GB keuzedeel les 4 cultuur, vooroordelen stereotypering discriminatie

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1,2

culturele diversiteit in de zorg

Leerdoelen

• Wat is culturele diversiteit?
• Hoe ontstaat culturele diversiteit?
• Hoe ga je ermee om?
• Vooroordelen stereotypering
• Verzuiling
• Discriminatie Racisme

Wat verstaan jullie onder culturele diversiteit en wat zie je hiervan terug op stage?

Culturele diversiteit

• Op de werkvloer komen jullie in aanmerking met (allochtone) zorgvragers
• Het zou kunnen dat de zorgvrager moeite heeft met de Nederlandse taal.
  
• De zorg op de zorgvrager afstemmen
• Collega's met een andere achtergrond
  

Gezondheids- en bestaansperspectief

De kunst voor jullie is om te ontdekken waar de waarde en normen van de zorgvragers en de verzorgende verschillen. 

Dit geeft de gelegenheid om heel gericht te praten over verschillen in de opvatting en op zoek te gaan naar oplossingen die voor iedereen aanvaardbaar zijn

Wat is cultuur?

Wat is cultuur?

• Normen en waarden
• Politieke, economische en wettelijke factoren
• Scholing
• Familie en sociale factoren
• Religieuze factoren
• Technische ontwikkelingen
  

Wat verstaan jullie onder normen en waarden?

Normen en waarden

Zijn gedragscodes waar wij als persoon waarden aangeven

Bijvoorbeeld

• Bidden voor het eten of slapen
• Handen wassen voor het eten
• Respect hebben voor je ouderen
• Staan om zitplaats vrij te maken voor een zwangere of oudere

Politieke, economische en wettelijke factoren

De context waarin wij leven bepaalt voor een groot gedeelte wat we vinden

Bijvoorbeeld:

• Inkomen
• Voorkeur politieke partij
• Wetten (stelen is verboden)
  

Religieuze factoren

Liefdadigheid en dienstbaarheid versus kwaliteit en economie

Bijvoorbeeld:

Niet geholpen willen worden door de ander geslacht (vaak man)

Geen donorbloed ontvangen

Euthanasie/zelfdoding

Technologische ontwikkeling

De vooruitgang

Bijvoorbeeld:

• Ziek worden werd als een straf van god gezien, nu is het te verklaren aan de hand van wetenschap

Relatie cultuur & zorgprofessional

Als zorgprofessional kun je alleen verantwoorde zorg aanbieden wanneer je de culturele waarden, uitdrukkingen of patronen van de individu, de groep, de familie, de gemeenschap kent en die juist en zinvol ken toepassen. 

Doe je dat niet dan kunnen er problemen ontstaan als culturele conflicten, therapietrouw, stress, ethische en morele geschilpunten.

Nederland heeft een Westerse cultuur.
Welke religie is de basis voor de westerse cultuur?

1. Jodendom
2. Islam
3. Christendom
4. Boedhisme

Verschillen tussen de Westers en de Oosterse cultuur

De basis van de Nederlandse cultuur is het calvinisme.
Welke eigenschappen zijn typisch calvinistisch?

1. Men geniet van het leven en men neemt de tijd en geniet van goed eten en drinken.
2. Bescheidenheid, zuinigheid en de wil om (hard) te werken.

A = bourgondisch; het tegenovergestelde van calvinistisch

Wat is typisch Nederlands?
Wat hoor je vaak over Nederlanders?

Open en eerlijk

Nederlanders draaien er niet omheen. Ze zeggen wat ze te zeggen hebben. Ook als dat gevoelig ligt bij een ander.

Bescheidenheid

Nederlanders scheppen niet op over het geld dat ze verdienen en de bezittingen die ze hebben.

Zuinigheid

Nederlanders zijn zuinig met geld, tijd en emoties.

Ze sparen graag en zijn gek op koopjes. Komen op tijd voor een afspraak en willen dan direct aan de slag. En ze zullen hun emoties niet snel in het openbaar laten zien.

Gelijkheid

Iedereen is gelijk. Of je nu jong of oud bent, werknemer of werkgever. Mensen worden al snel aangesproken met je.

Eigen verantwoordelijkheid

Iedereen is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag of resultaten.

Tolerantie

Nederlanders accepteren veel dingen: homoseksualiteit, anticonceptie, abortus, soft drugs, prostitutie enzovoort.

Gezegden die horen bij 

de typische Nederlander zijn:

'Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.'

'Stel je niet aan.'

'Bescheidenheid siert de mens.'

'Tijd is geld.'

Inburgeren

Voor wie?

Waarom?

Iedereen van buiten de Europese Unie die voor langere tijd in Nederland wil blijven, moet inburgeren. 

Inburgeren zorgt ervoor dat je mee kunt doen in de Nederlandse samenleving. Daarvoor moet je de taal en de Nederlandse cultuur leren kennen.

Om te bewijzen dat je voldoende kennis hebt van Nederland doe je een inburgeringsexamen. 

Je kunt je hier op voorbereiden met een inburgeringscursus.

STEFANIE

♫  favoriete muziek?

⍱  favoriete drankje?

☻ karakter/eigenschappen?

♥   op welk type valt zij?

✉  beroep?

Opdrachten vooroordelen en stereotypen

Je leert door deze opdrachten te reflecteren op je eigen zienswijze ten aanzien van een aantal aspecten in de samenleving waarover verschillend gedacht kan worden. 

Je begrijpt het verschil tussen stereotypering en discriminatie. 

Er volgt geen oordeel aan deze zienswijze.

