spreekwoorden en gezegdes H5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Spreekwoorden en uitdrukkingen

Dat kost me letterlijk mijn leven.

1. letterlijk
2. figuurlijk

Ik denk niet dat Tanja hier nog lang werkt, ze gooit er met de pet naar.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Hij heeft op zijn laatste toets zoveel kansen laten liggen.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Ik word zo moedeloos van de klimaatcrisis. Ik heb mijn hoop gevestigd op milieudefensie.

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Spreekwoord of Uitdrukking?

Niet geschoten is altijd mis

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Je hebt veel kritiek, maar zelf doe je niks: ik zou maar een toontje lager zingen.

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Geld stinkt niet

1. spreekwoord
2. uitdrukking

Collocaties

In de doofpot stoppen, op rolletjes lopen; dit zijn vaste combinaties van woorden.

Zulke vaste combinaties noemen we collocaties.

Goed om te kennen, want er worden nog weleens uitdrukkingen door elkaar gehaald!

Collocaties

- 'Daar wrijft de schoen.'

- 'Onderdeel uitmaken van.'

Goed of fout?

Collocaties

Er zijn verschillende combinaties mogelijk:

- ZN met vast WW; 'een besluit nemen'

- Uitdrukkingen met  WW; 'de boventoon voeren'

- Uitdrukkingen zonder WW; 'een doorn in het oog'

- Uitdrukkingen met  woordpaar; 'pais en vree'

- Uitdrukkingen met  woordpaar én vast WW; 'kant noch wal raken'