Orthopedagogiek - Les 12 & 13 Verslavingsstoornissen

• Orthopedagogiek
• MBO
• Studiejaar 1

Orthopedagogiek

Lesplanning: 

- terugblik vorige les

- instructie verslavingsstoornissen

- zelfstandig werken

Wat weet je nog over ODD/CD?

Wat is het verschil tussen ODD/CD?

Wat is een verslaving? 

We spreken van een verslaving als iemand: 

• meer gebruikt dan hij wil;
• niet kan stoppen met het gebruik;
• voortdurende de drang heeft om te gebruiken;
• middelen gebruikt om problemen op te lossen;
• een groot gedeelte van de dag bezig is met het gebruik.

Binnen de DSM-5 spreken we van een andere term. Namelijk een middelen gerelateerde stoornis. 

Niet-middel-gerelateerde stoornis

Verslaving aan bepaald gedrag; o.a. 

• Internet verslaving
• Koop verslaving
• Game verslaving

Vul in, wat denk jij? Wat valt waar onder? 

Bewustzijnsverlagende middelen

Bewustzijnsverhogende middelen

Bewustzijnsveranderende middelen

Alcohol

Verdovende en pijnstillende middelen (heroine en morfine)

Slaap en angstremmende medicatie (ozazepam)

Snuifmiddelen

Nicotine

Cafeïne

Opwekkende middelen (amfetamine, cocaïne)

Cannabis

Hallucinogenen (LSD en paddo's)

Psychoactieve stoffen

Psychoactieve stof = chemisch middel dat leidt tot een verandering in de psychische functies. 

Bewustzijnsverlagende middelen	Bewustzijnsverhogende middelen	Bewustzijnsveranderende middelen
Alcohol	Nicotine	Cannabis
Verdovende en pijnstillende middelen (heroine en morfine)	Cafeïne	Hallucinogenen (LSD of paddo's)
Slaap- en angstremmende medicatie (oxazepam)	Opwekkende middelen (amfetiamine, cocaïne)
Snuifmiddelen

Kenmerken van verslavingsstoornissen

Problemen met de controle

1. Vaker en in grotere hoeveelheden gebruikt dan dat het 'plan' was. 
2. Pogingen om te minderen of te stoppen mislukken.
3. Het gebruik zelf en herstel kosten veel tijd
4. Er is een sterk verlangen om te gebruiken. 

Problemen op sociaal gebied

1. Problemen op werk, school of thuis. 
2. Problemen in relaties (denk aan huwelijksproblemen en/of huiselijk geweld.

Problemen door risico gedrag

Lichamelijke problemen dmv tolerantie. Wat onthoudingsverschijnselen laat doen optreden

Onthoudingsverschijnselen

Overige verschijnselen van verslavingsstoornissen;

1. Intoxicatie (=vergiftiging)
2. Ontwenningsverschijnselen

• lichamelijke onthoudingsverschijnselen: (transpireren, hoge polsslag, trillen van de handen, misselijkheid, braken, inslaapproblemen). 
• Psychische onthoudingsverschijnselen; onrust en angst, hallucinaties, wanen, delier

   3. Andere psychische stoornissen

Proces van verslaafd raken

Onderscheidt in vijf fasen:

1. fase 1 : experimenteerfase;
2. fase 2: fase van sociaal gebruik
3. fase 3: fase van overmatig en schadelijk gebruik
4. fase 4: verslavingsfase
5. fase 5: fase chronische verslaving

Aan de slag met..

1. Portfolio opdracht 4 + 5

Klaar? 

• Check of je alles vanuit periode 3 en lesweek 4.1 t/m 4.3 af hebt! 
• Portfolio (uiterlijk inleveren via teams 21 juni voor 17:00)
• Leren voor de toets! (24 juni maart om 9:30)

Orthopedagogiek

Lesplanning: 

- terugblik vorige les

- vervolg verslavingsstoornissen

- casus mats & mohammed

- zelfstandig werken

Terugblik verslaving stoornissen Juist of onjuist?

1. Als een cliënt vaker en in grote hoeveelheden gebruikt dan het plan was, spreken we officieel van een verslaving

2. Bij een sterk verlangen om te gebruiken én tolerantie spreken we minstens van een milde verslaving

3. Nicotine en alcohol vallen beiden onder bewustzijnsverhogende middelen.

4. Een delier is een voorbeeld van een psychische onthoudingsverschijnsel

1 = onjuist

2 = juist 

3 = onjuist. Nicote is bewustzijnsverhogend, alcohol is bewustzijnsverlagend.

