les 3

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Deze les

Nakijken paragraaf 7.2

Bespreken paragraaf 7.3

Telefoons

Kauwgom in de prullenbak

• we kijken gezamelijk het huiswerk na
• ik bespreek kort de derde paragraaf (hoe komt de overheid aan geld)
• je begint aan het huiswerk (opdrachten paragraaf 7.3)
• we sluiten de les af met een aantal controlevragen

Deze les

Opdracht 1

a) - Dat is terecht. Het mag niet uitmaken hoeveel de ouders verdienen. Er zijn al genoeg regelingen om mensen met een laag inkomen te helpen.

  - Dat is niet terecht. Rijkere ouders kunnen veel makkelijker de kosten voor kinderen betalen. Zij hebben daarvoor helemaal geen kinderbijslag nodig.

b) Voor oudere kinderen zijn de kosten hoger. Bijvoorbeeld voor school of sport.

Opdracht 2

Je hoeft in Nederland niet om te komen van de honger, want je hebt recht op het sociaal minimum, zodat je in je noodzakelijke levensbehoeften kunt voorzien. Nederland is namelijk een verzorgingsstaat met een goede sociale zekerheid. Als je geen of te weinig inkomen hebt, dan kun je een uitkering krijgen en huur- of zorgtoeslag om de huur en zorgpremie te betalen.

Opdracht 3

a) Het nettominimum is € 1.472,- per maand

Voor een alleenstaande is dit 70% hiervan

1472 / 100 x 70 = € 1.030,40 per maand

Per week is dit 1030,40 x 12 / 52 = € 237,78

b) Het sociaal minimum is voor gehuwden of samenwonenden minder dan twee keer zo veel als dat van een alleenstaande: gehuwden/samenwonenden delen ook veel kosten, zoals huur en verzekeringen.

Opdracht 4

Het solidariteitsbeginsel houdt in dat iedereen in Nederland meebetaalt aan sociale zekerheid. 

Sociale premies worden ingehouden op het brutoloon van werknemers.

Als het aantal actieven toeneemt ten opzichte van de niet-actieven, dan moeten de sociale premies omhoog.

met weinig of zonder geld betaal je minder of niet mee

juist andersom

Opdracht 5

a) Kiojah betaald (17,9+0,10+9,65) 27,65% van € 34.300,- dit is 34300 / 100 x 27,65 = € 9.483,95

Marcel betaalt 27,65% van € 27.500,- dit is 

27500 / 100 x 27,65 = € 7.603,75

b) Voor Kiojah zorgde dit ervoor dat hij meer premie moest betalen, want het maximum bedrag is omhoog gegaan. (namelijk 27,65% van (€34.300 – € 33.791) = € 147,74).

Voor Marcel maakte dit niet uit.

Opdracht 6

a) 9 miljoen mensen hebben een baan, zij betaalden aan sociale zekerheid  

€ 68,6 miljard. 

Gemiddeld betaalden zij per persoon 68.600.000.000 / 9.000.000 = € 7.622,-

b) De overheid geeft € 85,8 miljard uit, ze moeten dus 85,6 - 68,6 = 

€ 17,2 miljard aanvullen.

c) De overheid betaalt dit met belastinginkomsten.

Opdracht 7

Opdracht 8

b) Als hun uitkering te laag is wel. Ze kunnen dan huurtoeslag en/of zorgtoeslag krijgen. (Als hun uitkering lager is dan het sociaal minimum, krijgen ze ook nog een aanvullende bijstandsuitkering.)

Mevrouw van Loon (54) verloor vorig jaar haar partner	ANW
Hicham werd ontslagen	WW
Dirk kan door een ongeval niet meer volledig werken	WIA
Meneer Alloui is 67 geworden en kan nu stoppen met werken	AOW

Opdracht 9

a) Als we drie jaar langer leven: 3 x 8 maanden = 2 jaar later.

De AOW leeftijd zal dan 69 jaar zijn.

b) Nadeel verhogen AOW-premies:

- Werkenden houden dan een lager netto inkomen over. Zij kunnen dan minder geld uitgeven. Dat is slecht voor hen en voor de economie.

Nadeel verlagen AOW-uitkering:

- Als je alleen van een AOW-uitkering moet rondkomen, is dat nu al lastig. Met nog minder komen deze ouderen in geldproblemen.

