Uitscheiding, urine

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Urine

18 september 2023

Leerdoelen deze les

• Je weet hoe de urineproductie/uitscheiding werkt
  
  
• Je weet wat de normale uitscheiding is
  
  
• Je kunt benoemen wat de afwijkingen zijn in urine.
  
  
• Je weet welke hulpmiddelen we gebruiken en hoe we patiënten ondersteunen.
  
  
• Je kan in de casus beredeneren waarom je welk hulpmiddel aanraad.

De urinewegen

• Nieren (ren of renes)
• Urineleider (ureters) = urine van nier naar blaas
• Blaas (vesica urinaria) = opslag van urine, uitscheiden van urine
• Urinebuis (urethra) = uitscheiden van urine
• Mannelijk orgaan 
• Vrouwelijk orgaan. 

Blaas

Urinelozing

Ander woord voor urinelozing is mictie.

Mictie gebeurt ongeveer 4 tot 5 keer per etmaal. Een etmaal is 24 uur.

Als de blaas ongeveer 250 ml urine bevat rekt blaas uit --> zenuw sein ruggenmerg --> hersenen-->  reflex aandrang plassen

* aanspannen uitwendige sluitspier  --> plassen 

Bij een blaasvulling van 500 ml moet je plassen! --> anders te vol 

Filteren

Nieren filteren per dag 200 liter vocht

99% komt weer terug in de bloedsomloop

Bij vocht te kort heb je donkere urine

Bij veel drinken is je urine licht van kleur

Het bloed komt terecht in de nierfilters die bepaalde stoffen uit het bloed verwijderen. Het gefilterde bloed (voorurine) stroomt dan verder de nierbuisjes in. Deze nierbuisjes halen water, zout en alle stoffen die het lichaam nodig heeft weer terug naar het bloed via het nierweefsel.

Nieren in het kort

Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed. Elke nier bestaat uit een miljoen filtertjes. Die zijn zo klein dat je ze alleen onder een microscoop kunt zien.

Na het filteren blijven water en afvalstoffen over: urine. Die stroomt via het nierbekken naar de urineleider, en ten slotte via de blaas naar buiten.

Urine

Bestaat uit: 

- Afvalstoffen (Ureum, creatinine, urinezuur)

- Water (95%)

- Zouten

- Schadelijke stoffen

Observeren urine:

• Geur
• Kleur
• Hoeveelheid
• Frequentie
• Helderheid
• Manier van urineren

Kleur:

• Licht geel (helder) -  
• Donkere urine -  
• Rode urine -  
• Bruine urine -  
• Troebel - 

Veel gedronken

Weinig gedronken

Bloed in de urine

Oud bloed/ leveraandoening

Bacteriën, eiwitten of pus

Urineproductie

Oligurie: urineproductie minder dan 500 ml/24 uur

Anurie: urineproductie minder dan 50 ml per/24 uur

Polyurie: is de urineproductie > dan 2 liter per 24 uur

Nycturie: de urineproductie in de nacht groter.

Incontinentie

Continent-> het kunnen ophouden van urine / ontlasting

Incontinentie-> het NIET (MEER) op kunnen houden van urine / ontlasting

Casus 1

 De heer Postman

De heer Postman (73) woont al enkele jaren in het woonzorgcentrum. Hij heeft ernstige artrose waardoor hij heel moeilijk loopt. Hij is al eens geopereerd aan een gebroken heup. Bovendien heeft hij moeite met zijn knopen en ritssluiting. Hij moet vaak naar het toilet, maar kan dat niet zonder hulp. Het is de laatste weken heel

druk op de afdeling; veel zieken en veel ‘zware’ cliënten. Toch wil je voorkomen dat meneer incontinent wordt. Hoe pak je dit aan als team?

Casus 2

Mevrouw Kwaadvlieg (76) is pas opgenomen op de afdeling psychogeriatrie. Ze is dement, met heldere momenten. Ze is continent, maar heeft een grote stuitwond.

Omdat ze heel slecht ter been is, brengt de verzorging haar met de tillift naar het toilet. Bij elke toiletgang gaat de wond bloeden. De arts heeft besloten dat de wond eerst moet genezen voor mevrouw weer met de tillift naar het toilet mag. Ze moet zolang maar incontinentiemateriaal gebruiken. De familie protesteert, ze zijn bang dat ze te lang in een nat incontinentiebroekje blijft liggen. Het probleem wordt in het teamoverleg besproken. Wat doe je? 

Casus 3

De heer Tanaka is 66 jaar. Hij heeft Parkinson en heeft veel problemen met opstaan en lopen. Hij is tijdelijk in het verpleeghuis opgenomen omdat zijn vrouw, die

hem thuis verzorgt, twee weken met een vriendin op vakantie is. Hij is helemaal gewend aan haar hulp. In het verpleeghuis gaat het duidelijk anders. Meneer heeft een paar keer geprobeerd om zelf naar het toilet te gaan, maar het lopen ging moeizaam en hij was al bijna een keer gevallen. Je bespreekt dit in het team, wat zou je aanraden?

Zoek op

Welke vormen van incontinentie zijn er?

Is dit een vorm van incontinentie?

1. Stress incontinentie
2. Functionele incontinentie
3. Urge incontinentie
4. Ontlastingsincontinentie

Behandeling incontinentie

Soms operatie (prostatectomie, verhelpen van een verzakking van blaas of baarmoeder)

Bekkenbodemspieroefeningen en blaastraining. (m.b.v. fysiotherapie)

Voedingsadvies: minder gebruik van koffie, thee, koolzuurhoudende dranken bij urge-incontinentie.

Opdracht

Ga jezelf verdiepen in de verschillende soorten incontinentie materiaal/hulpmiddelen bij toiletgang die worden gebruikt in het ziekenhuis/verpleegtehuis/thuiszorg/etc. 

Zoek in het protocol hoe je ze toepast. 

Maak een collage en presenteer aan eind van de dag.

+/- 30 min