1.2 Leven in een industriestad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Memo hm 2

H1 De tijd van burgers en stoommachines 

1.2. Leven in een industriestad

Industriële revolutie

1750-1850

Een belangrijk keerpunt in de wereldgeschiedenis

Leerdoelen

Leerdoelen 1.2.1

1) Ik kan de werk- en leefomstandigheden van arbeiders beschrijven.

2) Ik kan de leefomstandigheden van de gegoede burgerij beschrijven.

3) Ik kan twee belangrijke ideeën noemen die liberalen in de 19e eeuw hadden op het gebied van bestuur en economie, en wat liberalisme is.

Ik ken de begrippen en jaartallen uit deze (deel)paragraaf.

Werk in de eerste fabrieken

Werkomstandigheden

• Lage lonen
• Lange werkdagen (alleen zondag vrij)
• Vrouwen en kinderen werkten ook (nog minder loon)
  
• Werk in de fabriek was gevaarlijk en ongezond. 
• Als een arbeider ziek was, verdiende hij niets.
• Protesteren of demonstreren had weinig zin. Je werd ontslagen.
  

1750

Wonen bij de fabriek

Leefomstandigheden:

• Luchtvervuiling doordat de huizen bij de fabrieken stonden.
• Kleine huizen van slechte kwaliteit.
• Smerige straten, geen riolering, geen schoon drinkwater en slechte hygiëne.
• Cholera en andere besmettelijke ziekten
  
• Door het zware werk, het slechte eten
  

      en de ongezonde woonomstandigheden   

      werden arbeiders niet oud. 

• Kinderen gingen niet naar school

Twee werelden

Drie sociale groepen: gegoede burgerij/ rijke burgers/ bourgeoisie, middenklasse en fabrieksarbeiders.

Leefomstandigheden rijke burgers (fabrikanten, bankiers and advocaten):

• Leefden in buitenwijken, in ruime huizen met een tuin
• Schonere straten en betere hygiëne (wc).
  
• Goede scholen en mooie parken
• Vrouwen werkten niet (opvoeding en zetten personeel aan het werk) 

 

Wat hoort niet bij de werkomstandigheden van arbeiders?

1. Lage lonen
2. Lange werkdagen
3. Smerige straten, geen riolering, en geen schoon drinkwater
4. Protesteren of demonstreren had weinig zin. Je werd ontslagen.

Wat hoort niet bij de leefstandigheden van arbeiders?

1. Arbeiders werden niet oud.
2. Besmettelijke ziekten door slechte hygiëne.
3. Luchtvervuiling doordat de huizen bij de fabrieken stonden.
4. Werk in de fabriek was gevaarlijk en ongezond.

Uit welke groepen bestond de industriële samenleving?

1. Gegoede burgerij, boeren, arbeiders
2. Gegoede burgerij, middenklasse, arbeiders
3. Gegoede burgerij, middenklasse, slaven
4. Middenklasse, boeren, slaven

Liberalisme

Liberalisme =  een politieke stroming die opkomt voor zoveel mogelijk vrijheid voor alle burgers.

Ideeën op het gebied van economie:

• Voorstanders van het kapitalisme. 
• De regering moest zich zo min mogelijk met de economie moest bemoeien.
• Fabriekseigenaren mochten bijvoorbeeld zelf lonen en prijzen bepalen 

en moesten geen last hebben van allerlei regels. 

• Slechte bedrijven zouden vanzelf failliet gaan en sluiten. Bedrijven die 

goedkope en goede producten verkochten, zouden veel verkopen en winst maken

Liberalisme

Ideeën op het gebied van politiek en bestuur:

• De belangrijkste taak van de regering was zorgen voor orde en veiligheid in het land. 
• De liberalen wilden ook dat alle burgers dezelfde grondrechten zouden krijgen, zoals vrijheid van meningsuiting of vrijheid van godsdienst. 
• Alleen rijke mensen kiesrecht. Volgens veel liberalen konden alleen rijke mensen verstandige besluiten nemen.

Wat hoort bij liberalisme?
1) Zoveel mogelijk vrijheid
2) Zoveel mogelijk gelijkheid
3) De regering moet zorgen voor orde en veiligheid
4) De regering moet zorgen voor veilige fabrieken en minimumlonen.

1. 1 en 3
2. 1 en 4
3. 2en 3
4. 2 en 4

Wat past niet bij de liberale ideeën over de economie?

1. fabriekseigenaren bepalen zelf de hoogte van lonen en prijzen
2. kapitalisme
3. overheid bemoeit zich weinig met economie
4. overheid redt bedrijven die failliet dreigen te gaan

Wat past niet bij de liberale ideeën over het bestuur?

1. alleen rijke burgers kiesrecht
2. grondrechten voor alle burgers
3. overheid zorgt voor orde en veiligheid
4. overheid zorgt voor medische zorg en leerplicht

Leerdoelen

Leerdoelen 1.2.1

1) Ik kan de werk- en leefomstandigheden van arbeiders beschrijven.

2) Ik kan de leefomstandigheden van de gegoede burgerij beschrijven.

3) Ik kan twee belangrijke ideeën noemen die liberalen in de 19e eeuw hadden op het gebied van bestuur en economie, en wat liberalisme is.

Ik ken de begrippen en jaartallen uit deze (deel)paragraaf.

Aan de slag

Wat? Zie whiteboard.

Hoe? Alleen 

Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit? Dan bij je docent. 

Tijd? Tot het einde van de les. 

Klaar? Leer begrippen en jaartallen. Vraag docent.