Naamwoordelijk gezegde les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Herhaling 

Wat is het onderwerp?
Morgen gaat mijn buurman op vakantie.

1. morgen
2. buurman
3. mijn buurman
4. vakantie

Wat is het onderwerp?
Wie wil mij helpen met deze zin?

1. mij
2. wie
3. Heleen

Zit in elke zin een onderwerp?

1. ja
2. nee

Wat is het lijdend voorwerp?
Morgen ga ik de oefeningen maken.

1. ik
2. de oefeningen
3. de oefeningen maken

Wat is het lijdend voorwerp?
Ik geef jou een beker warme thee.

1. ik
2. jou
3. een beker
4. een beker warme thee

Zit in elke zin een lijdend voorwerp?

1. ja
2. nee

Wat is het meewerkend voorwerp?
Hun vertelde ik de waarheid.

1. hun
2. ik
3. de waarheid

Wat is het meewerkend voorwerp?
Ik geef mijn moeder een dikke knuffel.

1. ik
2. geef
3. mijn moeder
4. een dikke knuffel

Zit in elke zin een meewerkend voorwerp?

1. nee
2. ja

Een zin met een meewerkend voorwerp bevat ook altijd een lijdend voorwerp.

1. waar
2. niet waar

In een zin met een lijdend voorwerp zit ook altijd een meewerkend voorwerp.

1. waar
2. niet aar

2 voorbeelden bij vorige dia's

Ik geef een boek.

=> zin met lv zonder mv

Ik geef jou een boek. 

= zin met mv, dus ook met lv

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Morgen zit ik in de personeelskamer.

1. morgen
2. zit
3. ik
4. in de personeelskamer

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
Waarom ben je eigenlijk weggegaan?

1. je
2. waarom
3. eigenlijk
4. weggegaan

Er kan maximaal 1 bwb in een zin staan.

1. waar
2. niet waar

Nieuwe stof

Het naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
Ik ben aan het fluisteren.

1. ben
2. ben fluisteren
3. ben aan het fluisteren

Wat is het gezegde?
Zullen we de opdrachten gaan maken?

1. zullen
2. gaan maken
3. zullen gaan maken
4. maken

Over welk zinsdeel zegt het werkwoordelijk gezegde iets?

Wat is het gezegde?
Jessica is ziek

Naamwoordelijk gezegde

• werkwoorden zeggen te weinig over het onderwerp
• er moet iets bij
• dat 'iets' is een eigenschap van het onderwerp
• => 'blij' is een eigenschap bij 'Jessica'

Uitlegfilmpje bekijken tot 2:08 (daarna wordt het verwarrend)

Naamwoordelijk gezegde

• Bestaat uit een 1) werkwoordelijk deel en een 2) naamwoordelijk deel
• Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin.
  Eén van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.
• Het naamwoordelijk deel bevat de eigenschap die iets zegt over het ow. Hier zit altijd een naamwoord in. 

De koppelwerkwoorden

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken en voorkomen)

=> Stamp deze woorden in je hoofd!

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Wel of geen naamwoordelijk gezegde?
Stel drie vragen:

1. Vraag 1: Staat er een vorm van één van de negen koppelwerkwoorden in de zin? 
2. Vraag 2: Gaat het in de zin om een ‘toestand’ (ook wel: eigenschap)? 
3. Vraag 3: Wordt er in de zin iets over het onderwerp gezegd?

Oefenen 1

• theorie De Brug blz. 259 (vwo) en 60 (havo)
• maak de opdracht op blz. 259 (vwo) of opdracht 1 en 2 (havo) op blz. 61

Oefenen 2

oefen met 2 linkjes die in SOM staan.

Doel: begrijp je het verschil tussen een wg en een ng?

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Welk van de onderstaande woorden is geen koppelwerkwoord.

1. zijn
2. blijken
3. kijken
4. schijnen

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij gaat naar huis.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De baby wordt groot.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Welk gezegde?
Pablo is vorige week ingeënt tegen corona.

1. wwg
2. nwg

Huh?

Pablo is vorige week ingeënt tegen corona.

=> werkwoordelijk gezegde? Er zit toch een koppelwerkwoord in?

Klopt!

Stappenplan

Zit er een koppelwerkwoord in de zin?

nee => wg

ja => volgende vraag

Staat er een ander werkwoord met een duidelijke betekenis in de zin?

ja => wg (zie de zin over Pablo)

nee => ... (daar kom ik in de volgende les op terug)

Welk gezegde?
Hij schijnt altijd heel langzaam te fietsen.

1. wwg
2. nwg

Welk gezegde?
Het openbaar vervoer is voor studenten ideaal.

1. wwg
2. nwg

Welk gezegde?
Joep gaat elke dag met de bus naar school.

1. wwg
2. nwg

Welk gezegde?
Het diploma wordt vanmiddag uitgereikt.

1. wwg
2. nwg

Welk gezegde?
De koekjes worden in de oven gebakken.

1. wwg
2. nwg

Welk gezegde?
Het is altijd al zo geweest.

1. wwg
2. nwg