H6.5 Evenwichten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6.5  Evenwichten

* terugblik huiswerk

* filmpje principe evenwichten

* uitleg ligging van een evenwicht

* uitleg evenwicht aflopend maken

* uitleg evenwichtsvoorwaarde

Welke opgave over esters is nog niet duidelijk?

Upload je huiswerk-opdracht 58c.

Voor een evenwichtsreactie geldt dat er 2 reacties:

1. elkaars tegenovergestelde moeten zijn
2. tegelijk verlopen
3. met dezelfde snelheid verlopen
4. alle drie aspecten zijn waar

Als zich een evenwicht heeft ingesteld dan:

1. zijn de reactiesnelheden heen en terug even groot
2. is de hoeveelheid beginstof gelijk aan de hoeveelheid product
3. verloopt er geen reactie meer
4. alle 3 aspecten zijn waar

Het chemisch evenwicht

Voorwaarden:

• De chemische reactie is omkeerbaar
  
• De omkeerbare reacties vinden plaats in 1 afgesloten reactievat
  

Na een tijdje verandert er op macro-niveau niets meer: we hebben een dynamisch evenwicht

Dit is net als de rij bij de kassa: 

de rij is even lang maar de mensen veranderen

Op micro-niveau verandert er dus wel wat!

Kernpunten

Een chemisch evenwicht is een dynamisch evenwicht. Daarvoor geldt:

A (aq) ⇆ B (aq)

1. De snelheid waarmee B wordt gevormd is even groot als de snelheid waarmee B verdwijnt
   
2. Er is altijd stof A en stof B aanwezig
   
3. De concentraties van stof A en stof B veranderen niet
   

Bekijk het volgende evenwicht: A (aq) ⇆ B (aq)

Als er veel meer van stof A dan van stof B, dan zeggen we: 

het evenwicht ligt links.

Als door een temperatuursverandering  er meer B is ontstaan , en dus iets minder A, ligt dan het evenwicht rechts?

Stel dat in de evenwichtssituatie:

                                                        A (aq)      ⇆      B (aq)

Tijdens evenwicht:             10 mol A    en         2 mol B

verandering:                           -2 mol A   en         dan dus + 2 mol B

Nieuwe evenw.situatie:       8 mol A   en         4 mol B

Ligt het evenwicht nu links of rechts?   

 

A (aq) ⇆ B (aq)

Als er minder A is ontstaan, en meer B,

mag je wel zeggen: het evenwicht is naar de rechterkant geschoven, maar je weet niet of het echt rechts ligt. 

Je kunt nu de opdrachten 60 tot en met 66 maken. 

Uitleg: reactie aflopend maken

Wat is de juiste vergelijking van opdracht 65a

1. AgNO​3​​+NaCl→AgCl+NaNO​3​​
2. Ag​+​​+Cl​−​​→AgCl
3. Na​+​​+N(O​3​​)​−​[?]​​​​→NaNO​3​​
4. Ag + Cl --> AgCl

Het beschreven evenwicht ligt bij opdracht 65b:
(vaste stof op de bodem, ionen in opl)
Ag+ + Cl- --> AgCl

1. Links, want het is een goed oplosbaar zout
2. Rechts, want het is een slecht oplosbaar zout
3. Links, want het is een slecht oplosbaar zout
4. Rechts, want het is een goed oplosbaar zout

Stel er is een volgend evenwicht:

A + B <--> 2 C

*  Wat gebeurt er dan als je een beetje van stof A weghaalt?

     =>Doordat de reactie naar rechts minder goed zal verlopen,          reageert er meer C tot A+B.

* Als ik alle stof A weghaal, dan kan de reactie naar rechts niet     

   meer verlopen, en de reactie naar links wel, dus zal er na een

   tijd geen C meer zijn, en nog wel stof B 

A +B   ⇆ 2C 

Als, door het wegnemen van een stof, het evenwicht gaat verschuiven, dan zeggen we: het evenwicht is aflopend gemaakt.

Onthoud: Het evenwicht loopt af naar de kant waar een deeltje wordt weggenomen. 

Evenwicht: 2A +B <--> C + 2D
Als ik dit evenwicht aflopend wil maken naar rechts dan kan ik:

1. stof A weghalen
2. stof B weghalen
3. stof C weghalen
4. er zijn meerdere antwoorden goed

Oefenen:

je kunt nu de opdrachten 67-69 maken

Uitleg Concentratie-breuk en evenwichtsvoorwaarde

A + B ⇆ 2C 

Er blijkt dat evenwichten zich steeds op een bepaalde manier instellen volgens een vaste formule (zie binas tabel 37B):

Q = [C] . [C]   

        [A] . [B] 

De waarde van deze concentratie-breuk, hangt alleen af van de temperatuur. 

A + B ⇆ 2C 

Als ik een foto maak, op een willekeurig moment, en ik weet op dat moment alle concentraties, dan kan ik de waarde van de concentratie-breuk uitrekenen. 

Maar ik weet pas of er evenwicht is, als ik daarna een tijdje wacht, en ik maak weer een foto, en als de hoeveelheden dan niet veranderd zijn, is er evenwicht. Dan heeft de concentratiebreuk een waarde K (die ligt vast bij een temperatuur, en kan ik dus in een tabel vinden, zie bijv: binas 49). 

Evenwichtsvoorwaarde:

Als de waarde van de concentratie-breuk gelijk is aan K,

dan weet je dat er een evenwicht is ingesteld. 

(oefen dit in opgave 71) 

N2 + 3 H2   <-->    2 NH3

Geef de concentratie-breuk van dit evenwicht

(gebruik evt tabel 37B).

Als het evenwicht is ingesteld verandert de evenwichtsconstante K niet meer

• Let  op:
• 
  
• Concentratiebreuk: gaat over  concentraties    
• alleen (aq) en (g) komen terug in deze breuk
  

Oefen met het opstellen van de evenwichtsvoorwaarde

Noteer van de volgende reacties de evenwichtsvoorwaarde:

a.

b.

c.

d.

de antwoorden staan op de volgende slide

foto van evenwichtsvoorwaarde met CO

foto van evenwichtsvoorwaarde van
evenwicht met Pb 2+

Evenwichtsvoorwaarde:

a.

b. 

c.

d.

Je kunt nu de opgaven 70-73 maken 

evt bespreken opdracht 64 (gaat over vorming van een ester!)