Indeling van psychische stoornissen

• psychiatrie
• MBO
• Studiejaar 3

Indeling in psychiatrie volgens DSM 5

Geschiedenis

DSM-I (1952)

DSM-II (1968)

DSM-III (1980)

DSM-III-R (1987)

DSM-IV (1994)

DSM-IV-TR (2000)

DSM-5 (mei 2013) (De reden om het Arabische cijfer 5 in plaats van het Romeinse cijfer V te gebruiken is dat versies met kleinere herzieningen zullen worden genummerd met toevoegingen . 1, . ...

DSM-5-TR (maart 2022)

Waar staat DSM-5 voor?

1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
2. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Diseases
3. Diagnostic and Statistical Manual of Mild Disorders
4. Diagnostic and Statistical Menu of Mental Disorders

DSM-5

• Is een (internationaal) classificatiesysteem waarin bepaalde psychische stoornissen  staan beschreven
• Bedoeld om eenheid te creëren 
• Géén diagnose-handboek. Het stellen van een diagnose gebeurt door uitgebreid en nauwkeurig psychiatrisch onderzoek volgens de daarvoor geldende richtlijnen.
  
• Zorgverzekeraars gebruiken het boek om te bepalen of een behandeling wel of niet vergoed kan worden.
  

Welke psychiatrische beelden staan er in de DSM-5 ?

Categorieën psychische stoornissen

In de DSM-5 zijn alle psychische stoornissen ondergebracht in categorieën. 

We lichten nu de meest voorkomende categorieën er uit ,die in ons werkveld 

Jeugdzorg, gehandicaptenzorg, ouderenzorg, forensische zorg het meest frequent voorkomen.

In de DSM 5 staan meer dan 200 psychiatrische ziektebeelden

neurobiologische ontwikkelingsstoornissen

 schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen

bipolaire-stemmingsstoornissen

depressieve-stemmingsstoornissen

Trauma-en stressor gerelateerde stoornissen

obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen

somatisch-symptoomstoornissen

voedings- en eetstoornissen

disruptieve, impulsbeheersing- en andere gedragsstoornissen

middelgerelateerde en verslavingsstoornissen

neurocognitieve stoornissen

persoonlijkheidsstoornissen.

Pak een pen en papier

Noteer welke psychiatrische beelden jij momenteel of kort geleden mee te naken hebt gehad (er hoeft geen duidelijke diagnose gesteld te zijn) doe dit hierna als we ze kort gaan bespreken.

Neurobiologische en ontwikkelingsstoornis, waar denk je aan?

Neurobiologische en ontwikkelingsstoornis

Hierbij gaat het om aandoeningen met een duidelijk neurobiologische basis. Je moet hierbij denken aan het niet goed functioneren van delen van de hersenen en/of de neurotransmitters.                                                                                                

De belangrijkste stoornissen uit deze categorie zijn:

autismespectrumstoornis

aandacht deficiëntie-hyperactiviteitstoornis (ADHD).

Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen

Deze categorie werd voorheen psychotische stoornissen genoemd. 

Iemand die psychotisch is, is het gevoel voor de werkelijkheid kwijt. 

Hij kan dingen horen of zien die er in werkelijkheid niet zijn of hij kan zeer vreemde gedachten hebben. 

Meestal is normaal contact erg moeilijk en is het denken erg verward.                                                          Het is een voor de persoon zeer beangstigende toestand. 

Voorbeelden zijn:

schizoformenstoornis   en waanstoornis.

Bipolaire-stemmingsstoornissen

Voorheen werd geen onderscheid gemaakt tussen deze stoornissen en de depressieve-stemmingsstoornis. 

Het gaat bij deze mensen om een stoornis in de gemoedstoestand, in de stemming. 

Bij deze aandoening vertoont iemand zowel periodes met een zeer sombere stemming, als periodes met een zeer uitgelaten, te uitbundige stemming.

Depressieve-stemmingsstoornissen

Ook hierbij gaat het om een stoornis van de stemming, maar in dit geval met name om een heel sombere stemming.     

Het belangrijkste voorbeeld uit deze categorie is de depressieve stoornis.

Angststoornissen

Bij angststoornissen staat de angst (bezorgdheid, nervositeit) centraal en de manier waarop de persoon met die angst omgaat. 

De persoon staat te angstig in het leven en het kost heel veel energie om met deze angst om te gaan. 

Men probeert vaak de angst te vermijden (fobieën). 

