2.3 Het buitenlands beleid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Het buitenlands beleid

De periode 1865-1918

Programma

1. Isolationisme en Manifest Destiny
2. Factoren die een rol speelden bij de internationale expansie, 1865-1914
3. De ontwikkeling van een koloniaal rijk in de Caraïben en Azië
4. Theodore Roosevelt en Latijns-Amerika 
5. De Eerste Wereldoorlog

Isolationisme en Manifest Destiny

Isolationisme

Vanaf het begin werd de Amerikaanse buitenlanse politiek gekenmerkt door het streven naar afzijdigheid in Europese aangelegenheden. 

Dit beleid werd in 1823 in de Monroedoctrine uitgewerkt

Weet je het nog? Wat hield de Monroedoctrine in?

Monroedoctrine: de VS verklaarden dat het Amerikaanse continent was gesloten voor kolonisatie en dat Europese inmenging in het Amerikaanse continent als een bedreiging voor Amerikaanse belangen zou worden beschouwd. 

Manifest Destiny

Ten opzichte van het Amerikaanse continent, stelde de Verenigde Staten zich niet isolationistisch/afzijdig op. 

Het steeds verleggen van de Frontier, de grens tussen de (witte) beschaving en de "wildernis" kenmerkte de kolonisatie en ontwikkeling van de Verenigde Staten (zie blz 47)

Dit paste bij Manifest Destiny: de ideologie dat Amerika voorbestemd was om het eigen continent te ontwikkelen (zie bron 35)

Huiswerk

Maak opdracht 21AB en 23

21A:In welk opzicht kun je de Monroedoctrine interpreteren als een uiting van Amerikaans eigenbelang?

21B: In welk opzicht kun je de Monroedoctrine vooral interpreteren als een verlengstuk van oude Amerikaanse idealen?

23A: Waarom kunnen we de frontier het best worden beschouwd als een proces/ontwikkeling?

23B: Waarom is de trek naar het Westen ook een goed voorbeeld van kolonialisme?

Factoren die een rol speelden bij de internationale expansie

Factoren

De Amerikaanse drang naar expansie liet zich in de tweede helft van de 19e eeuw niet tegenhouden door de geografische afbakening. Verschillende factoren speelden hierbij een rol:

• Industrialisatie
• Buitenlandse politiek
• Ideologische motieven 

Vat voor elke factor kort samen hoe dit een rol speelde bij de Amerikaanse expansie (~15 min)

Industrialisatie	Buitenlandse politiek	Ideologische factoren
Productie was zo hoog dat internationale export noodzakelijk werd om winst te behalen en om economische krimp te voorkomen. Europa was de belangrijkste afzetmarkt, maar L-A en Azië werden steeds belangrijker --> zorgde voor een groeiende belangstelling voor een actieve buitenlandse politiek m.b.t. L-A en Azië.	Buitenlands beleid wordt door de foreign policy elite bepaald --> halverwege 19e eeuw ontstond er een f.p.e. die expansie op de agenda van de federale overheid zette. Agendapunten: - Kanaal tussen de Atlantische Oceaan en Stille Oceaan in Midden-Amerika - Openen van nieuwe markten - New Navy - Veroveren van overzeese gebieden	Manifest Destiny was nu niet langer beperkt tot Noord-Amerika --> de VS waren voorbestemd om een grootmacht te worden in de onophoudelijke strijd tussen de naties Nationalisme + racisme overtuigden veel witte Amerikanen dat ze "minderwaardige" volkeren van de wereld moesten zegenen met hun "superieure" cultuur.

De ontwikkeling van een koloniaal rijk in de Caraïben en Azië

Caraïben: De Spaans-Amerikaanse oorlog (1898)

Wat was er aan de hand? 

• De Cubaanse onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje (1895-1898)

Reden voor Amerikaanse inmenging: 

• de vele economische belangen op Cuba en de handel tussen de VS en Cuba --> werden verstoord door de oorlog.

Aanleiding voor Amerikaanse inmenging 

• de aanslag op het Amerikaanse oorlogsschip de Maine waar Spanje voor verantwoordelijk werd gehouden --> 19 april 1898: Het Amerikaanse Congres erkenden een onafhankelijk Cuba en verklaarde de oorlog aan Spanje. Amerikaanse troepen werden zowel naar Cuba als naar de Filippijnen gestuurd.

Zie bron 39.

Caraïben: De Spaans-Amerikaanse oorlog (1898)

Waarom ook de Filipijnen? 

• Filipijnen waren ook in opstand gekomen tegen het Spaans bewind.
• Lag op de handelsroute naar China en was zo interessant voor de VS

De meerderheid van de Amerikaanse bevolking steunde de Spaans-Amerikaanse oorlog:

• Amerikaanse conservatieven en industriemagnaten: kregen in de VS te maken met sociale onrust en de oorlog zou voor afleiding + nationale eenheid zorgen.
• Amerikaanse zakenlieden en boeren: zagen in Cuba en de Filipijnen nieuwe investeringsmogelijkheden + nieuwe afzetmarkt
• Sociaaldarwinisten en nationalisten: zagen deze oorlog als een avontuur --> mogelijkheid om de grootsheid van de VS te laten zien (bron 40)

Caraïben: De Spaans-Amerikaanse oorlog (1898)

10 december 1898: Vrede van Parijs

• Spanje capituleert
• Cuba werd onafhankelijk, maar Amerikaanse troepen bleven op het eiland gestationeerd
• Puerto Rico, Guam en de Filippijnen werden afgedragen aan de VS

Gevolg = de politiek-strategische positie van de VS in het Caraïbisch gebied en in de Stille Oceaan was versterkt.

