10.1 Opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H10.1 Opgroeien

Leerdoelen

Aan het eind van de les:

1. kan je uitleggen wat een levensfase is en benoemen welke er zijn.
2. kan je uitleggen wat lichamelijke en geestelijke ontwikkeling is en je kan er per ontwikkeling 2 voorbeelden van geven.
3. weet je wat een hormoon is en hoe het ervoor zorgt dat je verandert.
4. kan je het gehele groeiproces uitleggen.
5. kan je het verschil van lengte tussen jongens en meisje verklaren.

Opgroeien

Levensfasen van de mens

Baby

Peuter

Kleuter

Schoolkind

Puber

Adolescent

Volwassene

Oudere of bejaarde

Levensfasen

Levensfasen

De overstap van de ene levensfase naar de ander brengt met zich verandering mee. Je bent aan het ontwikkelen.

• Lichamelijke ontwikkeling

• Geestelijke ontwikkeling

1. baby -> herkennen van gezichten
2. peuter -> leren praten
3. schoolkind -> leren schrijven, rekenen, enz.

Wat is de juiste volgorde van levensfasen.

1. Baby, peuter, kleuter, kind, adolescent, puber, volwassene, ouder
2. Baby, kleuter, peuter, kind, puber, adolescent, volwassene, ouder
3. Baby, peuter, kleuter, kind, puber, adolescent, volwassene, ouder
4. Baby, kleuter, peuter, kind, adolescent, puber, volwassene, ouder

wat is géén levensfase

1. baby
2. adolescent
3. oudere
4. tiener

Wat is jouw volgende levensfase?

1. kind
2. adolescent
3. puber
4. volwassene

In welke levensfase leer je lezen, schrijven en rekenen?

1. peuter
2. kleuter
3. kind
4. puber

In welke levensfase beginnen de voortplantingsorganen te functioneren?

1. baby
2. puber
3. adolescent
4. volwassene

Waardoor verander je?

Waardoor verander je? 

• Hormonen (regelstoffen)

1. worden gemaakt door in hormoonklieren
2. Hypofyse is een belangrijke hormoonklier

De hypofyse maakt hormonen

Waardoor verander je?

Hoe hard groei je?

Groeispurt

Hoe groei je?

Hoe werkt het groeihormoon:

1. Hypofyse geeft groeihormoon af aan het bloed.
2. Het hormoon komt via het bloed bij de verschillende lichaamscellen
3. De cellen van de botten in je armen en benen reageren op de boodschap van het lichaam: ze gaan sneller delen, Door elke celdeling onstaan er 2 cellen.
4. De cellen worden groter, dat heet celgroei. Als ze zijn uitgegroeid, kan elke cel opnieuw delen.

Hoe groei je?

• Hiernaast zie je welke botdelen in je lichaam groeien.
• Botten groeien alleen:

1. aan de uiteinden van de pijpbeenderen
2.  in de wervelkolom
3. bij de heupbeenderen
4. de kraakbeencellen, die bevinden zich in de groeischijven.

Hoe groei je?

Meisjes en jongens maken beide groeihormonen aan. Toch zijn mannen over het algemeen langer dan vrouwen. Hoe is dit te verklaren?

1. verschil ontstaat in puberteit
2. groeispurt jongens begint later dan meisjes
3. Groeispurt jongens duurt langer en is intensiever
4. Ook zijn er verschillen in de botten die doorgroeien.

• jongens -> bredere borstkas
• meisjes -> bredere heupen

Benoem alle levensfasen in de juiste volgorde.

Lichamelijke ontwikkeling

Geestelijke ontwikkeling

Emoties

langer worden

Rekenen

Schrijven

Praten

Gezichten herkennen

kruipen of lopen

veroudering huid

Hoe heet het stofje dat voor veranderingen zorgt?

1. Cellen
2. Hypofyse
3. Hormonen
4. Receptoren

Waar worden hormonen aangemaakt?

1. Hersenen
2. doelwitorganen
3. Cellen
4. Hypofyse

Leg uit dat waarom sommige organen wel reageren op een hormoon en andere organen juist niet.

Hoe heet de hormoon dat ervoor zorgt dat je een groeispurt krijgt?

Leg uit in 4 stappen hoe de groeihormoon werkt.

Geef een verklaring waarom mannen over het algemeen langer zijn dan vrouwen.

Huiswerk

Maak de opdrachten 7 t/m 16 van §10.1