Opdracht 10

a)Met parttime werk verdien je vaak minder dan het sociaal minimum. Je hebt dan als aanvulling recht op (gedeeltelijke) bijstand.

b) De samenleving bespaart op uitkeringslasten als de overheid minder geld kwijt is aan uitkeringen. Daardoor kunnen de premies en belastingen voor werknemers omlaag.

Hoe komt de overheid aan geld?

Niet-belasting ontvangsten

• Aardgasinkomsten
• Winst uit overheidsbedrijven (Schiphol/NS)
• Boetes

6.3 Hoe komt de overheid aan geld

Belastingen

• Directe belastingen
  
• (betaal je direct aan de overheid, bijv. loonbelasting of belasting over winst)
  

• Indirecte belastingen
  
• (betaal je via een tussenstap aan de overheid, bijv. btw, accijns)
  

Inkomsten overheid 

Niet-belasting

Directe-belasting

Indirecte-belasting

De winkelier betaalt geen btw.

1e. De winkelier krijgt de btw van de klant als die zijn product betaalt. 

2e. Daarna moet de winkelier de btw aan de belastingdienst betalen.

Draagkrachtbeginsel

Met een lager inkomen betaal je in verhouding minder belasting dan met een hoger inkomen.

- loon- en inkomstenbelasting

-Verschil in netto-inkomens verkleind

Rekenopdrachten deze paragraaf

Opdracht 8a+b

Bij een inkomen van € 56.500,- betaal je 37,1% belasting

37,1% van € 56.500,- 

Opdracht 8c

Over de eerste € 68.507,- moet ze 37,1% belasting betalen

over het restand (72800-68507) betaalt ze 49,5% 

56500/100 x 37,1

Huiswerk volgende les 

Doornemen 

     paragraaf 7.3

Maken 

     alle opdrachten van deze 

     paragraaf 

QUIZ

time

Op welk product wordt GEEN accijns geheven?

1. Tabak
2. Museumbezoek
3. Alcohol
4. Benzine

Wat is het profijtbeginsel

1. Dat de belasting wordt afgestemd op de hoogte van je inkomen
2. Dat het inkomen voor een deel naar de armen gaat
3. Dat je betaald als je ergens gebruik van maakt
4. Dat je belasting moet betalen over een slecht (ongezond) product

Welke belasting is een directe belasting?

1. BTW
2. inkomstenbelasting
3. accijns
4. vlaktaks

Welk inkomen van de overheid hoort NIET bij niet-belastinginkomsten?

1. Winst overheidsbedrijven
2. Aardgasinkomsten
3. Boetes
4. Subsidies

Een laptop kost in de winkel € 799. Dit is inclusief 21% btw.
Bereken hoeveel je aan btw betaald.

1. € 167,79
2. € 138,67
3. € 38,05
4. € 79,90

Het profijtbeginsel wordt toegepast bij

1. Loonbelasting
2. Wegenbelasting
3. Sociale zekerheid
4. Vermogensbelasting

In welk voorbeeld past de overheid het profijtbeginsel toe?

1. Als je een scooter koopt betaal je btw.
2. Als je gaat studeren dan betaal je collegegeld.
3. Elke maand wordt loonheffing op je inkomen ingehouden.
4. Met een laaginkomen krijg je huurtoeslag.

Wat is btw?

1. belasting toenemende waarde
2. belasting toegevoegde waarde
3. belasting toegevoegde winkel
4. belasting tegen waarde

Belasting die je betaalt wanneer je een product koopt is een voorbeeld van .....

1. directe belasting.
2. indirecte belasting.

Loonbelasting is een ... belasting.

1. directe
2. indirecte

Wat is geen belasting?

1. BTW
2. Loonbelasting
3. Subsidie
4. Accijns

Wat is een directe belasting

1. BTW
2. Accijns
3. Vennootschapsbelasting
4. Aardgas opbrengsten

Wat is een voorbeeld van een kostprijsverhogende belasting?

1. Aardgas opbrengsten
2. BTW

Wat is de juiste definitie van het draagkrachtbeginsel.

1. Hoe meer inkomen, hoe meer belasting.
2. Hoe minder inkomen, hoe meer belasting.
3. Hoe meer inkomen, hoe minder belasting.
4. Hoe meer inkomen, hoe meer koopkracht.

Het Rijk

de provincie

de gemeente

het waterschap

De aanleg van een hondenuitlaatveld

prijsplafond energie instellen

Schoonmaken afvalwater

Onderhoud aan de N320

tussen Zoelmond en Kesteren