Les 24 - 3M - 22/23 - Kenmerken van een democratie (les 2/10)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

youtube.com/shorts/2DEIXhVei4k?si=M1pGk4YCpoNhaLn4

het invoegen van de link werkte niet.

Lees het volgende artikel over het demonstratierecht

Wat willende politieke partijen veranderen?

Wat vind jij zelf?

nos.nl

Politiek

Les 0 - Politiek (introductie)

Les 1 - Wat is politiek?

Les 2 - Kenmerken van een democratie

Les 3 - Normen en waarden 

Les 4 - Links/rechts

Les 5 - Politieke stromingen

Les 6 - Regering en kabinet

Les 7 - Het parlement

Les 8 - Provincie en gemeente

Les 9 - Invloed uitoefenen op de politiek

Les 10 - Internationale vergelijking

Oefenvragen les 1

1. Noem iets dat van algemeen belang is.
2. Is eenzaamheid onder ouderen een maatschappelijk probleem?
3. Waarom is Nederland een indirecte democratie?
4. Noem een voordeel van het referendum.

Terugblik les 1:

In ons land zijn veel dingen al goed geregeld, maar er zijn ook maatschappelijke problemen. Omdat veel mensen last hebben van maatschappelijke problemen, maar ze het vaak niet eens worden over de oplossing, hebben we politici die namens ons besluiten.

In Nederland hebben we dus een indirecte democratie. We beslissen niet zelf over ieder probleem. Als je gaan stemmen (18+), kies je iemand die voor een oplossing is waar jij ook voor bent.

Les 1 --> Les 2

In Nederland gaat veel goed, maar er moeten nog elke dag besluiten worden genomen over maatschappelijke kwesties. Daarom hebben we de politiek.

In Nederland hebben we een parlement: een parlementaire democratie dus. 

We zijn ook een rechtsstaat: onze rechten en plichten en die van de overheid liggen vast. 

Les 2

Rechtsstaat

Een land waarin de rechten en plichten van de burgers én van de overheid zijn vastgelegd en ook worden nageleefd. 

L'état c'est moi!

Lodewijk XIV, ook wel de Zonnekoning genoemd, regeerde Frankrijk van 1643 tot 1715 en belichaamde het idee van absolute monarchie. Hij concentreerde alle macht in zijn eigen handen, onder het motto: “L’État, c’est moi” (“De staat, dat ben ik”). Het Hof van Versailles speelde een cruciale rol in deze machtsconcentratie.

Lodewijk XIV bouwde het Paleis van Versailles niet alleen om zijn rijkdom en macht te laten zien, maar ook om zijn politieke controle te vergroten. Hij dwong de adel om bij hem aan het hof te wonen, waardoor ze hun invloed in hun eigen regio’s verloren en volledig afhankelijk werden van zijn gunsten. Terwijl de adel bezig was met feesten en ceremonieën, nam Lodewijk zelf alle belangrijke politieke beslissingen. Dit versterkte zijn macht en maakte het moeilijk om tegen hem in te gaan.

Maar deze manier van regeren, met alle pracht en praal van Versailles, veroorzaakte ook veel spanningen. Het paleis werd een symbool van ongelijkheid en verspilling. Terwijl het hof in luxe leefde, werden de gewone mensen steeds armer. Deze ongelijkheid zorgde voor woede en ontevredenheid, die uiteindelijk leidden tot de Franse Revolutie in 1789.

Als we dit vergelijken met Donald Trump en zijn landgoed Mar-a-Lago, zien we overeenkomsten. Hoewel Trump geen koning is, gebruikte hij Mar-a-Lago op een soortgelijke manier. Het werd niet alleen een plek om te ontspannen, maar ook een centrum waar belangrijke mensen, zoals zakenmensen, politieke bondgenoten en buitenlandse leiders, bijeenkwamen. Net zoals in Versailles was het belangrijk om dichtbij de leider te zijn als je invloed wilde hebben.

Beide leiders gebruikten hun locaties ook om een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten. Voor Lodewijk XIV liet Versailles zien dat hij de machtigste koning was, terwijl Mar-a-Lago voor Trump een beeld schetste van een succesvolle zakenman en sterke leider. Deze plekken hielpen hen om hun macht en status te benadrukken.

Lodewijk XIV’s absolute macht en het onrecht dat daaruit voortkwam, inspireerden revoluties en veranderingen in de 18e en 19e eeuw. Zijn bewind liet zien wat er mis kan gaan als één persoon alle macht heeft. Filosofen zoals Montesquieu en Rousseau pleitten daarom voor vrijheid, gelijkheid en een verdeling van macht. Hun ideeën beïnvloedden de Amerikaanse Revolutie (1776), waar een grondwet werd opgesteld om de rechten van burgers te beschermen, en de Franse Revolutie (1789), die reageerde op de ongelijkheid en luxe van het ancien régime. 

 In Nederland leidde dit uiteindelijk tot de grondwetswijziging van 1848, waarbij Thorbecke een parlementair systeem invoerde en de macht van de koning sterk werd beperkt. Deze gebeurtenissen legden de basis voor moderne grondwetten en de rechtsstaat.

         Grondwet

Hierin staan de belangrijkste rechten en plichten van de burgers en de overheid.

Bijvoorbeeld: recht op een gelijke behandeling, vrijheid van meningsuiting en kiesrecht

Grondwet

De Nederlandse Grondwet

welke grondrechten
herken je?

Art. 1: Gelijkheidsbeginsel

Art. 4: Kiesrecht, iedereen mag stemmen

Art. 5: Petitierecht

Art. 6: Vrijheid v Godsdienst en levensovertuiging

Art. 7: Vrijheid van meningsuiting, waaronder vrijheid van drukpers

Art. 8: Vrijheid van vereniging

Art. 9: Vrijheid van vergadering en betoging

Art. 23: Onderwijs, waaronder vrijheid van onderwijs

Art. 17: Vrije toegang tot rechter

Art. 42: onschendbaarheid koning en ministeriële verantwoordelijkheid

Art. 50: Er is een volksvertegenwoordiging

Art. 53: geheime verkiezingen

Art. 114: De doodstraf kan niet worden opgelegd

Trias Politica (=machtenscheiding) 

Dit voorkomt dat teveel macht bij een persoon of een groep komt.

Parlement

= gekozen volksvertegenwoordiging 

= Tweede Kamer + Eerste Kamer

Nederland is een parlementaire democratie 

Aantekeningen les 2

• De belangrijkste kenmerken van een democratie zijn: 1. We hebben een grondwet, 2. Het parlement heeft de hoogste macht en 3. De machten zijn gescheiden (= trias politica).
  
• Nederland heeft een parlement: de Tweede en Eerste Kamer. Zij beslissen over alle voorstellen en moeten toestemming geven aan ministers. Ze controleren de ministers ook of ze hun werk goed doen. Daarom noemen we Nederland ook wel een parlementaire democratie.
  
• Nederland is ook een rechtsstaat: alle rechten en plichten zijn vastgelegd in wetten. Zo zijn burgers beschermd tegen macht van de overheid.
  

Het belangrijkste verschil tussen een rechtsstaat en een dictatuur is:

Volgende les:

• Normen
• Waarden
• Politieke partijen