Opdracht maken

Opdracht 26 (5 min)

Azië

Tijdens de Spaans-Amerikaanse oorlog dreigden grote delen van China door verschillende landen te worden veroverd -->  Amerika zou zo lastiger met China kunnen handelen.

Gevolg = Open door policy (1899) --> landen moesten toegang krijgen tot de Chinese markt, maar wel  de principes van vrijhandel na te leven en de soevereiniteit van China te erkennen.

Huiswerk

Maken opdracht 27 en 28 (blz 56)

Zie vraag 27, blz 56: voor welke onderzoeksvraag is bron 41 geschikter?

Onderzoeksvraag 1

Onderzoeskvraag 2

In Amerika was er eind 19e eeuw een debat gaande over de toekomst van de Filipijnen.
Lees bron 42: met welke senator zouden de meeste Amerikanen het eens zijn?

1. Senator Albert J. Beveridge
2. Senator George F. Hoar

Theodore Roosevelt en Latijns-Amerika (1901-1909)

Speak softly, but carry a big stick

Theodore Roosevelt 

Geloofde in de superioriteit van de Amerikaanse natie en was voorstander van de opvatting dat “beschaafde” landen zoals de VS het recht en de plicht hadden om in te grijpen in “barbaarse” landen, desnoods met geweld.

Onder Roosevelt werden Amerikaanse troepen steeds vaker ingezet om nationale belangen veilig te stellen.

Cuba

Ondanks de onafhankelijkheid viel Cuba onder Amerikaans toezicht.

1902: Cuba mocht geen verdragen met andere landen ondertekenen zonder goedkeuring van de VS om buitenlandse (Europese) bemoeienis te voorkomen. Dit zorgde voor een opstand in 1906. 

Gevolgen:

• Het Amerikaanse leger sloeg de opstand neer. De militaire bezetting duurde tot 1922. 
• Cuba werd een Amerikaans protectoraat. 
• Amerika investeerden miljoenen in het eiland en domineerden vrijwel alle grote bedrijven en de industrie.

Panama

Roosevelt en veel zakenlieden wilde graag een kanaal in Midden-Amerika om de handel tussen de Amerikaanse oost- en westkust en de handel met Azië te vereenvoudigen --> locatie Panama was perfect, maar Panama was een provincie van Colombia en Colombia bleek een lastige onderhandelaar.

Gevolgen:

• Roosevelt moedigde de bevolking van Panama aan om in opstand te komen en zich onafhankelijk te verklaren van Colombia. De VS zou helpen en stuurde oorlogsschepen.
• 1903: De VS erkende en garandeerde een onafhankelijk Panama. In ruil verwierf zij de controle over de zone waar zij het kanaal had gepland.
• 1914: Panamakanaal werd geopend.

Midden-Amerika

1904: Roosevelt Corollary clausule werd aan de Monroedoctrine toegevoegd.

• Latijns-Amerikaanse landen moesten hun politiek en economie stabiliseren. Afwijkingen of corruptie zouden leiden tot Amerikaanse interventie (bron 43)
  

De Eerste Wereldoorlog

Opdracht

Op 2 april 1917 verklaarde Wilson, met toestemming van het Congres, de oorlog aan Duitsland, terwijl hij in 1914 nog een proclamatie van neutraliteit had afgekondigd. 

Hij gaf als redenen voor de oorlogsverklaring:

1. Duitse overtredingen van de vrijheid op zee
2. Verstoring van Amerikaanse handel
3. Misdaden tegen de mensheid
4. De schending van de Monroe-Doctrine

Geef per reden een beschrijving hoe dit Wilson in het "nauw heeft gedreven". 

Redenen voor oorlogsverklaring

Duitse overtredingen van de vrijheid op zee

• Berlijn had in 1915 het gehele gebied rondom de Britse eilanden tot oorlogszone verklaard.

Verstoring van Amerikaanse handel

• De oorlog had gezorgd voor zeeblokkades (zowel van Britse als Duitse zijde).

Misdaden tegen de mensheid

• Duitsland negeerde de internationale afspraak waarbij handels- en passagiersschepen eerst gewaarschuwd moesten worden voordat ze door oorlogvoerende partijen in beslag werden genomen of opgeblazen.
• De aanval op de Lusitania (Brits passagiersschip met Amerikanen aan boord) en de latere onbeperkte duikbotenoorlog.

De schending van de Monroe-Doctrine

• Het Zimmerman Telegram--> Militaire alliantie met Mexico tegen de VS in ruil voor steun aan Mexico om hun verloren gebieden terug te krijgen.