1.1 - Jagers en verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.1 Jagers en verzamelaars

Planning

• De eerste mens 
• Een zwervend bestaan
• Taakverdeling jagers-verzamelaars
• Prehistorie
• Zelfstandig werken 
• Afsluiting

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis te bepalen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.
  
  
• Je kunt uitleggen dat het ontbreken van de schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten

De eerste mens 

De verspreiding van de mens

De eerste mensen

• De eerste mensensoort ontstonden 4 miljoen jaar terug in Afrika.
• - een evolutionaire aftakking van een vroeger apengeslacht (evolutie!)
  
  
• Onze mensensoort ontstaat 200.000 jaar terug in Oost-Afrika. 
  - De mensensoort heeft zich vanuit Afrika over de wereld verspreid. 
  
• Deze mens wordt homo sapiens genoemd: verstandige mens.
  
  
  
• Verschillende mensensoorten bestonden naast elkaar: evolutie. 
  - Kruisingstheorie : sapiens en neanderthalers hebben zich met elkaar vermengd. 
  - Vervangingstheorie: andere gewoonten, genetische kloof: sapiens moorden neanderthalers uit. 

De eerste mens (1) 

De eerste mensen

• Onderzoek uit 2010: 4% van DNA moderne mens is Neanderthaler DNA
  - Beide theorieën hebben dus plaatsgevonden. 
  
  
• Uitsterven van andere mensensoorten door Homo Sapiens:
  - Uitsterven van voedselbronnen? 
  - Moord?
  
  
• Homo Sapiens ontwikkelden een grotere hersencapaciteit en de taal.
  - De pas-op-daar-loopt-een-leeuw-theorie
  - De roddeltheorie

De eerste mens (2) 

Sapiens:
Pagina 23, 24, 25

Een zwervend bestaan (1)

• Leven van jagen en verzamelen  (man jaagt, vrouw verzamelt). 
  - Verzamelen werd ook wel door mannen gedaan. 
  - Leven van jagen, vissen en verzamelen, ook wel bestaansmiddelen. 

•  Leven in groepen, zonder privé-bezit of privacy.
  - 25 tot 40 man, zo klein mogelijke groepen 

• Basiskampen waaruit expedities werden ondernomen, jagen in groepen.
  - Mensen trokken naar plekken waar voedsel was. 

Een zwerven bestaan (2)

• Men had kennis van het gebied (plant&dier).
  - Kennis over dodelijke planten, groeipatronen, kennis van seizoenen, kennis over (dodelijke) dieren. 
  - Aanwijzingen dat mogelijkheden van de hersenen zijn afgenomen. 
  - Betere fysieke toestand. 
  
  
• Basiskampen waaruit expedities werden ondernomen, jagen in groepen.
  - Mensen trokken naar plekken waar voedsel was. 
  
  
• Grootste aantal calorieën uit verzamelen van voedsel. 

Taakverdeling jagers-verzamelaars

• Biologische redenen voor de taakverdeling 
  - Mannen jaagden (meer spierkracht)
  - Vrouwen verzamelden (zwangerschap) en zorgden voor kinderen. (vrouwen kregen om de vier jaar kinderen)
  
  
•  Theorie 1: Geen monogame relaties, geen gezinnen, Alle volwassenen brachten samen de kinderen groot.
  
•  Theorie 2: wel degelijk aparte stellen en jaloezie, daarom vandaag de dag nog steeds monogamie. 
  
  
• Gelijkwaardige samenleving: mensen hadden elkaar nodig om in leven te blijven. 

Seksuele onthouding
Abortussen
Zo lang mogelijk borstvoeding geven

De prehistorie

• Prehistorie: de tijd zonder geschreven bronnen.
  - Men kan niet nagaan wat mensen voelden en dachten in de prehistorie. 
  
  
• Historie: de tijd vanaf dat er geschreven bronnen zijn. (3000 v. Chr. wordt schrift uitgevonden).
  
  
• De overgang van prehistorie naar historie is niet overal gelijk. Waarom? 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis te bepalen. 
  
  
• Je kunt uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken.
  
  
• Je kunt uitleggen dat het ontbreken van de schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten