad worden in de winter. Waardoor komt dit, denk je?

Afsluiting

Klopte je voorspelling die je deed voordat je ging lezen?