Effectief tekstgebruik

• Begrijpend lezen
• Basisschool
• Groep 5

Leesbegrip

Focus op leerkrachtvaardigheden

Leesbegrip

Effectief tekstgebruik

Strategieën

Modelen

Taxonomie van Bloom

Doelen vandaag

• Kenmerken van effectieve teksten
  
• Teksten beoordelen
• Eigen tekst kiezen
  

LEERLINGEN LEREN BEGRIJPEND LEZEN VOORAL DOOR INFORMATIEVE TEKSTEN TE LEZEN.

1. JA
2. NEE

IK KAN VOORBEELDEN VAN FICTIE EN NON-FICTIE BEDENKEN.

1. JA
2. NEE

HET GEBRUIK VAN SIGNAALWOORDEN VERHOOGT DE KWALITEIT VAN EEN TEKST

1. JA
2. NEE

WAT MAAKT EEN TEKST DE MOEITE WAARD OM KOSTBARE ONDERWIJSTIJD AAN TE BESTEDEN?

Kenmerken effectieve teksten

• Tekstsoort  
• Complexiteit

Voorbeelden van tekstsoorten
Welke ken je?

                     Tekstsoorten                       

• balans fictie-non fictie
• aanbod teksten - methodes

tip:  voor goede informatieve teksten: www.entoen.nu

Om het leesbegrip te versterken moeten teksten op of net onder het AVI niveau worden aangeboden.

1. ja
2. nee

Descartes:

  

  "Ik denk, dus ik ben"

Complexiteit 1

• Avi niveau
  
• Onderwerp
• Lengte 

Avi-  niveaus: 

- bibliotheek: ABC indeling. A= tot Avi E5. B= M6- plus en C is vanaf  

  Avi- plus 

CLIB=> leesbaarheid (complexiteit). Desgewenst varieren in Avi en 

  CLIB

-  tip: je tekst vergelijken met teksten Avilezen of met leesboeken waarvan je de Avi kent. 

Complexiteit 2

• tekstopbouw
  
• structuuraanduiders
• zinsbouw 

Lange, samengestelde zinnen maken een tekst complexer maar beter leesbaar dan korte zinnen. Beter leesbegrip ontstaat juist door veelvuldig gebruik van structuuraanduiders.  

- is het doel van de tekst helder

- logische opbouw (begin-midden-slot)

- verteller/perspectief duidelijk

- Non-fictie: structuur van het verhaal duidelijk (opsomming, probleem-oplossing,  middel-doel, oorzaak-gevolg, overeenkomst-verschil, vraag-antwoord

- Fictie: verhaallijn, aanleidingen, ontknoping, dialoog, karakters, oplossing

Complexiteit 3

• informatiedichtheid
  
• woordgebruik
  
• visuele kenmerken
• kenmerken lezer

voor- en achtergrondkennis activeren door cooperatieve werkvormen (denken/delen/uitwisselen)

instructie van 2-3 moeilijke woorden en deze laten toepassen in zelfbedachte zinnen

dekkingsgraad basiswoorden rond 80%. 

Signaalwoorden

Jan is erg laat. Hij neemt de bus.

 1.  Jan is erg laat, omdat hij de bus neemt.

   2. Jan is erg laat, hoewel hij de bus neemt.  

3. Jan is erg laat, dus neemt hij de bus.     

Onderbouw 

• onderwerp dichtbij
• Avi niet leidend
• plaatjes ondersteunen tekst
• opbouw van  letterlijk naar ook figuurlijk tekstgebruik
• diverse tekstsoorten

• opbouw naar hoofd-bijzinnen
• persoonlijk taalgebruik (je)
• duidelijke opbouw  
• max. 2 alinea's met opbouw naar iets langere tekst
• samenhang binnen tekstdelen

 Bovenbouw

• onderwerp abstracter
• echt moeite moeten doen voor begrip
• meerdere lagen in de tekst
• complexere opbouw
• veel hoofd- en bijzinnen
• meer academisch taalgebruik

• naar minimaal 5 alinea's
  
• minder plaatjes 
• letterlijk en figuurlijk taalgebruik
• samenhang tussen de tekstdelen
• diverse tekstsoorten

Onderzoeken 1

• In twee-of drietallen teksten onderzoeken op basis van de behandelde kenmerken. 
  
• Welke tekst vind jij geschikt voor jouw groep. Wat zijn je argumenten hiervoor gerelateerd aan de kenmerken?

Reflectie

• Doel bereikt?
• Handelen in de praktijk
• Wat heb ik nog nodig? 
• Tips voor de volgende training
• Afspraken over groeidocument. 
• Afspraken over observaties (jan. '19)

Vorm en inhoud groeidocument

Onderzoeken 2

Kies een tekst op basis van de kenmerken van een effectieve tekst voor jouw groep.  

Deze  bij de volgende bijeenkomst (dinsdag 6 november/ donderdag 15 november) meenemen. Effectieve leesstrategieën  staan centraal in de 2e bijeenkomst.  

Bedankt voor de inbreng en de aandacht!