Ziekteleer LBHP week 4

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Ziekteleer LBHP week 4 

Stofwisselingsziekten runderen 

Infectieziekten schapen / geiten 

Stofwisseling schapen / geiten 

Stofwisseling???

Stofwisselingsziekten runderen 

Stofwisseling =  chemisch proces in de cellen van een organisme

Tekort in het lichaam: 

 Calcium 

Magnesium 

Energie 

Melkziekte rund

Tekort aan Calcium = hypocalcemie 

Enkele dagen na het kalven

sloom 

koud 

lage pols 

slap 

 

Waarom heet het "melkziekte"?

1. Het is te behandelen door de koe melk te laten drinken
2. Het ontstaat zodra de koe melk gaat geven na het kalven.
3. Een koe geeft melk, daarom heet het zo.
4. Het komt alleen voor mij melkkoeien

Oorzaken melkziekte rund

Koe verliest Calcium via de melk (na het kalven) 

Slecht eten na het kalven 

Calcium 

Behandeling:

Ca/Mg-infuus

 Ca-drank

 vitamine D injectie

Goede prognose bij snel ingrijpen 

Mag de veehouder zelf een infuus met Calcium geven???

JA

NEE

Kopziekte RUND

Tekort aan Magnesium (Mg)

te weinig Mg in voer 

te weinig voer opgenomen

voorjaar: jong eiwitrijk gras (minder Mg)

 

Symptomen kopziekte Rund 

afname eetlust

daling melkgift

nerveus

afzondering

stijf / krampen

liggen

Acuut of chronisch (schrikachtig en minder melkgift)

Behandeling kopziekte Rund 

Ca/Mg infuus 

Mg rijke voeding = mineralenbrok 

snelle behandeling = goede prognose 

geen behandeling (of te laat) = kans op sterfte 

Slepende melkziekte Rund

verschil melkziekte en slepende melkziekte!! 

melkziekte = calcium tekort 

slepende melkziekte = energie tekort 

Slepende melkziekte Rund 

= negatieve energiebalans 

De koe gebruikt meer energie (veel melkproductie) 

dan zij kan opnemen (eten)

ook wel acetoneamie / ketose genoemd 

Slepende melkziekte Rund

Enige tijd na het kalven (piek melkproductie)

Symptomen: daling melkproductie, suf, schrikachtig, liggen

Acetongeur in uitademingslucht, in melk en in urine

Therapie: propyleenglycol in de bek, glucose infuus, 

injectie corticosteroïden

Melkziekte 

Kopziekte 

Slepende melkziekte

Calcium tekort 

Energie tekort 

Magnesium tekort 

De liggende koe....

gewicht drukt op de spieren

spierbeschadiging 

na 3-4 dagen slechte prognose 

Koe stimuleren op te staan! 

Draaien op andere zijde, goede grip ondergrond, optakelen, in bad, toedienen pijnstillers en ontstekingsremmers. 

 

Infectieziekten schaap / geit 

"kleine herkauwers"

infectieziekten.... 

Welke groepen veroorzakers van infectieziekten ken je nog??

Infectieziekten schaap / geit

MKZ

Scrapie

Zwoegerziekte

CAE bij geiten

CL bij geiten en schapen

't Bloed 

Ecthyma 

Scrapie schaap (geit) 

Prion (wat was dat ook alweer??)

Langzaam verloop --> zenuwstelsel

Jeuk --> Kaalheid door schuren

Geen therapie mogelijk

Gevoeligheid erfelijk bepaald --> Fokken met ongevoelige rammen

Scrapie schaap (geit) 

meldingsplicht NVWA 

bestrijdingsprogramma GD: bloedonderzoek DNA 

Welke dierziekte wordt nog meer door prionen veroorzaakt?

1. MKZ
2. BVD
3. BSE
4. IBR

Zwoegerziekte schaap 

Virus 

Langzaam verloop

Besmetting via de melk of contact met zieke dieren

Symptomen: benauwdheid, vermagering

eventueel gewrichts– of uierontsteking

sterfte

Zwoegerziekte schaap 

Geen therapie mogelijk

Vrijwillig bestrijdingsprogramma GD --> vrij-certificaat

Preventie:

Zwoegervrije biest voeren

Besmette schapen opsporen en ruimen (incubatietijd heel lang)

Indien contact met geiten: geiten vrij maken van CAE

CAE geiten 

Virusinfectie 

Langzaam verloop (jaren)

Lijkt erg op zwoegerziekte bij schapen 

Besmetting via de melk of contact met zieke dieren

 

CAE bij geiten 

Symptomen: vermagering, dorre vacht, gewrichtsontstekingen, mastitis, verlamming, sterfte

Virus kan zwoegerziekte bij schapen veroorzaken!!!

Vrijwillig bestrijdingsprogramma GD

CL schapen / geiten 

 

Caseous Lymphadenitis: ontsteking van de lymfeknopen 

Bacteriële infectie

Vaker bij geiten dan schapen

CL schapen / geiten 

Geen therapie mogelijk

Aangetaste dieren ruimen

Ook besmettelijk voor mensen

Vrijwillig bestrijdingsprogamma GD geitenbedrijven 

Op welke ziekte bij paarden lijkt CL?

1. rhinopneumonie
2. tetanus
3. PPID
4. Droes

't bloed 

Bacteriële infectie (Clostridium Perfringens) 

Bacteriën vermenigvuldigen snel in een goed gevulde darm. 

Voornamelijk bij snel groeiende, goede lammeren.

Symptomen: plotselinge sterfte van goede lammeren

Preventie: vaccinatie moederdieren en lammeren 

Waar heeft dit lammetje last van?

Waar heeft dit lammetje last van?

Ecthyma 

'zere bekjes'

Virus infectie 

Wrat-achtige ontstekingen aan bek en uier 

Zoönose!!

Stofwisselingsziekten schaap / geit 

Grote overeenkomsten met runderen, maar ook essentiële verschillen!!!

Stofwisselingsziekten herkauwers

Stofwisselingsziekten schaap/ geit 

melkziekte 

kopziekte

slepende melkziekte 

Wat weet je nog van melkziekte bij het rund?

Melkziekte schaap /geit 

Tekort aan Calcium 

Behandeling infuus CaMg 

+ Ca-drank + vitD injectie 

Verschil rund: 

bij schapen en geiten komt melkziekte voor tijdens de dracht

Wat is de oorzaak van kopziekte?

1. tekort aan calcium
2. tekort aan magnesium
3. tekort aan energie
4. tekort aan koper

Kopziekte schaap / geit 

tekort magnesium 

vaak bij schapen met grote melkdrinkende lammeren 

verloopt zéér snel: schaap binnen half uur dood 

bij snelle behandeling wel goede prognose 

behandeling zelfde als rund 

Slepende melkziekte?

Slepende melkziekte schaap / geit 

tekort aan energie = glucose 

productie ketonlichamen 

Verschil rund: vóór het lammeren, de groeiende lammeren in de baarmoeder vragen (te) veel energie én nemen teveel ruimte in in de buik (geen ruimte pens). 

Wat is het grote verschil tussen melkziekte bij het rund en bij het schaap?

1. Wanneer het voorkomt
2. Hoe het behandeld wordt
3. Hoe ernstig het is
4. Geen verschil