12.2 Ademhaling en vervoer bij dieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Ademhaling bij dier

en mens

Ademhaling en vervoer bij dieren

les doel

Je leert waarom mensen en dieren zuurstof nodig zijn

Je leert hoe de ademhaling bij mens en dier werkt

Je leert over het vervoer van stoffen in het lichaam bij mens, insect en vis

Hoe kauwen dieren?

Planteneters - bijv. koeien

Plooikiezen malen het plantaardig voedsel fijn

Vleeseters - bijv. honden

Grotere scherpere hoektanden en knipkiezen zo verscheuren ze hun prooi.

Alleseters - bijv. mensen en varkens. Zij eten plantaardig en dierlijk voedsel.

Snijtanden en hoektanden om het eten los te knippen en knobbelkiezen om het eten goed te malen

Waardoor zijn honden slanker dan koeien?

Plantencellen hebben een celwand en zijn daardoor moeilijk fijn te kauwen en te verteren. Planteneters hebben daarom een lange darm die opgepropt zit in de dikke buik. 

Dierlijke cellen hebben geen celwand en zijn daardoor makkelijk fijn te kauwen en te verteren. Daarom is het verteringsstelsel korter. Dus een dunnere buik.

En alleseters zitten er tussenin

Water + Koolstofdioxide en lichtenergie--> Glucose + Zuurstof

Koolstofdioxide + 

licht + water ---> 

Glucose + zuurstof

Alle voedingstoffen horen in een kringloop

planten maken voedingsstoffen

Planteneters gebruiken de voedingsstoffen

vleeseters eten andere dieren

schimmels en bacteriën zorgen dat alles weer afgebroken wordt

Welke van deze dieren heeft géén zuurstof nodig?

insecten

vissen

beren

wormen

ze hebben allemaal zuurstof nodig

Waar wordt zuurstof voor gebruikt?

• Waar in je lichaam vindt verbranding plaats? 
  
• 
  
• Welke dieren hebben zuurstof nodig?

Ook rare dieren hebben 

 zoals deze insecten

zuurstof nodig.

en vissen

ademhaling

• Je ademt om zuurstof op te nemen. 
• Dat gebruik je voor verbranding, Om te kunnen bewegen of groeien
• Ook geef je koolstofdioxide af, dat ontstaat bij verbranding.
• Zuurstof wordt opgenomen in je longen en wordt vervoert naar je hele lichaam door het bloed.

Gesloten bloedsomloop

Insecten hebben een open bloedsomloop. Deze bestaat uit 1 ader. Zuurstof wordt vervoert in tracheën, dus niet in het bloed.

geen longen maar tracheeën

• Tracheeën zijn luchtbuizen in het lichaam van een insect.
  
• Deze luchtbuizen hebben een opening aan de zijkant van het lichaam. Ze zijn verspreid over het hele lichaam.
• De tracheeën vervoeren zuurstof door het lijf, dus niet zoals bij ons via het bloed.

ademen

Insecten bewegen vaak met hun achterlijf. 

De tracheeën ontspannen en trekken zich samen.

Hierdoor stroomt de lucht naar binnen en naar buiten

Bij vissen gaat het water langs de kieuwen. Deze nemen (net als onze longen) zuurstof op en geven koolstofdioxide af.

Waar gebruiken insecten en vissen de zuurstof voor?

Welke andere vormen van ademhaling zijn er naast de longen?

hoe heet het ademhalingsstelsel van een insect?

1. long
2. kieuw
3. trachee
4. maag

hoe halen vissen adem

1. met tracheeën
2. met longen
3. met kieuwen
4. ze halen geen adem

Een wesp maakt vaak bewegingen met zijn achterlijf, waarom maakt hij deze bewegingen.

1. Om dat hij ADHD heeft
2. Omdat hij zo zijn vijanden op afstand houdt
3. Omdat hij jeuk heeft
4. Om adem te halen

Bij dit dier vindt gaswisseling via de kieuwen.

1. Juist
2. Onjuist

opdrachten

12.2: opdrachten tot en met 11

en

12.3 opdrachten tot en met 10