Expressionisme Dans

• Kunst Algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Expressionistische DANS

Cultuur van het moderne

Dans begrippen

Voorstelling: Wat voor soort dans wordt er uitgevoerd? (klassiek, modern, hiphop, volksdans etc.)

Inhoud: waar gaat het over? Onderwerp, verhaal, diepere betekenis.

Vormgeving: hoe wordt de voorstelling vormgegeven d.m.v. dans?

Ruimte, tijd, kracht

Romantisch ballet 19e eeuw

Kenmerken Romantisch Ballet

• Ideaal nastreven
  
• Verbeelding/fantasie - ontsnappen aan de realiteit
  
• Verhalen spelen zich af in verre oorden of een ver verleden
• Sterke tegenstellingen - goed/kwaad, licht/donker, aards/spiritueel
• Noodlot slaat toe - dood, onmogelijke liefde, suïcide
• Ballerina schim/geest/elf/schaduw. Aardse ontstegen (spitzendans, gespierde uiterlijk, dun)

Wat is het onderwerp/diepere betekenis van het Zwanenmeer?

Dans begin 20e eeuw

Expressionisme - persoonlijke, chaotische stijl, uitdrukken van gevoel

MODERNE DANS

De revolutionaire periode (1900 - 1925)

De grondslagleggende periode (1925 - 1945)

Bekijk beide filmfragmenten

Fragment 1                                                                                           Fragment2

Welke verschillen en welke overeenkomsten zie je in de danstechniek fragment 1 en fragment2

Revolutionaire dansvernieuwers  begin van de 20e eeuw 

Loïe Fuller- werkte met elektrisch licht, kleur en beweging in haar dansen. De armen werden verlengd met stokken met stof. Haar solodansen bestonden uit draaien om de lichaams-as waarbij ze met de armen zwaaide.

Emile Jacques Dalcroze – bedenker van ritmiek (euritmie= mooie beweging), uitdrukking van het lichaam door de ritmische beweging, bedenker van inspanning-ontspannig in de dansstructuur

Revolutionaire dansvernieuwers  begin van de 20e eeuw 

Isadora Duncan- geïnspireerd door de Griekse kunst gebruikte natuurlijke, vrije bewegingen: lopen, rennen springen , geen spitzen en zweefsprongen en dansende op de voorvoet dus niet op tenen in haar choreografie. 

r

Balletgezelschap opgericht in Parijs door Sergej Diaghilev, Russische kunstcriticus, kunstkenner, kunstagent (impressario).

Hij werkte met de beste dansers en kunstenaars samen van zijn tijd.

Les Balletes Russes

Michel Fokine- in zijn choreografie breekt voorzichtig met regels van klassiek ballet.

 Dansers moeten hun gevoel uitdrukken door middel van de vrijere lichaamsbewegingen,

 exotische invloeden in de dans

Les Balletes Russes

Les Ballets Russes

Vaslav Nijinsky (Wacław Niżyński)-

geniale danskunstenaar en choreograaf, befaamd om zijn hoge sprongen en technische perfectie, 

grote persoonlijkheid.

Dansinspiraties:

- primitieve kunst, 

-Griekse vaasschilderingen

 - Russische (volks)verhalen.

In zijn dans verwerkte hij ook erotische (seksuele) bewegingen.

Dat zorgde voor veel ophef bij het publiek.

Le Sacre du Printemps (1913)

Choreograaf: Nijinsky

Componist: Igor Strawinsky

Le Sacre du Printemps

Lenteritueel, offer van een jonge maagd die uitverkoren is om zich dood te dansen voor de zonnegod.

Wat zijn de grootste verschillen tussen Het Zwanenmeer en Le Sacre du Printemps?

Dans

Ipv sprookjesachtig romantisch onderwerp is dit meer een gruwelijk en gewelddadig verhaal rond een rituele moord.

• Breekt regels romantisch ballet (academisch)
• abstracte choreografie
• dansexpressie
• geen verhaal uitbeelden
• primitieve kostuums
• hoekige danspassen
• ingedraaide beenposities
• stampende voeten
• lichamen die zich ter aarde storten

Muziek:

• complexe, onregelmatige ritmes
  
• vernieuwende akkoorden op elkaar

Kenmerken Le Sacre du Printemps

Dans: 

• Breekt met regels romantisch ballet (academisch)
  
• abstracte choreografie, 
• geen uitbeelding van een verhaal
  
• heftige dansexpressie:
  
• kostuums geïnspireerd door 
• de volkskunst (primitieve kunst)
  
• hoekige danspassen
  
• ingedraaide beenposities
  
• stampen met platte voeten
  
• lichamen die zich ter aarde storten
  

Muziek van Stravinsky

• complexe, onregelmatige ritmes
  
• vernieuwende akkoorden op elkaar
  
• veel dynamiek (harde en zachte tonen)

De grondslagleggers van moderne dans

Rudolf von Laban- bedenker van de uitdrukkingsdans  Ausdruktanz.