Enkele voorbeelden zijn: specifieke fobie, sociale angststoornis, paniekstoornis.

Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen

Bij deze stoornissen speelt meestal ook angst een belangrijke rol. Met gaat alleen anders met die angst om. In dit geval probeert men vooral door dwangmatig te denken en te handelen te angst te bezweren. Enkele voorbeelden zijn:

obsessieve-compulsieve stoornis

verzamelstoornis.

https://youtu.be/_ih1PG6WVMs

Zou jij over de lange of korte strepen fietsen???

Lange strepen

Korte strepen

maakt mij niks uit

Rituelen en gewoonten

Schrijf voor jezelf hieronder een aantal vaste gewoonten/rituelen op die je hebt op een doordeweekse dag die niet perse een duidelijk doel hebben. Denk hierbij aan hoe jij uit bed stapt, kleed jij je op een bepaalde manier aan, heb je een volgorde van tandenpoetsen of een bepaalde route naar school?

Somatisch-symptoomstoornis

Hierbij gaat het om lichamelijke aandoeningen veroorzaakt of verergerd door psychische factoren. 

De psychische problematiek wordt op de een of andere manier lichamelijk (somatisch) geuit. 

Het gaat om menselijk leed dat vertaald wordt in fysieke pijn en/of onvermogen. 

Enkele voorbeelden zijn:

conversiestoornis : Functioneel neurologische stoornis 

psychische factoren die somatische aandoeningen beïnvloeden (maagzweer, eczeem).

Voedings- en eetstoornissen

Bij deze aandoening zijn de veranderingen van het eetpatroon het meest opvallend. 

Meestal gaat dit ook gepaard met gewichtsverandering. 

De bekendste voorbeelden zijn:

anorexia nervosa

boulimia nervosa

Pica

Disruptieve, impulsbeheersing- en andere gedragsstoornissen

Het meest opvallende kenmerk is dat iemand zijn gedrag niet goed kan reguleren, zijn impulsen niet goed kan bedwingen.  

Voorbeelden van stoornissen in de impulsbeheersing zijn 

Kleptomanie

Pathologisch gokken

Pyromanie

Periodieke explosieve stoornis

oppositionele opstandige stoornis (ODD)

pyromanie.

Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen

Centraal bij deze stoornis staat de afhankelijkheid van een bepaalde stof (nicotine, cafeïne, alcohol, drugs) of van een bepaalde handeling (gokken, hardlopen).                                

Voorbeelden zijn:

stoornis in alcoholgebruik

stoornis in cannabisgebruik.

Neurocognitieve stoornissen

Er is een verschil tussen neurocognitieve en neurobiologische aandoeningen , zou je een verschil weten ?

We spreken van een neurocognitieve stoornis

 als er een verandering in je hersenen optreedt, waardoor je denkvermogen achteruit gaat. 

Bij een neurocognitieve stoornis is het functioneren van je hersenen aangetast. 

Dementie is de meest voorkomende vorm, maar zeker niet de enige.

Welke neurocognitieve stoornissen zijn er nog meer?

T

        Persoonlijkheidsstoornissen

Welke persoonlijkheidsstoornis ken je?

Cluster A, B en C 

Er bestaan volgens het psychiatrisch handboek DSM-5 tien soorten persoonlijkheidsstoornissen.                                         Deze zijn onderverdeeld in 3 clusters.

DSM

Het Diagnostisch en Statistisch handboek van Psychiatrische aandoeningen

Cluster A

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
• Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

 

Kenmerken:

• Weinig contact
• Beperking sociale relaties
• Leven geïsoleerd
• Hulp vermijdend.
• Wantrouwen
• Merkwaardige gedachten

Cluster B

• Borderline persoonlijkheidsstoornis
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis...........
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis 

Kenmerken

• Dramatisch en onvoorspelbaar gedrag
• Weinig beheersing impulsen en emoties.
• Snelle behoeftebevrediging
• Slecht in het onderhouden van (stabiele) relaties.
• Verstorend effect op omgeving
• Weinig zelfinzicht / verwijtend naar anderen

Pak een pen en papier

Heb jij nog iets genoteerd? 

Evaluatie: wat vond je van deze les?

duidelijk

onduidelijk

te snel

te langzaam

leerzaam

iets anders

Wat vond je van deze les

😒🙁😐🙂😃

Bedankt allemaal

Bedankt allemaal!!

Bedankt voor je aandacht!