4 = juist

Oorzaken van verslaving

Belangrijke factoren zijn; 

• Erfelijkheid
• Ontwikkelingsstoornissen
• Terugval
• De persoonlijkheid
• De omstandigheden
• Opvoeding en gezinsfactoren
• Drugsbeleid en beschikbare zorg

Gevolgen van een verslaving

Lichamelijke gevolgen

• Lichamelijke afhankelijkheid
• Tolerantie en gewenning
• Lichamelijke ontwenningsverschijnselen (bij stop gebruik)
• Schade aan de hersenen (bijv. Korsakov)
  
• Neurologische problemen en geheugenstoornissen
• Schade aan de neus, het gebit, de mond- en keelholte en longen.
• Schade aan hart en bloeddvaten, maag, lever en darmen.
• Schade aan de botten. 

Het syndroom van Korsakov

Het syndroom van Korsakov ontstaat door een ernstig vitamine B-tekort en treedt voornamelijk op bij langdurig en veel alcohol gebruik. 

De kenmerken lijken op dementie: 

• onvermogen om nieuwe dingen te leren - verstoord korte termijn geheugen. 
• confabuleren (gaten in het heugen vullen met verzinsels)
• geen ziektebesef
• moeite met besluiten nemen
• desoriëntatie
• inactiviteit
• lichamelijk klachten; hart- en vaatziekten, leverstoornissen

01:30

Het syndroom van Korsakov ontstaat door overmatig alcohol gebruik. Wat vind jij hiervan?

Dit wist ik al.

Erg heftig!

Eigen schuld

Ik heb er geen mening over

Gevolgen van een verslaving

Psychische gevolgen

• Het middel maar niet uit zijn hoofd kan zetten en het constant het nodig voelt te hebben
• behoefte aan het middel ontkent of minder groot maakt
• neerslacht of depressief worden
• interesse verliest in vroegere bezigheden en hobby's 

Sociale en maatschappelijke gevolgen

• verlies van sociale contacten en social netwerk
• scheiding en verlies van gezin
• dak- en werkloos raken
• financiële problemen met alle gevolgen van dien
• verwaarlozing, uitstoting en verloedering. 

Behandelen en begeleiden

Iedere verslaving is complex en heeft een eigen problematiek.

AA: Anonieme Alcoholisten - zelfhulpgroep van (ex-)drinkers 

die elkaar ondersteunen om hun alcoholproblemen te overwinnen

Behandelen en begeleiden

Behandelen: 

- Ontgifting (detox) en ontwenning

- Cognitieve gedragstherapie

- Psychotherapie

- Terugval preventie

- Leefstijltraining

Begeleiden:

- Accepteer de cliënt en zijn verslavingsprobleem + leef je in de situaties van de cliënt

- Houd rekening met ontkenningsgedrag

- Betuttel de cliënt niet & wees respectvol

- Wees duidelijk over het verbod op het gebruik van middelen. 

- Houdt rekening met een terugval of bewuste keuze van het verslavingsgedrag. 

Behandelen en begeleiden

Aandachtsgebieden in de begeleiding:

• Vaak sprake van onvoldoende voedsel- en vochtopname! 
• Verstoord dag- en nachtritme
• Motivatieproblemen
• Gebrek aan probleemoplossend vermogen

Ik ben alcoholist - aflevering 1

Opdracht:

Je ziet op de volgende twee slides twee casuïstieken. Deze beide casuïstieken lees je door en beantwoord je de volgende vragen over. 

Het volgende ga je individueel beschrijven: 

1. Wat zou jij doen als MZ'er?

2. Welke begeleidingsvragen zou jij stellen? (formuleer er minimaal 5)

Denk goed na over de mogelijke adviezen qua behandelingen en de manier hoe jij Mats en Mohammed zou gaan begeleiden! 

Lever dit in via teams. 

Aan de slag met..

1. Casuïstiek Mats en Mohammed 

Klaar? 

• Check of je alles vanuit periode 3 en lesweek 4.1 t/m 4.3 af hebt! 
• Portfolio (uiterlijk inleveren via teams 21 juni voor 17:00)
• Leren voor de toets! (24 juni maart om 9:30)