Les 2, deel 2/3: De zonsverduistering

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 6

Les 2: De zonsverduistering

DEEL 2

    

          weet je meer over het nieuws;

          weet je meer over zonsverduisteringen en waarom die

          stroomproblemen kunnen veroorzaken;

          kun je de tekst samenvatten door zelf toetsvragen te bedenken

          over de belangrijkste informatie uit de tekst;

          kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies nu zelf een nieuwsartikel van één van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen.

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Zonsverduistering

veroorzaakt stroomtekort: 

'Gevolgen voor de toekomst groter'

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

eerst even scannen

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: NOS.nl (9/6/2021) en RTV Oost (10/6/2021)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Wat ga je in deze tekst lezen over 'zonsverduisteringen en stroomtekorten',

denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

de titel en de inleiding

Zonsverduistering veroorzaakt stroomtekort: 'Gevolgen voor de toekomst groter' 

Morgenochtend, vanaf ongeveer 11.15 uur, is voor het eerst in zes jaar een gedeeltelijke zonsverduistering te zien in Nederland. Op het hoogtepunt, om 12.22 uur, is een zesde van de zon bedekt. Een bijzonder tafereel, maar voor netbeheerders betekent het extra werk. 

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

Klik hier en luister mee!

de verduistering

Betekenis: het donker maken

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Hoe denk jij dat een zonsverduistering een stroomtekort zou

 kunnen veroorzaken? Leg uit.

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Waarom is een (gedeeltelijk) zonsverduistering een 'bijzonder tafereel' denk je? 

Leg je antwoord uit.

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Wat doet een netbeheerder? Weet je het niet? Zoek het op!

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

1. een netbeheerder legt leidingen aan voor stroom
2. een netwerkbeheerder zorgt ervoor dat stroom en gas naar je huis toekomt
3. een netbeheerder verzorgt de meterkastjes bij jou thuis
4. A, B en C zijn allemaal goed

deel 1 van het eerste kopje

Maximum
Om 11.19 uur begint de zonsverduistering (zie figuur 1), die ontstaat omdat de maan precies tussen de aarde en de zon staat. "De maan kan de zon gedeeltelijk of helemaal afdekken. De maan is natuurlijk veel kleiner dan de zon, maar omdat hij dichterbij staat, lijken ze even groot." Geleidelijk verschuift de positie van de hemellichamen en om 12.23 uur is het maximum van de verduistering bereikt.
Als je de zonsverduistering goed wil bekijken, is het belangrijk om dat niet met je blote ogen te doen. "Het waarnemen van de zon met je blote ogen is heel erg gevaarlijk. De makkelijkste manier om veilig te kijken is een eclipsbrilletje, die kosten een paar euro", vertelt Tukkers van de Cosmos Sterrenwacht in Lattrop.

geleidelijk

Betekenis: beetje bij beetje

waarnemen

Betekenis: kijken, voelen, horen, ruiken of proeven

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

de positie

Betekenis: de plaats waar je bent (vooral ten opzichte van iets anders)

de eclips

Betekenis: de zonsverduistering

figuur 1

Welke andere hemellichamen kun je nog noemen?

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Waarom is het kijken naar de zonsverduistering met je blote ogen gevaarlijk?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Tip!

Weet je het antwoord niet helemaal zeker? Zoek het dan op, op internet!

1. de zon is heel heet, en het beetje zon die je dan in je ogen krijgt, verbrandt je ogen
2. de straling van de zon beschadigt je ogen
3. naar de eclips kijken doet vooral veel pijn
4. zolang het een complete eclips is, is het helemaal niet gevaarlijk

deel 2 van het eerste kopje

Woordvoerder Jorrit de Jong van netbeheerder Tennet legt uit dat er stroom misgelopen wordt komt doordat de zonsverduistering over heel Noordwest-Europa trekt. "Omdat we steeds meer energie opwekken met zonnepanelen, valt die energie weg. En dat moeten wij opvangen." De hoeveelheid misgelopen stroom is fors; meer dan wat heel Amsterdam verbruikt", verduidelijkt De Jong.
Tennet heeft zich goed op de zonsverduistering voorbereid. "We hebben een aantal gascentrales gevraagd om paraat te staan om het op te vangen als het vermogen van de zonnepanelen wegvalt." De stroom is door een zonsverduistering nog nooit uitgevallen, zegt De Jong. Ook niet in 2015. "In dat jaar was er zelfs een bijna totale zonsverduistering, maar toen hadden we nog niet zo veel zonnepanelen. Omdat we nu meer overstappen op duurzame energie uit wind of zon, gaat dat steeds meer spelen."

opwekken

Betekenis: iets laten ontstaan

fors

Betekenis: groot

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

mislopen

Betekenis: het net niet krijgen

paraat staan

Betekenis: klaar staan

Lees dit deel van de tekst nog een keer goed. Welke zin is NIET juist?

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

1. Bij een zonsverduistering is er even geen zon en wordt er door de zonnepanelen geen stroom opgewekt. Daardoor ontstaat een stroomtekort.
2. Tijdens een zonsverduistering zullen de gascentrales energie opwekken om een stroomtekort te voorkomen.
3. Hoe meer zonnepanelen er zijn, hoe kleiner de kans op een stroomtekort bij een zonsverduistering.
4. Omdat we steeds meer energie uit wind en zon opwekken, wordt de kans op een stroomtekort bij een zonsverduistering steeds groter.

het laatste kopje

Elektrische auto's langzaam laden
De gevolgen zullen volgens De Jong daarom in de toekomst groter worden, zeker als het gebruik van fossiele brandstof helemaal in de ban gaat. "We bekijken nu of we de batterijen van elektrische auto's langzamer kunnen laten opladen. De energie die dan overblijft zouden we dan ook kunnen inzetten." De volgende gedeeltelijke verduistering is op 25 oktober volgend jaar. De eerstvolgende bijna totale zonsverduistering is in augustus 2026.

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Fossiele brandstof? In de ban gaan?

Weet je niet zeker wat dit betekent? Zoek het dan op, op internet!

Bespreeksuggestie(s):

• Bespreek met je leerlingen wat fossiele brandstoffen zijn en waarom die steeds meer in de ban gaan.
  

Leg uit hoe het langzamer opladen van elektrische auto's tijdens een zonsverduistering kan helpen om een stroomtekort te voorkomen/verminderen.

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Met welk doel hebben de auteurs deze tekst geschreven denk je?

Leg ook uit waarom je dat denkt.

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.

Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Toetsvragen maken

Samenvatten van een tekst kun je ook doen door zelf toetsvragen te bedenken bij de belangrijkste informatie uit de tekst. Ook handig voor je juf of meester :-)

Bedenk vier vragen die in een toets gebruikt kunnen worden:

Twee weetvragen: vragen waarvan je het antwoord in de tekst kunt vinden. Noem hierbij ook de juiste antwoorden.

Twee denkvragen: vragen waarvan het antwoord NIET in de tekst staat, maar waarvoor je goed moet nadenken OVER de tekst. Geef bij deze twee denkvragen ook je eigen antwoorden (denk aan de hand-out 'Denkvragen beantwoorden' uit les 1 van dit blok)

In de volgende slide type je je vragen met de antwoorden.

de introductie

de woordenschat

terugblikken en vooruitkijken

Typ hier je vier toetsvragen met de antwoorden

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over zonsverduisteringen en waarom die
          stroomproblemen kunnen veroorzaken.

Ik weet meer over het nieuws.

Ik kon de tekst samenvatten door vier toetsvragen te bedenken over de belangrijkste informatie uit de tekst.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken en vooruitkijken