13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

programma week 4.1

1. Terugblik
2. uitleg bs 13.7 - Transplantaties en bloedtransfusies
3. Zelfstandig werken
4. Afsluiting

Terugblik

Leerdoelen vorige les

Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties en op welke manieren immuniteit kan ontstaan

Je kunt omschrijven hoe stoffen een allergische reactie kunnen veroorzaken

Wat is passieve immunisatie

1. Je lichaam maakt zelf antigenen tegen de ziekte
2. Je lichaam maakt zelf antistoffen tegen de ziekte.
3. Je lichaam leert zelf antistoffen te maken na contact met een antigen
4. Je krijgt een serum ingespoten

Welke uitspraak over de specifieke afweer is waar?

1. Antistoffen werken specifiek tegen 1 antigeen
2. Niet alle ziekteverwekkers hebben antigenen: daarom wordt je ziek
3. Alle typen witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers insluiten
4. De specifieke afweer komt meteen in actie bij een infectie

Je krijgt een vaccin voor een ziekte die je nog niet hebt gehad. Wat voor soort immunisatie is dit?

1. Natuurlijke actieve immunisatie
2. Natuurlijke passieve immunisatie
3. Kunstmatige passieve immunisatie
4. Kunstmatige actieve immunisatie

Een kind dat voor de geboorte via de moeder antistoffen tegen een ziekteverwekker krijgt is...

1. Natuurlijke passieve immunisatie
2. Kunstmatige actieve immunisatie
3. Natuurlijke actieve immunisatie
4. Kunstmatige passieve immunisatie

Biologe

Thema 13

Bs 7: Transplantaties en bloedtransfusies 

Doelstellingen 13.7

13.7.1 Je kunt de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten.

13.7.2 Je kunt de rol van bloedfactoren bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor bij zwangerschap beschrijven.

Je afweersysteem zorgt ervoor dat stoffen die niet in het lichaam horen, worden aangevallen. Meestal is dit goed, maar het kan ook voor problemen zorgen.

vervangen van aangetast weefsel of orgaan

• Kans op afstotingsreactie (antigenen)
• Internationaal registratiesysteem
• Afstotingsremmers

Orgaantransplantatie

0

Bloedtransfusie

Bij veel bloedverlies door bijv. ongeluk of operatie

Door ziekte waarbij bloed vervangen moet worden

Ontvangen/doneren afhankelijk van bloedgroep

A   B   AB    O

Bloedtransfusie

Bloedgroepen

Bloedgroepbepaling

bloed	antigeen	antistof
Rh+	resus	-
Rh-	-	anti-resus

De resusfactor:

De antistoffen tegen de resusfactor gaan we pas aanmaken na een eerste besmetting!

Resusfactor bij zwangerschap

resuskindje!

Soms heeft een kind in de baarmoeder een ander resusfactor dan de moeder. Dit kan gevaar opleveren voor het kind.
Is de moeder in dit geval resuspositief of resusnegatief? en het kind?

1. Beide resusnegatief.
2. De moeder is resusnegatief en het kind resuspositief.
3. Beide zijn resuspositief.
4. De moeder is resuspositief en het kind resusnegatief.

Opdracht

• Lezen en maken bs 13.7

eerder klaar?

• Maak online de Test Jezelf van basisstof 13.7
• Maak een samenvatting van b13.7

Afsluiting

Wat gebeurt er bij een auto-immuunziekte?

1. Het lichaam produceert te weinig witte bloedcellen.
2. Witte bloedcellen maken antistoffen tegen je eigen lichaamscellen.
3. Bacteriën dringen de lichaamscellen binnen en veroorzaken ontstekingen.
4. Het immuunsysteem reageert te sterk op externe prikkels.

Bloedgroep 

A

Bloedgroep 

B

Bloedgroep 

0

Bloedgroep 

AB

Geen antistoffen

anti-A & anti-B

anti-B

anti-A

Antigeen-A

Antigeen-B

Antigeen-A & Antigeen-B

Geen antigenen

Goed? Begin aan het huiswerk

Jessica heeft bij een ernstig auto-ongeluk veel bloed verloren en moet een bloedtransfusie hebben. Jessica heeft bloedgroep B.

Het donorbloed mag dus geen antigeen         bevatten.

Ze kan dus bloedgroep         en bloedgroep          ontvangen.

A

B

AB

O

Je kunt de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten. Kan jij dit nu?

😒🙁😐🙂😃

Je kunt de rol van bloedfactoren bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor bij zwangerschap beschrijven. Kan jij dit nu?

😒🙁😐🙂😃

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Hoe bepaal je de bloedgroep van iemand?

1. Door bloedonderzoek
2. Door erfelijkheid te bepalen
3. Door ziektes op te sporen
4. Door antistoffen en antigenen te testen

Anja heeft bloedgroep 0+.

Welke antistoffen tegen bloedgroepantigenen heeft Anja in haar bloed?

1. alleen anti-resus
2. alleen anti-A en anti-B
3. zowel anti-A, anti-B als anti-resus

Karel wil zijn bloedgroep weten. Bij een bloedgroepentest is er alleen klontering bij anti-B (dus niet bij anti-A).
Wat is Karel zijn bloedgroep?

1. A
2. B
3. AB
4. O