Hij bedacht een ruimtelijke analyse  van dans en dansnotatie - labanotatie. 

Hij keek naar een relatie tussen de dansbewegingen en de ruimte waarin gedanst wordt.

Volgens Laban is dans samengesteld uit de elementen tijd, kracht en ruimte.

Kenmerken van dans

Rudolf von Laban- bedenker van de uitdrukkingsdans  Ausdruktanz.

Hij bedacht een ruimtelijke analyse  van dans en dansnotatie - labanotatie. 

Hij keek naar een relatie tussen de dansbewegingen en de ruimte waarin gedanst wordt.

Volgens Laban is dans samengesteld uit de elementen tijd, kracht en ruimte.

Labannotatie

Challenge

In groepjes van drie bedenk je een dansnotatie (dansschrift) 

voor een toegewezen basis passen van de toegewezen bekende dansen.

Je mag geen teksten hierin verwerken alleen  simpele tekens. 

Je schrift deze notitie op papier.

Alle notities worden verzameld en daarna uitgedeeld. 

Andere groepjes  moeten raden om welke dans het gaat.

Hoe duidelijke re de dansnotitie is, des te beter!

De andere groepjes moeten raden om welke dans het gaat

Challenge

Dansenpassen

Moonwalk

Vogeltjesdans

Macarena

Gagnamstyle

Harlem shake

Ausdrucktanz is een vorm van dansexpressionisme. Noem drie kenmerken van deze expressionistische dans.

Ausdrucktanz:

• Rechtstreekse uitdrukking van emotie en gevoel in dans
• Geen sierlijke maar heftige of hoekige dansbewegingen
• Zwaartekracht (vallen, zitten, stampen op de grond) speelt een rol, wordt niet meer ontkent
• Muziek is ondergeschikt.

Hexentanz (1914) - Mary Wigman

Belangrijkste principes van Wigman:

- Dans is een uiting van diepe en sterke: woede, angst en verdriet door de zeggingskracht van de beweging zelf

- Geen verhaal uitgedrukt

- Het lichaam is een instrument dat zingt en beweegt/trilt

- Dans wordt ook laag op de vloer  gedanst (horizontal)

-Hoekige bewegingen

-Met blote voeten gedanst: stampen, kruipen, slaan

-Gebruik van ontspanning en inspanning beweginen

-Kostuum: maskers en vodden

- Beweging benadrukt door het slagwerk  (muziek)

AUSDRUCKTANZ

Grondslaglegger moderne dans (expressie)

Kurt Jooss (leerling van Wiegman) combineert de Ausdruktanz met klassiek ballet

- duidelijker verhaal in de dans

gebruik met  rekwisiten (tafel) en maskers in de dans

-duidelijke angstgevoelens -een aanklacht tegen de oorlog

 

Waaraan kun je in de choreografie "De groene tafel" van Joosst de verwijzingen aan de eerste wereldoorlog zien?

De grondslagleggers van moderne dans

Martha Graham- oprichtster

van Martha Graham Dance

 Company (1929)

De grondslagleggers van moderne dans

Grahams techniek:

- hoekige dansen met blote voeten

- uitdrukking in bewegingen van de heftige emoties

-expressieve mimiek

-techniek baseert op spannen  (contraction) en ontspannen (release) van spieren (kracht)

- ruime kleding en stoffen benadrukken bewegingen en  de choreografie

- inspiratie Griekse tragedie en de Ausdruktanz

Bekijk beide bronnen en op de volgende dia staat de vraag. Gebruik de reader "Kunstanalyse"om de vraag te beantwoorden

                                       

Martha Graham, Lamentation, 1946                          Ernst Barlach, De vluchteling, 1920                    

Geef 2 overeenkomende vormgevingsaspecten voor de choreografie van Martha Graham "Lamentation" enm voor de sculptuur "Vluchteling" van Barlach, die verwijzen naar een expressionistisch karakter van beide kunstwerken.
Gebruik daarvoor de reader "Kunstanalyse".