3.1 De Griekse wereld-2024

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

3.1 De Griekse wereld

Planning

• Introductie
• Kijkopdracht
• Uitleg 3.1

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden
  
• hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied
• welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken
• kenmerken van de samenleving van Athene
• kenmerken van de samenleving van Sparta

Kijkopdracht

Bekijk de video. Welke invloeden van de Griekse oudheid kom je tegen in onze cultuur? Schrijf deze op in je schrift.

https://schooltv.nl/video/popup/histoclips-de-oude-grieken/#q=

Stadstaten

Net als in Egypte ontstond in het oude Griekenland een landbouwstedelijke samenleving.

Er ontstond niet één grote staat, maar 150 kleine staten.

Deze kleine staten bestonden uit een stad en het gebied eromheen: een stadstaat (Grieks: polis).

De staten waren zelfstandig. Ze zorgden voor zichzelf met een eigen regering en een eigen leger.

Akropolis 

Kolonies

Van het bergachtige Griekse land was maar twintig procent geschikt voor akkerbouw.

Toen de bevolking in de 8e eeuw v.C. groeide, konden boeren niet meer genoeg voedsel produceren om iedereen te voeden. Daarom vertrokken groepen Grieken per schip uit hun stadstaten om nieuwe nederzettingen te stichten.

Kolonies

Er ontstonden Griekse kolonies langs de kusten van de Middellandse en de Zwarte Zee. De kolonies waren ook zelfstandige stadstaten. 

Grieken kwamen in contact met andere volken in het Middellandse en Zwarte Zeegebied. 

Kolonies

De Grieken kregen ook te maken met de stadstaat Rome. De Romeinen werden erg belangrijk in de oudheid, net als de Grieken.

Vandaar de tijd van de Grieken en Romeinen.

Grieken en andere volken

De Grieken praatten graag op het centrale plein van hun stad, de agora; de markt, regeringsgebouwen, tempels en een stoa, een lange zuilenhal waar vrienden elkaar ontmoeten.

Grieken en andere volken

In de wijken rond de agora woonden en werkten de ambachtslieden. 

• Er waren pottenbakkers die aardewerken produceerden. 
• Smeden maakten wapens, harnassen en landbouwgereedschap.

Andere beroepen in de nijverheid waren bakker, metselaar.

Door de kolonisatie groeide de Griekse economie. Griekse handelaren vervoerden hun handelswaar over de Middellandse en Zwarte Zee.

Grieken en andere volken

Door de handel groeiden de contacten tussen volken en daardoor veranderden hun culturen. De culturen hadden invloed op elkaar. 

De Grieken namen bijvoorbeeld muntgeld over van de Lydiërs uit Anatolië. Munten werden hét betaalmiddel in de hele Griekse wereld. Andere volken, zoals de Romeinen namen de geldeconomie over van de Grieken.

De samenleving van Athene

Vier groepen met verschillende rechten

1. Vrije, volwassen mannen die in de stadstaat waren geboren
   
2. Migranten of inwoners waarvan een of beide ouders ergens anders waren geboren; mochten geen grond bezitten, werkten in de handel of nijverheid
3. Vrouwen; weinig rechten
4. Slaven; geen rechten

De samenleving van Sparta

Drie sociale groepen

1. De Spartanen; de mannen hielden zich bezig met militaire zaken. De jongens werden opgeleid tot geharde en dappere soldaten. De meisjes werden geschoold in muziek en poëzie.
2. De 'overwonnen'; de nakomelingen van de mensen die in het gebied woonden voor de komst van de Spartanen.
3. De 'omwonenden'; de bewoners van onderworpen stadstaten die verder van Sparta af lagen. Ze hadden hun eigen bestuur, maar Sparta had de macht over hen.

Kijkopdracht

Bekijk de video. Welke invloeden van de Griekse oudheid kom je tegen in onze cultuur? Schrijf deze op in je schrift.

https://schooltv.nl/video/popup/histoclips-de-oude-grieken/#q=

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

• waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden
  
• hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied
• welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken
• kenmerken van de samenleving van Athene
• kenmerken van de samenleving van Sparta