na 1870: Ruhrgebied ontstaan door opkomst van mijnbouw en industrie.
- Woonwijken gebouwd naast steenkoolmijnen of fabrieken. Slechte inrichting: geen stadscentrum, kleine, slechte huizen, geen voorzieningen.
- Het leven in de Kohlenpott (de bijnaam van het Ruhrgebied) was ongezond. Luchtvervuiling door verbranding van steenkool, vervuilde bodem, afvalwater ongezuiverd in rivieren. Slechte leefbaarheid.