Dubbele ontkenning, ironie en sarcasme

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Formuleren

Ontspoorde zin

Nederlands

Wat moet volgens jou het onbekende woord zijn in het gedicht?

Lesprogramma

• Raadgedicht
• Bespreken huiswerk
• Uitleg
• Zelfstandig werken.
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• kun je een ontspoorde zin, storende herhaling en dubbele ontkenning herkennen en voorkomen.

• Sarcasme en ironie herkennen en begrijpen

Een ontspoorde zin, storende herhaling en dubbele ontkenning herkennen en voorkomen.

       Stijlfout - dubbele ontkenning

5

Een dubbele ontkenning is het herhalen van een ontkennend woord in een zin. Er staan dus twee ontkenningen in. 

Je kunt dit doen om de betekenis van een zin te versterken. Dit gebeurt vaak in spreektaal. 

Zinnen met een dubbele ontkenning kunnen ook fout zijn. Verder zijn ze lastig te lezen. Eigenlijk zeg je met een dubbele ontkenning precies het tegenovergestelde van wat je bedoelt.

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

       Stijlfout - dubbele ontkenning

5

Advies: vermijd de dubbele ontkenning in geschreven taal.

• Ik ontken dat ik daar niet ben geweest.
• Met deze grote  paraplu voorkom je dat je niet nat wordt.
• Mijn broer zal dit jaar over moeten doen tenzij hij niet beter zijn best doet. 

• Ik ontken dat ik daar ben geweest.
• Met deze grote paraplu voorkom je dat je nat wordt.
• Mijn broer zal dit jaar over moeten  

Hier beschrijf je de leerdoelen van deze les.

Of iets ironisch of sarcastisch is bedoeld, hangt af van de situatie. De volgende zinnen kunnen zowel letterlijk als ironisch of sarcastisch zijn bedoeld:

1. 'Knap hoor!

2. 'Je zult wel moe zijn.'

3. 'Gelukkig zijn we goed voorbereid.'

• Beschrijf bij elke zin een situaties waarin de zin gezegd wordt.
  

Ironie

Stel je voor: een schoolkrantredactie krijgt geen enkele reactie van lezers op een prijsvraag. Schoolkrantschrijver Luuk reageert in de volgende schoolkrant met een spottend berichtje:

Sarcasme

Stel je voor: een schoolkrantredactie krijgt geen enkele reactie van lezers op een prijsvraag. Schoolkrantschrijver Luuk reageert in de volgende schoolkrant met een spottend berichtje:

Welk verschil zie je?

Ironie: licht spottend, levert geen problemen op.

Sarcasme: harde spot.

Sarcasme en ironie

Sarcasme en ironie zijn beide vormen van spot. Vaak zeg of schrijf je dan het tegenovergestelde van wat je bedoelt.

Verschil ironie en sarcasme

• Ironie: pijnlijke humor, die niet kwetsend bedoeld is.

• Sarcasme: pijnlijke humor, die juist wél kwetsend bedoeld is!

• Geen duidelijke grens te trekken tussen ironie en sarcasme.
• Ook is dit vaak persoonlijk, maar het gaat om de bedoeling van de spreker!

Jij stond zeker achteraan toen de intelligentie werd uitgedeeld

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Serieus

Goh, de vorige keer had je een betere smoes toen je te laat kwam.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Serieus

Welk stijlfiguur herken je?

Voor de radio heb jij wel een mooi gezicht.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Serieus

'Wat fijn dat je mijn telefoon hebt laten vallen', zegt het meisje boos.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Serieus

"Natuurlijk mag je tijdens de uitleg naar de wc." Zegt de docent met een glimlach.

1. Ironie
2. Sarcasme
3. Serieus

Schrijf 3 zaken op die wij deze les besproken hebben.

Aan de slag!

• H9 opdracht 23 t/m 30