Nederland na 1945 - P1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welkom!

Cultureel-mentale veranderingen vanaf 1945.

Ik heb nog geen plattegrond: ga zitten op een plaats die ik goed vind.

Wat verwacht ik tijdens de lessen

• Je houdt je aan de basisregels:
• Jassen uit, pet af, geen kauwgom, niet zomaar door de klas lopen etc.

• Tijdens de lessen ben je stil als ik aan het woord ben: dus bijv. tijdens een uitleg. Wil je wat zeggen? Dan steek je je vinger op.
• Tijdens de les doe je actief mee met de les, je gaat niet andere leerlingen storen.
• Geen telefoons: deze gaan in de telefoontas aan het begin van de les.
• Laptop neem je standaard mee naar Geschiedenis. Geen laptop? Dan doe je niet mee met de digitale activiteit
• Je volgt mijn instructies op als ik wat aan je vraag. Geen discussie tijdens de les!

Wat gebeurt er als je de regels breekt:

Ik spreek je drie keer aan op je gedrag of werkhouding:

Bij de 1e keer: geen directe consequentie

Bij de 2e keer: afspraak maken om na te komen

Bij de 3e keer: verwijdering

Doe je iets wat echt niet door de beugel kan? Directe verwijdering.

(bijv. ruzie zoeken, racistische termen, spullen gooien, eten/drinken zonder toestemming etc.)

Lesdoelen (1)

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe het leven was in Nederland tussen 1945 en 1960.

• Je weet wat de Marshallhulp is.
  

• Je weet welke 3 afspraken de SER (harmoniemodel) maakte om Nederland na de oorlog beter te maken.

• Je weet wie Willem Drees is en dat hij van Nederland een verzorgingsstaat maakte.

Schade en verdriet door oorlog

• In mei 1945 kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog in Nederland
• De schade van de oorlog was groot
• Het aantal slachtoffers was hoog, rond de 200.000
• De infrastructuur was vernield

De schade na het bombardement van Rotterdam in mei 1940 was groot, maar tijdens de vijf jaren van de Duitse Bezetting was er nog niet veel gedaan om de stad op te bouwen.

Wederopbouw

vanaf 1945

Wat weet jij eigenlijk van
de Wederopbouw van Nederland?

Aan het werk! - I

• Na de oorlog moest Nederland opgebouwd worden.
• In 1950 wordt de SER: de Sociaal-Economische Raad opgericht. Deze moet de wederopbouw soepel laten verlopen

• In de SER werden drie afspraken gemaakt voor de wederopbouw:

1. Afspraken over lonen en prijzen: geleide loonpolitiek
2. In ruil voor de lage lonen, verhoogde Nederlandse bedrijven de prijzen van hun producten niet.
3. Nederlandse regering zou met plannen komen om armoede tegen te gaan

Aan het werk! - II

Het samenwerken tussen de regering, werkgevers en werknemers om de lonen laag te houden noemen we ook wel het harmoniemodel.

• Hulp vanuit VS: Marshallplan: economisch plan om de wederopbouw te stimuleren.

• Economisch doel: wederopbouw stimuleren
• Politiek doel: landen uit handen van het communisme houden.

• Context: Amerika en Rusland waren rivalen: zo min mogelijk landen de kant van Rusland laten kiezen

Wat is het harmoniemodel?

1. De samenwerking tussen de Amerikanen en de Sovjet-Unie
2. De samenwerking tussen regering, werkgevers en werknemers.
3. De samenwerking tussen de fabrieksbazen en de liberalen
4. De samenwerking tussen de landen van de EU.

Waarom werd de geleide loonpolitiek tussen 1945 en 1960 toegepast in Nederland?

Welke drie afspraken werden er met de SER gemaakt?

Nu maken in schrift:

Opdracht 2 en 3 op blz. 11 van je boekje.

Werk je niet hieraan? Dan krijg je waarschuwing(en).

Planning voor vandaag

Nu het 2e uur: normale les

Vanmiddag het 8e uur:

Werken aan de PO

(bijv. script voorbereiden, ideeën op papier zetten etc.)

Wat hebben we gisteren behandeld?

Politiek achter de Marshallhulp

Wie was Willem Drees?

• Minister-president van 1948-1958. 

• Cruciaal tijdens de Wederopbouw

• Basis werd gelegd voor de: verzorgingsstaat.

• "Vadertje Drees"

Wat zou er allemaal horen bij een verzorgingsstaat?

Het gezin in de 20e eeuw (en eerder)

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.

• De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen.

• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam.

• Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht. Men had weinig luxegoederen.

Zijn de gezinsrollen nu, in 2024, anders? Wat zijn de verschillen met vroeger?

Rolverdelingen

Groot gezin met veel kinderen

Nu maken in schrift:

Opdracht 5, 6 en 11 op blz. 11 van je boekje.

Zorg ervoor dat opdracht 2 en 3 van gisteren ook af zijn.

Werk je niet hieraan? Dan krijg je waarschuwing(en).

Lesdoelen (2)

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat verzuiling is en welke vier zuilen er bestonden in Nederland na 1945.

• Je kunt uitleggen hoe een Nederlands gezin in de jaren ’50 eruit zag, hoe de rolverdeling in het gezin was en hoe zij hun vrije tijd doorbrachten.
  

• Je weet hoe er in de jaren ’50 in Nederland over seks werd gedacht en kunt hier 3 voorbeelden van geven.
  

Verzuiling

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten.

• Je ging alleen om met de mensen binnen je eigen zuil.

• Er was veel sociale controle: men controleerde of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Welke vier zuilen hebben we zojuist besproken?

Seks? Bah!

• Tot ver in de jaren 60 werd er bijna niet over seksualiteit gesproken.
• Seks was bedoeld om kinderen te krijgen en 'bestond' niet buiten het huwelijk.
• Er was weinig kennis over geboortebeperking.
• Voorbehoedsmiddelen waren bijna niet te koop.  
• Homoseksualiteit was taboe: het 'mocht niet', dus je trouwde maar gewoon met iemand van het andere geslacht.

De vrouw wordt door een agent aangesproken omdat zij 'te bloot' over straat loopt. Deze foto is uit 1960.

Opdrachten

Lees eerst de teksten!

Bladzijde: 7 t/m 13

Opdrachten: 2, 3, 5, 11, 12, 13, 16(!)

Nabespreken

Klaar? maak opdracht 19

Schrijf dit in de Plenda!

Nabespreking (1)

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen hoe het leven was in Nederland tussen 1945 en 1960

• Je weet welke 3 afspraken de SER (harmoniemodel) maakte om Nederland na de oorlog beter te maken.

• Je kunt uitleggen wat verzuiling is en welke zuilen er bestonden in Nederland na 1945.
  

Nabespreking (2)

Aan het eind van deze les:

• Je weet wat de Marshallhulp is.

•  Je weet hoe er in de jaren ’50 in Nederland over seks werd gedacht en kunt hier 3 voorbeelden van geven.

Fijne dag!