5.4 - Spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Terugblik basisstof 3

Beenverbindingen

Welk type gewricht zit tussen ellepijp en spaakbeen

1. Kogelgewricht
2. Scharniergewricht
3. Rolgewricht

Welke beenverbindingen zijn beweeglijk

1. 1, 2 en 3
2. 1 en 2
3. 2 en 3
4. 1 en 3

Soort beenverbinding?

1. koppelgewricht
2. scharniergewricht
3. kogelgewricht
4. rolgewricht

Welk soort gewricht is dit?

1. Kogelgewricht
2. Scharniergewricht
3. Rolgewricht

Wat voor beenverbinding is de knie?

1. Kraakbeenverbinding
2. Vergroeid
3. Gewricht
4. Naadverbinding

In de afbeelding zijn enkele beenverbindingen getekend. Bij welke van deze beenverbindingen is de minste beweging mogelijk?

1. Bij 1
2. Bij 2
3. Bij 3

Thema 5 stevigheid en beweging 

Basisstof 4

Spieren

Leerdoelen

• Je kunt de onderdelen van de spieren benoemen.
• Je kunt de functies van de onderdelen van de spier benoemen.
• Je kunt uitleggen wat antagonisten zijn.
• Je kunt uitleggen hoe spieren beweging mogelijk maken.

Spierstelsel

Veel spieren zitten aan botten vast met skeletspieren, hierdoor kun je je lichaam bewegen.

Alle skeletspieren samen vormen je spierstelsel.

Hier zie je het spierstelsel.

Bouw van een spier

Een skeletspier bestaat uit een aantal spierbundels, die bestaan weer uit spiervezels.

 

Spiervezel = ontstaan door samensmelting van heel veel spiercellen = veel celkernen

Elke spierbundel is omgeven door bindweefsel.

Bindweefsel om de hele spier = spierschede.

Aan beide uiteinden van spierschede gaat bindweefsel over in pezen, hiermee zit de spier aan de botten vast.

Bindweefsel geeft stevigheid aan

de spierbundel en de spier.

Werking spier

Aanhechtingsplaats = plek waar een pees aan een bot vastzit.

Een spier kan samentrekken, een pees niet.

Hoe ontstaat beweging:

Spier > seintje van zenuwcellen > spiervezels trekken samen > spier wordt korter en dikker > botten bewegen naar elkaar toe

Voor het samentrekken van spiervezels is energie nodig.

Grote inspanning = veel spiervezels trekken samen = veel verbranding

Spieren bewegen maar naar één kant

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier.

Antagonistisch paar (buig & strekspier)

Spieren trekken samen en worden korter, 

botten bewegen naar elkaar toe.

Als spieren ontspannen worden ze lang en dun.

Antagonisten

Iedere spier heeft een 

antagonist.

Een spier kan zichzelf

niet ontspannen: daar heeft hij 

zijn antagonist voor nodig!!

Vraag: Wat is de antagonist van een buikspier?

Beweging mogelijk maken:

aanhechting spieren via pezen

pezen

1

spieren

2

botten

3

Hoe heten de 

delen 1, 2 en 3?

Extra informatie

Spierpijn: Komt door afvalstoffen in de spieren, spieren doen pijn of spieren voelen stijf aan.

Kramp: spier trekt samen en voelt hard en erg pijnlijk.

Aan de slag

Thema 5 basisstof 4

- Zelfstandig doorlezen basisstof 4

- Maken opdracht: 1, 2, 3, 5, 6

Wat is de juiste volgorde van groot naar klein?

1. Spieren spiercellen spierstelsel
2. Spierstelsel Spieren Spiercellen
3. Spiercellen spieren spierstelsel

Waar zitten pezen?

1. Tussen 2 gewrichten
2. Tussen botten en spieren
3. Tussen gewrichten en spieren
4. Tussen 2 spieren

Wat zijn antagonisten, kies het beste antwoord.

1. Spieren die een tegengestelde beweging mogelijk maken
2. Spieren die jouw arm bewegen.
3. Spieren die altijd doorwerken
4. Spieren die verkrampen

Beweging ontstaat doordat .... 1 .... kunnen samentrekken.

.... 2 .... kunnen niet samentrekken, maar zorgen voor verbinding met het bot.

1. 1: spieren 2: spieren
2. 1: pezen 2: pezen
3. 1: pezen 2: spieren
4. 1: spieren 2: pezen

Waaruit bestaan spieren ?

1. Pezen
2. Spiervezels
3. Vlies

https: