Bas 3.5 Variatie in genotypen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 2

Starttaak

1. Pak je werkboek op blz. 187

2. Leg je huiswerk B4: Opdracht 1 t/m 5 [blz. 187 t/m 189] open op tafel. Ik ga controleren.

Wat gaan we doen? 

1. Korte herhaling stambomen
2. Bespreken opdrachten 3.4 
3. Wil je niet bespreken? Zelfstandig nakijken opdrachten 3.4, maken test jezelf 3.1 t/m 3.4  - eventueel verder werken opdrachten 3.5
4. Uitleg 3.5 Variatie in genotypen
5. Huiswerk 3.5 opdracht 1 t/m 6

Het gen voor taaislijmziekte is ...

1. Dominant
2. Recessief
3. Kan ik niet uit deze stamboom halen

Persoon nummer 4 heeft als enige blauwe ogen (genotype is bb). De rest heeft bruine ogen. Van welke personen in deze stamboom kun je met zekerheid zeggen dat ze het genotype Bb hebben?

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 2 en 5

3.5 Variatie in genotypen

leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

je kunt omschrijven wat een mutatie is en je kunt omschrijven hoe kanker ontstaat.

Geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest als:

bollen

knollen

uitloper

wortelstok    ..... dan is het ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Het genotype is precies hetzelfde als bij de ouderplant. 

Het fenotype kan anders zijn: bijvoorbeeld door milieuomstandigheden.

(Goede voeding, zonlicht, voldoende water, etc)

Variatie in genotype door geslachtelijke voortplanting

- Welk allel terecht komt in een geslachtscel is toeval.

- Er zijn veel verschillende combinaties. 

- Daardoor ontstaat bij geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen. 

- En dus verschillen in fenotype

Variatie in genotype

Mutatie

- Plotselinge verandering in het DNA: mutatie  (gemuteerd = veranderd)

- Foutje/ beschadiging celdeling

- Organisme waar je mutatie ziet is een mutant.

- Bv albino (geen pigment) > zie alligator 

Mutagene invloeden

- Foutjes in de celdeling door mutagene invloeden

- Door straling, chemische stoffen. 

- Soms mutatie (verandering) in celdeling.

- Cel gaat ongeremd delen > tumor/gezwel.

- Snelle deling, tumor groeit hard, noemen we kanker.

- Door het bloed vervoert in hele lichaam > uitzaaiingen

kanker

Twee allelen van een genenpaar bevatten informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

1. Juist
2. onjuist

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders

Hoe krijg je variatie in genotype

1. Celdeling
2. Evolutie
3. Geslachtelijke voorplanting
4. Natuurlijke selectie

Wat kan zorgen voor variatie in genotype?

1. Alleen mutaties
2. Alleen geslachtelijke voortplanting
3. Mutaties en geslachtelijke voortplanting
4. Naar de sportschool gaan of in de zon liggen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering in het fenotype
2. Een verandering in het genotype

Wat heeft meer invloed? Een mutatie in een geslachtscel of een mutatie in een lichaamscel?

1. Geslachtscel
2. Lichaamscel
3. Beide evenveel

Bij ongeslachtelijke voortplanting is het ... hetzelfde.

1. Fenotype
2. Genotype
3. Allebei
4. Geen

Aantekening

variatie in genotypen: Verschillende genotypen binnen één soort.

mutatie: Plotselinge verandering van het DNA.

mutant: Individu met een gemuteerd allel in het fenotype.

mutagene invloeden: Invloeden uit de omgeving die de kans op een mutatie vergroot, zoals uv-straling en sigarettenrook

Huiswerk

3.5 Lees in je boek bladzijde 192 t/m 194

Maak opdracht 1 t/m 6