Ecologie Les 2: Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Als groep sta je sterker!

§6.2 en 6.3 Populaties

Lesplanning

• 6.2 Populaties

- Populatiegrootte

- Draagkracht en beperkende factor

- Natuurbeheer

• 6.3 Soorten en hun omgeving

- Abiotische en biotische factoren

- Tolerantiecurve, optimum

- Niche, adaptaties

Populaties

Bij ecologie kijken we vaak niet naar een individu maar naar een populatie of de gehele soort.

Een populatie is een groep organismen (soortgenoten) in een bepaald gebied die zich onderling voortplanten.

Organismen behoren tot dezelfde soort wanneer ze zich samen voortplanten en hun nakomelingen planten zich ook samen voort.

Populatiegrootte

Grootte van een populatie varieert.

Afname door:

- sterfte en emigratie

Toename door:

- geboorte en immigratie.

Hoe hebben (a)biotische factoren invloed hierop? 

Factoren kunnen dichtheidsafhankelijk (bijv. concurrentie) zijn of onafhankelijk (bijv. ramp).

Biotische factoren

Biotische factoren zijn levende (of dode) factoren.

Voedsel, predatoren, concurrentie, samenleven, kadavers, beschutting door bomen, enz.

Abiotische factoren

Abiotische factoren zijn levenloos.

Tolerantiegebied is eigenlijk 'overlevingsgebied'.

Optimum: ideale omstandigheden

Minimum en maximum: meeste individuen overleven niet. 

Abiotische factoren

Vergelijking meerdere soorten. 

Kleine tolerantie:
gespecialiseerde soorten (alleen in specifieke omstandigheden)

Grote tolerantie: wijdverspreid.

Welke soort(en) komt (/komen) voor bij optimum A?

Oefenen

1. Pak het uitgedeelde werkblad erbij.

2. Bekijk de grafiek en lees de korte tekst eronder.

3. Probeer de vragen te beantwoorden.

4. Schrijf antwoorden op het blad (of schrift).

Tijd: 10 minuten

Alleen of samen: tweetallen mag

Klaar: Start computer en maak vragen §6.2

Extra hulp: Nectar §6.3 blz. 191 / Of: vraag!

Populatiegrootte

Populatiegrootte afhankelijk van geboorte-sterfte, immigratie-emigratie.

Te zorgen voor optimale omstandigheden verhoogd geboorte en verlaagt sterfte.

Door variatie in abiotische factoren zal grootte altijd variëren. Het bepalen van populatiegrootte is meten voor een langere periode. Zie methode 'vangen-merken-terugvangen' (§6.2).

Draagkracht

Soorten die zich nieuw vestigen en gemakkelijk kunnen overleven kunnen zich ontwikkelen tot een plaag.

Bij ongeremde groei wordt draagkracht van ecosysteem overschreden. Effect:

1. Populatiegrootte stabiliseert op aanvankelijke draagkracht.
2. Populatiegrootte stabiliseert op verlaagde draagkracht ecosysteem.
3. Ecosysteem onherstelbaar, uitsterven.
   

Beperkende factor

Om plagen te voorkomen is een beperkende factor belangrijk. Zo wordt verstoring voorkomen.

Herintroductie van een soort kan hierin een beheersmaatregel zijn.

Natuurbeheer

Om ecosystemen stabiel te houden is het belangrijk om immigratie en emigratie mogelijk te maken.

Bij variaties in populatiegrootte is er dan de mogelijkheid tot herstel ipv overschrijding draagkracht.

Ontsnippering is hier een uitstekende vorm van natuurbeheer.

Oefenen

Maak de volgende vragen om te oefenen:

§6.2 vraag 14, 15, 17, 18, 20, 21, 22

§6.3 vraag 24, 26, 27, 28, 33, 34, 35, 40