13.5 Reageren met behulp van hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

13.5 Reageren met behulp van hormonen

Vandaag:

regelkringen:

temperatuurregeling met de schildklier

ADH en waterregulatie

regeling hongergevoel

epo

Orgaan 1

Orgaan 2

Orgaan 3

Hypothalamus

Hypofyse

Doelwitorgaan

De hypothalamus produceert...
(blauwe pijl)

1. Releasing hormonen (RH)
2. Inhibiting hormonen (IH)
3. Zowel RH als IH
4. Geen van beide

Hoe noemen we het fenomeen dat een hormoon zijn eigen aanmaak remt?

Waardoor reageren alleen doelwitcellen op hormonen, en niet alle andere cellen ook?

Regelkring TSH

Door kou/psychische belasting/fysieke belasting wordt hypothalamus gestimuleerd en TRH afgegeven. 

Hypofyse gaat TSH afgeven waardoor schildklier T4 en T3 aanmaakt.

T4 moet omgezet worden in T3 door lever. 

T3 bindt aan receptor waardoor glucose- en vetverbranding gestimuleerd wordt. Hierdoor stijgt de kerntemperatuur. 

Negatieve terugkoppeling

Door een toename van de concentratie T3 geeft de hypothalamus minder TRH af. Hierdoor wordt er minder TSH en dus minder T3 en T4 afgegeven. T3 remt dus zijn eigen productie.

De hypothalamus geeft ook minder TRH af door de verhoging van de kerntemperatuur. 

TSH-regelkring

ADH-regelkring

Stijging van osmotische waarde van het bloed en lagere bloeddruk wordt door osmoreceptoren in hypothalamus geregistreerd. Hierdoor wordt er ADH afgegeven door hypofyse en krijg je dorst. ADH zorgt ervoor dat er meer water uit de voorurine wordt gehaald en dat de spieren in bloedvatwanden samentrekken.

Bij een lage bloeddruk maken nieren renine. 

Renine zet angiotensinogeen uit de lever om in angiotensine I, welke door de longen omgevormd wordt tot angiotensine II.

Angiotensine II stimuleert de afgifte van ADH en de bijnier aan om aldosteron te maken. 

Renine stimuleert ook de kamersystole en laat de spieren van de bloedvatwanden samentrekken. Hierdoor stijgt de bloeddruk.

ADH

honger

ghreline hormoon aangemaakt door de maag stimuleert het eetcentrum.

insuline, leptine en verzadingscentrum remmen het eetcentrum, waardoor je een verzadigd gevoel krijgt.

epo

Opdracht 1

• Wat zijn de doelwitweefsels van TRH, TSH en T3?
• Doelwitcellen TRH: TSH producerende cellen in hypofyse. Doelwitcellen TSH: thyroxine producerende cellen in schildklier. Doelwitcellen T3: lichaamscellen
• Op welke twee manieren is er een terugkoppeling op de afgegeven hoeveelheid T3?
• via de temperatuurzintuigjes en hypothalamus en via de concentraties van de verschillende hormonen (T3 en T4) en hypothalamus en hypofyse

Opdracht 2

Bij een watertekort registreren de … in de hypothalamus een daling in de bloeddruk. Signalen gaan naar de … die via de …. ADH afgeeft. In het bloed komt ook een tweede hormoon, …. Beide hormonen laten de bloedvaten samentrekken.

• Bij een watertekort registreren de osmoreceptoren in de hypothalamus een daling in de bloeddruk. Signalen gaan naar de hypothalamus die via de hypofyse ADH afgeeft. In het bloed komt ook een tweede hormoon, angiotensine. Beide hormonen laten de bloedvaten samentrekken.

Zelf verder werken

H13 afmaken

Kijk in de studiewijzer welke opdrachten gemaakt moeten worden.