Les 6v intro geofactoren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,6

Hallo allemaal!

Pak je laptop en ga gelijk naar LessonUp

Vandaag

- Introductie hoofdstuk 1: landschappen

- Kleine opdracht over geofactoren

Draagkracht

Definitie van draagkracht

De draagkracht van de Aarde is het vermogen van het systeem Aarde om biologische soorten te kunnen voorzien in hun bestaan; dat wil zeggen ervoor te zorgen dat de leefomgeving hen op een lange termijn kan voorzien van een habitat, voldoende voedsel, water en andere levensbehoeften.

Dusss...

Het vermogen (kracht) van onze aarde of een gebied om op duurzame manier leven te verdragen

Draagkracht

Is verschillend per gebied (ecosysteem)

Ecosysteem

Definitie ecosysteem

Systeem van natuurlijke kringlopen

Welke kringloop is hier van belang?

Waterkringloop

Definitie ecosysteem

Systeem van natuurlijke kringlopen

Als dit systeem in balans is is er stabiele situatie

Maar stabiel betekent niet altijd dat er veel draagkracht is in een gebied

Weinig draagkracht

Veel draagkracht

Wat maakt het dat het ene landschap meer draagkracht heeft dan het andere?

Geofactoren

Het klimaat is het gemiddelde weer gemeten over 30 jaar. Het klimaat kan van grote invloed zijn op de draagkracht van een gebied.

Zonder de lucht zou er eigenlijk geen leven kunnen zijn op onze planeet. Als een deken ligt onze atmosfeer om de aarde. Door het natuurlijke broeikaseffect blijft de aarde leefbaar en hebben we een aangename temperatuur om te leven, vloeibaar water en zuurstof om te ademen.

Water is essentieel voor leven in een gebied. De draagkracht in veel gebieden wordt voor een heel groot deel bepaald door de geofactor water.

De bodem is iets anders dan de ondergrond. De bodem bestaat namelijk uit het bovenste laagje van de ondergrond.

Dieren zijn net als planten afhankelijk van veel van de andere factoren om te kunnen overleven. Dat betekent niet dat dieren geen invloed kunnen hebben op de andere factoren. Dieren hebben bijvoorbeeld vaak veel invloed op bijvoorbeeld planten door ze op te eten.

Planten zijn erg bepalend voor het soort dieren wat er in een gebied kunnen leven. De planten zelf zijn heel afhankelijk van water, de bodem en klimaat.

De mens is een van de meest invloedrijke factoren in het lijstje. Denk maar aan alle dingen die je in het nieuws hebt gehoord over de invloed op het klimaat, de planten, de dieren en eigenlijk alle andere factoren op dit lijstje.

Relief bestaat uit de hoogteverschillen in een landschap. In Nederland is er dus weinig relief, maar in Oostenrijk is er juist heel veel. Dit bepaalt voor een aanzienlijk de het klimaat in beide landen.

Het gesteente in een gebied kan van grote invloed zijn. Het kan bijvoorbeeld bepalen hoe rivieren stromen, of ergens grotten ontstaan of waar een meer ligt.

De ondergrond is opgesplitst in twee andere categorien. Relief en gesteente.

Tijd is belangrijk om te bepalen hoeveel invloed een geofactor heeft. Dit is een belangrijke reden weaarom de mens zo invloedrijk kan zijn. De mens is in staat om in een hele korte tijd hele grote veranderingen te maken. Een geul die door een rivier in duizenden jaren wordt uitgesleten kan door de mens in een aantal maanden/jaren worden gegraven.

Het klimaat is een van de belangrijkste geofactoren. Dat geldt hier ook zeker. Al het leven is gebaseerd op het klimaat in dit gebied. Ook het landschap is bepaald door veranderingen in het klimaat in het verleden. Door deze veranderingen droogde het meer op en bleef deze vlakte over.

Gesteente is hier van groter belang dan in Nederland. In Namibie is er overal aan het oppervlak steen te vinden. Het heeft tot twee lekke banden geleid, dus het heeft veel invloed gehad op mij als mens.

De bodem zorgt ervoor dat planten kunnen groeien en dat dieren kunnen overleven. In dit geval is er echter weinig water om vast te houden en is de bodem zeer droog.

Het relief zul je in dit plaatje niet snel aan denken. Er zijn immers nauwelijks bergen te zien. In dit geval komt dat door water. Het gebied waar we op kijken is een oud meer. De bodem van een meer is vaak vlak. Dit blijft zo als ahet meer opdroogt.

De lucht is overal aanwezig. De mate van invloed is niet overal even groot, maar zonder de lucht is het zeker dat het onmogelijk is om te overleven. Lucht is ook erg belangrijk in het vervoer van water in de vorm van wolken, hoewel dat hier in de afgelopen drie jaar nauwelijks is gebeurd.

Dit is een natuurgebied dat wordt beschermd door de mens. Ook de weg die je hier onder ziet is gemaakt door de mens. 

Ook voor dit landschap is water essentieel. Het kleine beetje water wat er is wordt hard om gestreden door de verschillende dieren. Het hele leven van de meeste dieren draait hier om drinkplaatsen.

Een mooi voorbeeld van hoe de geofactoren overal terug te zien zijn is deze olifant. Van heel Afrika zijn de olifanten in dit gebied de op een na grootste, omdat er zo'n hevige concurrentie is tussen de dieren om water en eten. Ook zijn de slagtanden de kleinste. Dit komt door een tekort aan voedingstoffen en mineralen. Zo zie je dus dat het tekort aan water en vegetatie invloed heeft op de dieren.

De planten spelen ook een belangrijke rol in dit landschap. Dit is hetgeen dat deze olifant in leven moet houden. Een olifant moet gemiddeld 300 kg aan planten eten, dus ga maar na hoe belangrijk deze planten zijn voor dit gebied.

Kleine opdracht

Maak individueel een lijstje van de geofactoren van meest invloedrijk naar minst invloedrijk binnen een ecosysteem

Volgorde?

Volgorde!

• (Mens)
• Klimaat
• Relief
• Gesteente
• Water
• Lucht
• Bodem
• Plant
• Dier

Waarom heb ik de mens bovenaan tussen haakjes gezet?

Welke andere kanttekening kunnen jullie bedenken bij de volgorde van de geofactoren?

Bedenk een voorbeeld van hoe de factor tijd bij verschillende geofactoren sterk verschilt