Vooroordelen 

Vooroordeel = 

- mening die niet op feiten is gebaseerd

- mening zonder oordeel

- over iemand of groep mensen

Voorbeelden?

Een vooroordeel is de mening die je over iemand hebt zonder dat je hem daadwerkelijk kent. Vaak is je mening gebaseerd op kenmerken als het uiterlijk, de naam of het gedrag dat je van iemand ziet.

Om je mening te vormen maak je gebruik van stereotypen. Een overdreven simpel en meestal negatief beeld van een groep mensen: Zie je iemand lopen op klompen dan zal dat wel een boer zijn. Die jongen die zich zo vrouwelijk gedraagt zal wel homo zijn.

Stereotypen

Om je mening te vormen maak je gebruik van stereotypen. 

Een overdreven simpel en meestal negatief beeld van een groep mensen 

Voorbeelden?

Met stereotypen worden mensen in hokjes geplaatst. Daarmee is de wereld overzichtelijk en voorspelbaar. 

Je kunt mensen en situaties sneller inschatten en daardoor snel reageren.

Voorbeelden:

- Zie je iemand lopen op klompen dan zal dat wel een boer zijn. 

 - Die jongen die zich zo vrouwelijk gedraagt zal wel homo zijn.

Discriminatie

Vooroordelen en stereotypen kunnen leiden tot discriminatie. Discriminatie is het anders behandelen van mensen op basis van een of enkele kenmerken.

Voorbeelden soorten discriminatie?

Op basis van je vooroordelen denk je te weten hoe iemand is en hoe je diegene moet behandelen. 

Bijvoorbeeld wanneer iemand niet aangenomen wordt voor een bepaalde baan omdat hij te oud is, dan valt dit onder leeftijdsdiscriminatie. Maar ook op basis van andere kenmerken kunnen mensen gediscrimineerd worden. Bijvoorbeeld vanwege iemands seksuele geaardheid, iemands geloof of omdat iemand een handicap heeft. Wanneer het gaat om discriminatie op basis van iemands afkomst, noem je dit racisme.

Opdracht 10. Stereotypen en vooroordelen voorkomen

Bespreking in de groep:

Hoe kun je stereotypering en vooroordelen voorkomen?

https:

Wat kun je doen tegen vooroordelen?

Iedereen heeft vooroordelen. Jij ook! Vooroordelen zijn handig, omdat je hiermee overzicht houdt. Maar ze hebben ook invloed op hoe we ons gedragen tegenover bepaalde mensen. Dan kan het gevaarlijk worden. Gelukkig kun je er ook iets aan doen. Hieronder staat dit beschreven in drie stappen.

De eerste en belangrijkste stap tegen alledaagse vooroordelen: ze herkennen. Én erkennen dat echt iedereen er last van kan hebben. Iedereen heeft over bepaalde groepen mensen wel uitgesproken oordelen die nooit voor alle leden van die groep opgaan. Als je je daar van bewust bent en blijft, heb je de grootste stap al gezet. 

De tweede stap: probeer erop te letten dat jouw eigen vooroordelen niet je gedrag gaan bepalen. Vooroordelen mogen niet leiden tot het apart zetten van mensen, tot discriminatie. Pas ook op met het verspreiden van je eigen vooroordelen.

En stap drie: reageer! Reageer als in jouw omgeving iemand andere mensen kwetst, hele groepen beledigt of in een hoek probeert te zetten met een vooroordeel. Ga daar tegenin! Reageer in je eigen kennissen- en vriendenkring, reageer op sociale media. 

Hoe doe je dat? Je kunt vragen of het een beetje minder heftig mag. Je kunt met mensen in debat gaan of op een andere manier van je laten horen. Bij kwetsende of beledigende vooroordelen – over jou of anderen – kun je duidelijk laten weten dat je dat niet in orde vindt.

Om goed te reageren op vooroordelen hoef je geen expert te zijn over een onderwerp. Je hoeft niet alle feiten te kennen. Je hebt het meest aan gezond verstand en inlevingsvermogen. En aan humor. Als je in een discussie verzeild raakt, kun je soms met doorvragen verder komen dan met feiten, cijfers en argumenten. Goed doorvragen kan een goeie manier zijn om een eindeloos welles-nietes gesprek te vermijden. En je kunt zo ook laten zien dat sommige uitspraken eigenlijk niet kloppen of niet logisch zijn. Vragen stellen kan ertoe leiden dat de ander zich gaat afvragen of hij of zij eigenlijk wel gelijk heeft. Misschien niet altijd direct. Soms werkt het pas op de wat langere termijn. Zo kun je in een paar kleine stappen er al voor zorgen dat jijzelf of iemand anders minder vooroordelen heeft.

Waar denk je aan bij de woorden
diversiteit en inclusie?

Discriminatie

Discriminatie betekent dat er onterecht verschil wordt gemaakt in de behandeling van mensen. Bijvoorbeeld op basis van geslacht, sekse, seksuele voorkeur of godsdienst.

Racisme

Racisme is de theorie die uitgaat van de superioriteit van een bepaald ras (of etnische groep)

Opdracht 

Kijk naar een cliënt op stage die het verst qua cultuur zit bij jou. Beschrijf ongeveer in een halve A4:

• Hoe kijken zij in deze cultuur naar de zorg? (bv. ziek zijn, zorg aan ouderen, etc)
• Wat zijn de grote verschillen tussen jou cultuur en die van de cliënt?
• Op welke culturele aspecten zou je moeten letten bij het verlenen van zorg?
• Wat inspireert jou het meest in deze cultuur en waarom?