5.4: De macht van vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.4: De macht van vorsten

Leerdoelen: 

• Je kan uitleggen hoe Engelse, Franse en Bourgondische vorsten machtiger werden.

• Je kan uitleggen hoe vorsten samenwerkten met de drie standen.

• Je kan uitleggen hoe Duitse koningen minder machtig bleven.

• Je kan 2 voordelen noemen voor koningen bij het verlenen van stadsrechten.

• Je kan uitleggen wat staatsvorming is.

• Je kan 2 voorbeelden noemen van staatsvorming.

• Je kan uitleggen wat centralisatie is.

• Je kan uitleggen wat een hofhouding is.

• Je kan uitleggen wat inspraak is.

• Je kan uitleggen hoe de 3-standen leer beïnvloed werd door de macht van de burgerij.

• Je weet hoe een vergadering van de drie standen werd genoemd in Engeland.

• Je weet hoe een vergadering van de drie standen werd genoemd in Frankrijk en de Nederlanden.

• Je kan uitleggen waarom de macht van de Duitse keizer niet heel groot was.

• Je kan uitleggen waaruit het kiessysteem bestond.

• Je weet uit hoeveel personen dit kiessysteem bestond en welke functie zij hadden.

• Je kan de oorzaak noemen van de investituurstrijd.

• Je kan uitleggen welk voordeel de koning had bij het aanstellen van bisschoppen in plaats van edelen.

• Je kan uitleggen hoe de investituurstrijd eindigde.

Leg uit wat centralisatie is.

Engelse en Franse koningen:

• Verdienden veel met belastingen van steden en stadsrechten.
• nemen ambtenaren in dienst voor bestuur en rechtspraak.
• geld uitgeven aan een groot eigen leger, minder steun nodig van leenmannen.
• Koningen besturen het land als eenheid -->staatsvorming

Engelse en Franse koningen:

• Invoeren van wetten en koninklijke rechtbanken door het hele land.
• Paleis met een groot paleis en veel bedienden is de hofhouding. 
• Besturen vanuit één centrale plek --> centralisatie

De drie standen? (vorige hoofdstuk)

Leg uit wat de Staten-Generaal is.

De drie standen:

• Burgers betaalden belasting en voor stadsrechten.
• Burgers wilden inspraak, hun mening geven als er een besluit werd genomen.
• Burgers als derde stand  naast adel en geestelijkheid.
• vertegenwoordigers van de standen werden bijeen geroepen als een koning advies of geld nodig had.

Dit heette in Engeland: Het Parlement

Frankrijk en de Nederlanden heette dit:

De Staten-Generaal 

Einde les: Leg uit wat Staatsvorming is.

Leg uit wat de investituurstrijd is.

Het Duitse Rijk:

• Koningen gekozen door vier hoge edelen en drie bisschoppen --> Keurvorsten.
• positie van hoge edelen was erfelijk, de positie van koning niet.
• na de dood van een bisschop koos de koning een nieuwe  -----> investituur

Investituurstrijd: 

• Koning koos een bisschop die hem trouw was, hierdoor waren ze trouwer aan de koning dan aan de paus.
• Pausen waren tegen deze benoeming.
• In 1075 werd door de paus besloten dat alleen pausen bisschoppen mochten benoemen.

Investituurstrijd:

Strijd tussen kerk (paus) en staat (koning) over de benoeming van bisschoppen. Eindigde in 1122 met een overwinning voor de paus. 

De Duitse koning verloor hierdoor veel macht.

Leg uit waarom de Duitse koning juist afhankelijk was van de geestelijken voor zijn macht.

Einde les: Leg wie de investituurstrijd won.

aan de slag

• Maken paragraaf 5.4. 
• Leren leerdoelen 5.4.