Bespreking opgaven paragraaf 2.3: Ruimte voor de rivier

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Lesdoelen paragraaf 2.3 Ruimte voor de rivier

- je weet wat de hoofdpunten van het huidige nationale rivierbeleid zijn.

 - je kunt de ingrepen in de rivier zoals omschreven in de nota ruimte noemen.

-je kunt uitleggen wat de ingrepen inhouden en wat ze betekenen voor de waterafvoer.

Opgave 2a: Nut van kribben voor scheepvaart, 3 stappen

Uit je redenering moet blijken dat:

 stap 1) het rivierbed door de aanleg van kribben smaller wordt,

 stap 2) waardoor de rivier sneller stroomt / de stroomdraad meer midden in de rivierbedding blijft, waardoor de rivier zichzelf uitslijt,

 stap 3) zodat de vaargeul zijn diepte behoudt en scheepvaart mogelijk blijft.

Kribben

Strekdam

Verschil en doel

b Een krib is een korte stenen dam die haaks op de rivier staat.

 Een strekdam is een met de rivier meelopende dam tussen de rivier en de oever.

c Ze beschermen de oever tegen erosie.

Ruimte voor de rivier

opgave 3

GB55

42A en B

AL 1e ed.

67D

3c. Welke drie grondsoorten komen in het Nederlands rivierengebied voor?

Drie grondsoorten gevraagd:

 1) (jonge / oude) zeeklei

 2) (lichte / zware) rivierklei

 3) veen

3c. Waarom is dijkverzwaring/verhoging onmogelijk in NL?

Wanneer de dijken steeds verder opgehoogd worden, worden ze steeds zwaarder,

waardoor ze zullen wegzakken in de slappe ondergrond (veen / klei).

3d: natuurlijke processen binnendijks en buitendijks

Binnendijks: 

inklinking

Buitendijks:

sedimentatie

Verschil: binnendijks komt lager te liggen, buitendijks hoger

4b. Waarom protesteren boeren tegen uiterwaardvergraving?

Oorzaak: 

Doordat de uiterwaarde lager wordt, stroomt deze makkelijker onder.

Gevolg:

Waardoor weilanden onbruikbaar zijn voor boeren.

Uiterwaardvergraving

4c en 4d:

Uiterwaardvergraving en natuurontwikkeling

4c. de extra ruimte die ontstaat, wordt ingenomen door natuur (bos)

4d. Ze gaan wel goed samen omdat door lagere ligging van uiterwaarde het waterbergende

vermogen groot blijft.

Zie filmpje volgende dia over Ooijpolder

tevoetonline.nl

opgave 5 nevengeul & hoogwatergeul

Verschil

Een nevengeul wordt uitgegraven in de uiterwaard en maakt daardoor altijd deel uit van het rivierstelsel.

Een hoogwatergeul bestaat uit twee speciaal voor dit doel gebouwde hoge dijken of hogere gronden en maakt alleen bij hoogwater deel uit van de rivier.

Welke aanleg roept meer weerstand op van burgers?

Voorbeelden van juiste antwoorden:

 1) De hoogwatergeul zal meer weerstand oproepen: hij komt in het binnendijkse land te liggen en daarvan ondervinden de bewoners hinder (horizonvervuiling doordat er een hoge dijk in het landschap ligt, schade bij hoogwater).

 2) Een nevengeul veroorzaakt minder overlast omdat die in de uiterwaard ligt.

Hoogwatergeulen

Volkerrak-Zoommeer: waterstand kunstmatig laaghouden

Vooral tijdens een zware storm. Waarom?

Uit de redenering moet blijken dat

- tijdens een zware storm (de Maeslantkering en de Haringvlietsluizen gesloten zijn en) de Maas zijn water niet op zee kwijt kan,

- zodat overtollig water tijdelijk opgeslagen kan worden in het Volkerak.

opgave 7: hoofddoelen Maaswerken

project vindt plaats op fluviaal en regionaal schaalniveau

Bevaarbaarheid Maas kan worden vergroot door:

Drie manieren gevraagd, bijvoorbeeld:

 1) stuwen en sluizen bouwen en/of verbeteren

 2) bruggen verhogen

 3) bochten verruimen

 4) de rivier verdiepen

Onder welke drie voorwaarden wordt de balgstuw bij Ramspol gesloten?

Als de waterstand in het Ketelmeer hoger komt dan 0,5 m boven NAP.

Als bij een noordwestenstorm het water vanaf het IJsselmeer en Ketelmeer wordt opgestuwd richting het Zwarte Meer.

Als water vanuit het Ketelmeer het Zwarte Meer in stroomt.

Noteer de nummers 1 t/m 6 en zet erachter welke rivierverruimende maatregel wordt bedoeld.