byzantijns

• kunstgeschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

BYZANTIJNS

Constantinopel

Justianus in Ravenna

Ravenna wordt een belangrijk centrum voor Byzantijnse kunst. Keizer Justianus probeert het oost Romeinse rijk te redden en vestigd zich in Italie-Ravenna. Zo kan hij het Rijk beter beschermen tegen plunderende stammen

aureool

vaste regels voor het uitbeelden van Chtistus Pantocrator. -Rechterhand maakt een zegenend gebaar.

-Linkerhand versierde bijbel.-Rood kleed=goddelijk. -Blauw kleed=aarde( hij heeft een menselijk lichaam gekregen.-IC en XC staan voor Jezus Christus

Heerser van alles

Christus Pantocrator heerser van alles. Volgens vaste regels geschilderd. Rechterhand een zegenend gebaar. rechterhand met edelstenen versierde bijbel. rood kleed staat voor het goddelijke. Blauw kleed staat voor voor aarde en geeft aan dat hij een menselijk lichaam heeft aangenomen.

Aureool

Bouwkunst

centraalbouw: de plattegrond de vorm van een cirkel, een vierkant of een Grieks kruis, regelmatige veelhoek, bijv zes of achthoek

langwerpige basilica

De functie is in de loop van de eeuwen gewijzigd

Minaret

mozaiek

San Vitale

De plattegrond bestaat uit een 8 hoek. Net als de Hagia Sophia heeft San Vitale een sobere buitenkant en vanbinnen versierd met mozaieken

• Langwerpige basilica
  
• Houten overkapping
  
• Vaak gouden achtergrond 
  
•  Statische compositie
  
• Gestileerde mensfiguren
• Godsdienst centraal   
• Iconen, fresco’s en mozaïeken

KENMERKEN

Noem 5 aspecten aan de voorstelling waaraan je ziet dat Theodora de belangrijkste persoon is.

Op welke wijze is er ruimtesuggestie gecreëerd?

beeldhouwkunst

Bij de Byzantijnse beeldhouwkunst hoort de ivoorkunst. Ivoor was zeldzaam waardoor het hoog in aanzien stond. Geschenken voor de keizer waren vaak uit ivoor gemaakt en belangrijke meubelstukken kregen ivoren versierstukken.

Bekijk afbeelding 2.1 en 2.2. De Hagia Sophia in Istanboel is oorspronkelijk een Byzantijnse kerk. Het gebouw is ontworpen als centraalbouw. 2. Leg uit wat centraalbouw is en noem twee kenmerken waaraan je kunt zien dat de Hagia Sophia een voorbeeld is van centraalbouw.

Bekijk afbeelding 2.1 en 2.2. Lange tijd was de Hagia Sophia de grootste kerk ter wereld. Je kunt je voorstellen dat de enorme koepel van het gebouw erg zwaar is. 3. Leg uit hoe de druk van de enorme koepel wordt opgevangen.

Bekijk afbeelding 2.3. In de Hagia Sophia kun je dit mozaïek bewonderen: een voorstelling van Christus op zijn troon, met keizer Constantijn IX en keizerin Zoë naast hem.

5. Noem twee aspecten waaruit je kunt afleiden dat de figuur van Christus op dit mozaïek het belangrijkst is.

Het mozaïek kent weinig dieptewerking. Op sommige plaatsen wordt wel enige diepte gesuggereerd, zoals door de plasticiteit in het gewaad van Christus.
7. Waar is nog meer sprake van dieptewerking? Noem één plaats in het mozaïek en beschrijf hoe de dieptewerking tot stand komt.

11. De bijbel die de Christusfiguur in zijn linkerhand draagt, is het heilige boek voor de christenen. Hoe heeft de kunstenaar de bijzondere en waardevolle status van de bijbel benadrukt?

Het fonteintje links op het mozaïek lijkt een belangrijke functie te hebben. 17. Waaruit kun je dat afleiden? Noem een aspect van de vormgeving en een aspect van de voorstelling.