Les 7 - bron van kennis: verstand

Wat is kennis?
Les 7: bron van kennis: verstand
Periode 3
vwo-4
1 / 19
next
Slide 1: Slide
LevensbeschouwingMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 19 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Wat is kennis?
Les 7: bron van kennis: verstand
Periode 3
vwo-4

Slide 1 - Slide

Lesdoel en lesopbouw
Lesdoelen:
  • Kennen: de begrippen 'empirie' en 'ratio', het begrip 'paradox', het verschil tussen zekerheid en waarschijnlijkheid
  • Kunnen: meedoen met vragen
Lesopbouw:
  1.  Uitleg: bronnen van kennis
  2. Uitleg: analytische waarheden, paradoxen
  3. Video: Zeno's paradox + vraag
  4. Oefeningen: logisch of waarschijnlijk?
  5. Reflectie: wat weten we nu?

Slide 2 - Slide

Kennistheorie (of kennisleer)
  • Kennistheorie is de tak (of deelgebied) binnen filosofie die gaat over de grote vragen naar kennis of het weten. Het omvat bijvoorbeeld de volgende vragen:
  • "Wat weten we honderd procent zeker?", "Wanneer is iets 'waar', wat is waarheid?", "Wat is de ultieme bron van kennis?", "Wat maakt iemand een deskundige, een expert?"
  • De kennistheorie is vanaf de 16de eeuw opgekomen. 

Slide 3 - Slide

Kennistheorie (of kennisleer)
  • Eén van de filosofische vragen waar kennistheorie ook over gaat, is de vraag naar wat de ultieme bron van kennis is. 
  • Veel filosofen gingen van het verstand (ratio) of de zintuiglijke ervaring (empirie) uit. 
  • In de moderne filosofie zullen we zien dat Rene Descartes uitgaat van het verstand (rationalisme) en David Hume van de zintuiglijke ervaring (empirisme) als ultieme kennisbron.

Slide 4 - Slide

Rationalisme
  • Rationalisme is de filosofische stroming die stelt dat het verstand de ultieme bron van (ware) kennis is.
  • Volgens rationalisten zijn er gevallen waarbij de inhoud van onze concepten de ervaring te boven gaat of niet nodig heeft. Ook geloven ze vaak in aangeboren ideeën.
  • Er zijn volgens rationalisten dus bepaalde noodzakelijke waarheden waarvoor zintuiglijke ervaring niet nodig is.

Slide 5 - Slide

Logische waarheid
  • Een voorbeeld van zo'n noodzakelijke waarheid is een logische of analytische waarheid.  
  • Neem de volgende zin: "Alle vrijgezellen zijn ongetrouwd."
  • Deze bewering (of 'propositie' zoals ze het in de filosofie noemen) is noodzakelijk waar: het zit in het begrip 'vrijgezel' ingebakken dat hij ongetrouwd is. Anders is diegene geen vrijgezel meer!

Slide 6 - Slide

Paradox
  • De tegenhanger van de analytische waarheid is de paradox.
  • Een paradox is een schijnbare tegenstrijdigheid. 
  • Deze tegenstrijdigheid lijkt in eerste instantie in te gaan tegen het gevoel van iemands logica, verwachting of intuïtie (en soms berust deze op een denkfout).
  • Paradoxen hebben te maken met tegenspraak, circulair redeneren of zelfverwijzing. 

Slide 7 - Slide

Slide 8 - Video

Leg in je eigen woorden uit waar deze paradox op neerkwam.

Slide 9 - Open question

Zeker vs. waarschijnlijk
  • In de kennis van de wereld om ons heen zou je een onderscheid kunnen maken tussen zekerheden en waarschijnlijkheden.  
  • Zekerheden hebben met logica te maken: het moet wel zo zijn, anders belanden we in absurditeiten en tegenspraken.
  • Met waarschijnlijkheden zit het anders: het zit misschien zo, maar het kan ook anders zijn (contingentie).

Slide 10 - Slide

"De cirkel is rond."
A
zeker
B
waarschijnlijk

Slide 11 - Quiz

"Alle vrijgezellen zijn ongetrouwd."
A
zeker
B
waarschijnlijk

Slide 12 - Quiz

"Veel vrijgezellen zijn ongelukkig."
A
zeker
B
waarschijnlijk

Slide 13 - Quiz

"Morgen gaat het regenen of niet regenen."
A
zeker
B
waarschijnlijk

Slide 14 - Quiz

"Morgen gaan de lessen op school door."
A
zeker
B
waarschijnlijk

Slide 15 - Quiz

Zelfstandige opdracht
  • In ons begrip van de wereld om ons heen zou je een onderscheid kunnen maken tussen zekerheden (zekere kennis) en waarschijnlijkheden (onzekere kennis).  
  • Opdracht: bedenk zelf drie voorbeelden van zekerheden (zekere kennis). Bedenk ook drie voorbeelden van waarschijnlijkheden (onzekere kennis). Schrijf ze op in een Word-document. Je hebt je antwoorden zometeen nodig.
timer
3:00

Slide 16 - Slide

Wat zijn jouw drie voorbeelden van zekerheden (zekere kennis)?

Slide 17 - Open question

Wat zijn jouw drie voorbeelden van waarschijnlijkheden (onzekere kennis)?

Slide 18 - Open question

Reflectie: wat weten we nu?
We weten nu dat.. 
  • rationalisten het verstand zien als ultieme bron van kennis (die ook noodzakelijke waarheden kan voortbrengen)
  • rationalisme tegenover empirisme staat: de stroming die stelt dat zintuiglijke ervaring de ultieme bron van kennis is.
  • er een verschil bestaat tussen zekerheden (logica) en waarschijnlijkheden. 

Slide 19 - Slide