8.1 'Onderhuids' en 'Hoekig'

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.1  'onderhuids'

Waar laat de mens zich volgens Freud zijn theorie door leiden?

1. Door zijn verstand en door onbewuste driften.
2. Door zijn verstand en gevoel.
3. Door zijn gevoel en emoties.
4. Alleen door zijn onbewuste driften als angst en agressie.

lees en bekijk

Lees op blz 170 

het stukje 'Nachtmerrie'. 

en bekijk vervolgens 

het volgende fragment uit 'Erwartung' (minuut 5 tot 8) 

Noem aan de hand van 'Erwartung' van Schönberg
twee kenmerken van expressionistische muziek.
Gebruik hierbij muzikale begrippen als melodie, harmonie, ritme, klankkleur of dynamiek.

OPERA

'Erwartung'

Opera over de duistere droomwereld en diepgaande emoties. 

Muziek:

- atonaal: geen harmonisch gehoor.

- melodie: veel tempowisselingen.

- dynamiek: sterke wisseling van harde en zachte klanken. 

verward

hallucinaties

Freud 

duistere droomwereld

oerdriften

egon schiele

persoonlijke psychische problemen duidelijk zichtbaar.

Geestelijke en lichamelijke uitputtingsslag richting de dood. 

lees en bekijk

Lees op blz 170 

het stukje 'Moord'. 

en bekijk vervolgens 

de volgende filmpjes over 'Machinal'.

Kenmerkend voor expressionistische theaterstukken is dat er geen 'realisme' wordt nagestreefd. Leg uit hoe je dit terugziet in het laatste filmpje van 'machinal'.

8.1  'hoekig'

'Le sacre du printemps'

Lees het stukje tekst 'stampvoeten' (op bladzijde 172) over de dansvoorstelling 'Le sacre du printemps'. 

Bekijk het volgende fragment uit de dansvoorstelling (vanaf minuut 2 tot einde) 

Le sacre du printemps is in vrijwel alles tegengesteld aan klassieke balletten uit de negentiende eeuw.
Wat is het verschil in onderwerp (verhaal)?
Wat is het verschil in dansstijl?

Luister nu naar de muziek bij het filmpje.
Vergelijk de muziek met die van Erwartung. Beide zijn duidelijk expressionistisch. Geef aan welke twee expressionistische kenmerken je ook hier herkent.

Expressie en Dans

> Geen verbeelding van een verhaal.

> Hoekige bewegingen ipv ronde.

> Zwaartekracht ipv gewichtloos.

> Muziek: nadruk op onregelmatige ritmes ipv op melodie. 

lees en bekijk

Lees op blz 172 

het stukje 'Schots en scheef'. 

en bekijk vervolgens 

de volgende filmpjes uit 'Das Cabinet des Dr. Caligari'.

In de trailer en het filmpje uit Das Cabinet des Dr. Caligari zie je kenmerken die bijdragen aan het expressionistische karakter van deze film.
Geef hiervan twee voorbeelden.

Expressie en Film

Das Cabinett des Dr. Caligari, wordt gezien 

als de eerste horrorfilm.

> Emoties, dromen, Angst, Driften, vervreemding.

lees en bekijk

Lees op blz 172 

het stukje 'Dodendans'. 

en bekijk vervolgens 

het volgende filmpje uit 'Totentanz' van Mary Wigman.

Expressie en Dans

De Heksendans van Mary Wigman: 

> Het duistere verbeelden.

> Gevoelens verbeelden.

> Dansbewegingen zijn laag bij de grond, ipv hoog.

> muziek is ondergeschikt, waardoor bewegingsvrijheid.

Belangrijke ideeën van deze tijd:

> Streven naar vernieuwing! Breken met het verleden.

   

> Zoeken naar originaliteit! Naar de grondslagen (essentie) vd kunst. 

    Wat leidt tot abstractie en atonaliteit. Streven naar Autonomie van

    de kunstenaar.

> Streven naar de puurheid en directheid in de expressie.

> Uitdrukken van onbewuste gevoelens (Freud). 

    Van angst en  vervreemding.

    

Voor geïnteresseerden 

hierna de gehele horrorfilm

'Das Cabinet des Dr. Caligari'