Les 1 Onbekende woorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Leerdoel

Je leert de betekenis van onbekende woorden in een tekst ontdekken door woordraadstrategieën te gebruiken.

Onbekende woorden

Soms lees je een woord waarvan je de betekenis nog niet kent. Je kunt dan een woordraadstrategie gebruiken om de betekenis van het woord te ontdekken.

Woordraadstrategieën 

Je leert nu 3 woordraadstrategieën:

- een synoniem zoeken

- een omschrijving zoeken

- een voorbeeld zoeken

Manier 1

Een synoniem van een onbekend woord in de tekst zoeken. 

Je gaat in de tekst opzoek naar:

 een woord dat ongeveer hetzelfde betekent. 

De schrijver zet soms een synoniem woord in zijn tekst. 

synoniemen

Andere woorden die hetzelfde betekenen, noem je synoniemen.

Bijvoorbeeld:

begrijpen - snappen

snel - vlug

eenvoudig - makkelijk

Oefenen

We gaan even oefenen met synoniemen.

Wat is een synoniem woord?

1. Een ander woord met een andere betekenis
2. Een ander woord met dezelfde betekenis
3. Hetzelfde woord met een andere betekenis
4. Hetzelfde woord in een andere taal

Wat is een synoniem voor rijwiel?

1. Boemel
2. Rijtuig
3. Fiets
4. Slee

Wat is een synoniem voor:

divers

1. hetzelfde
2. verschillend
3. doorgaans
4. doordacht

Wat is een synoniem voor:
misdadiger

1. crimineel
2. gevaar
3. risico
4. opmerkelijk

Wat is een synoniem voor absent?

1. Ziek
2. Verstuurd
3. Afwezig
4. Ongelukkig

Wat is een synoniem voor:

hinder

1. last (hebben van)
2. hoog
3. makkelijk
4. moeilijk

Wat is een synoniem voor intelligent?

1. Dom
2. Vatbaar
3. Slim
4. Vreemd

Wat is een synoniem voor:

vies

1. goor
2. smerig
3. kots
4. spuug

Wat is een synoniem voor 'maken'?

1. Hebben
2. Krijgen
3. Produceren
4. Armbandjes

Manier 2

Een omschrijving van een onbekend woord in de tekst zoeken. 

Je gaat in de tekst opzoek naar:

 een omschrijving van het moeilijke woord dat dus extra uitleg geeft. 

De schrijver zet soms een omschrijving in zijn tekst. 

Hoe zoek je een omschrijving

Omschrijvingen staan vaak tussen haakjes (.....) of tussen komma's ....., ......, ..... in diezelfde zin. 

Ook lees je de zin ervoor en de zin erna. Soms staan daar de omschrijvingen in van moeilijke woorden.

Omschrijvingen

Een omschrijving, is een uitleg van een onbekend woord. Bij een omschrijving worden vaak meer woorden gebruikt.

Voorbeeld:

Haar opa is haar idool, iemand voor wie ze grote bewondering heeft.

Nog een voorbeeld

Over de beroemde zangers wordt een glossy gemaakt. Dat is een tijdschrift met glimmende pagina’s en veel foto’s.

Je weet nu precies wat een glossy is.

Oefenen

We gaan even oefenen met omschrijvingen.

Een omschrijving =

1. een uitleg met één woord.
2. een ander woord met dezelfde betekenis.
3. een uitleg in meer dan één woord.
4. een voorbeeld.

Wat is een omschrijving voor lekker?

1. goed smakend
2. perfect
3. excellent
4. verontreinigd

Hoe zoek je een omschrijving?

1. de alinea lezen waarin het onbekende woord zich bevindt
2. de zin ervoor en/of erna lezen of tussen haakjes of komma's

Wat is een omschrijving van ontvoering?

1. Wanneer je iemand meeneemt zonder dat die ander dat wil
2. Wanneer je liegt over waar je bent
3. Wanneer je verdrietig wordt van iets dat je ziet
4. Wanneer je zomaar wegloopt zonder het te zeggen

Wat is een omschrijving voor bekennen?

1. toegeven
2. zeggen dat het klopt of waar is
3. ontkennen
4. geld geven

Wat is een omschrijving van doneren?

1. geld geven
2. geld krijgen
3. schenken
4. toegeven

Manier 3

Soms schrijft de schrijver voorbeelden van een moeilijk woord.

Kijk dan of er in de tekst voorbeelden worden genoemd. 

Deze voorbeelden maken de betekenis van een onbekend woord duidelijk.

Een voorbeeld zoeken

Voorbeelden staan soms tussen haakjes (...), komma's ( ,..., ) of streepjes ( - ...- )

Vb. Op christelijke feestdagen (Goede Vrijdag, Pasen, Pinksteren, Kerstmis) hoef je niet naar school. 

Een voorbeeld zoeken

Voorbeelden volgen soms ook na een dubbele punt. 

Vb. 

Tessa is gek op winterkost: boerenkool, erwtensoep, zuurkool.

Signaalwoorden van voorbeelden

Als voorbeelden in een tekst staan, worden ze meestal ingeleid met een signaalwoord. Dit woord laat jou weten dat er voorbeelden gaan komen. 

signaalwoorden van voorbeelden: 

zoals ..., bijvoorbeeld ..., een voorbeeld...,  neem nou ...,  denk hierbij aan ... 

Signaalwoorden van voorbeelden

Een voorbeeld met signaalwoord:

Van de docent moesten we een genre kiezen, bijvoorbeeld rap, klassiek of pop.

Oefenen

We gaan even oefenen met voorbeelden.

'de' is een voorbeeld van een ...

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord

Geef 2 voorbeelden
van fruit

Wat is GEEN voorbeeld van een signaalwoord voor een voorbeeld?

1. bijvoorbeeld
2. neem nou
3. zoals
4. dat komt door

Dat komt door is een signaalwoord voor een oorzaak.

Maken

Maak  opdracht 1-3-4-5

.

Snel klaar? Maak dan ook opdracht 2 en 6