H4 - TH1 - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1: Inleiding in de biologie

Korte herhaling

organisatie-niveaus van de biologie

molecuul: DNA

cel: beencel

orgaan: bot

organisme: grutto

populatie: grutto's

ecosysteem: weidegebied

biosfeer (systeem aarde)

Middenrif / borstbeen

Tussencelstof

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 4:  organellen

Leerdoelen BS 4

1.4.1 Je kunt een cel beschrijven als een zelfstandig functionerende biologische eenheid.

1.4.2 Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

Begrippen

celkern 

chromosomen 

erfelijke eigenschappen

endoplasmatisch reticulum

• ruw / glad (smooth) 

ribosomen 

golgisysteem

exocytose 

lysosomen

mitochondriën

glucose

ATP

fosfolipiden

membraaneiwitten

trilharen

endocytose

endosoom

de cel... 

de cel: plant of dierlijk... 

verschil in samenstelling per type cel

Celorganellen

• onderdelen zowel bij planten- als dierlijke cellen!
  
• liggen niet op een vaste plaats
  
• voorbeelden: celkern, vacuole, plastiden, enz. 

Organellen

alle organellen die we gaan bekijken:

• celkern
  
• endoplasmatisch reticulum
  
• golgisysteem
  
• mitochondriën
• lysosomen
• plastiden

Organellen

alle onderdelen in een cel voorbeelden hiervan:

• celkern
  
• endoplasmatisch reticulum
  
• golgisysteem
  
• mitochondriën
• lysosomen
• plastiden

dit is de basis in biologie!

de celkern

bestaat uit 

• kernplasma en een kernmembraan met kernporiën
  

bevat: 

• de chromosomen in een kernlichaampje (nucleolus) die de ribosomen maakt

ribosomen

beschrijving 

• bolvormige organellen
  
• gemaakt in de celkern
• op ruwe endoplasmatisch reticulum 
• in cytoplasma

produceren

• eiwitten
  

endoplasmatisch reticulum

bestaat uit:

• een dubbel membraan
  
• met of zonder ribosomen

ruw* endoplasmatisch reticulum: 

• produceert de eiwitten 
  

glad endoplasmatisch reticulum:

• rol bij vetproductie 
• afbraak gifstoffen

* ruw vanwege de ribosomen

Golgisysteem

bestaat uit

• stapel membranen
  

functie:

• volgende stap in eiwitsynthese (productie)
  
• bewerkt nieuwe eiwit moleculen tot juiste vorm
  
• eiwitten gaan eruit in blaasjes (lysosomen)

Golgisysteem/golgi apparaat

secretie

• het vrijkomen van stoffen
  

exocytose

• blaasjes vervoer naar buiten de cel
  

lysosomen

• blijven in de cel
• spelen een rol bij de vertering 

organellen

werken samen in de 

productie van: 

van DNA tot eiwit

• Celkern: Regelt alles wat er in de cel gebeurt
• Kernlichaampje: Produceert ribosomen
• Ribosomen: Produceren eiwitten

• Endoplasmatisch reticulum: Dubbele membranen met afgeplatte holtes en kanaaltjes
• Ruw: Bevat ribosomen
• Golgisysteem: Neemt blaasjes met eiwitten op en bewerkt de eiwitten tot hun uiteindelijke vorm

Mitochondriën

bouw

• dubbele geplooide membranen
  
• eigen genen: mtDNA (via moeder)

functie = energiefabriek

• verbranding van glucose tot energie opgeslagen als
  
• aantal in cel afhankelijk van energieverbruik

Bladgroenkorrels

te vinden in: 

• plantaardige cellen

bouw:

• dubbel membraan met daar disks (thylakoïden) die enzymen bevatten voor fotosynthese

functie: 

• opzetting licht + water + CO₂ in glucose en O₂

plastiden

celmembranen... 

bouw:

• een dubbele laag fosfolipiden: (2 vetzuren met 1 fosfor) 
  
• met eiwitten, koolhydraten, vetten 

functie

• regelen van stoffen binnen en buiten de cel
• eiwitmoleculen die een rol spelen bij transport noem je transporteiwitten  
  

fosfolipiden

BINAS 79D

transport -> volgende les

via blaasjes: 

de cel in = endocytose     de cel uit = exocytose 

huiswerk bs 4

nu cel ID-cards opdracht

maak opdracht 33 t/m 42

vraag 36 gaat over blaasjes transport -> dus volgende keer

extra uitleg of informatie: