H1.1 Jagers en verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Tijdvak 1 Jagers en boeren  

Jagen en verzamelen

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Wat weet je eigenlijk
van de steentijd?

Leerdoel

• Ik kan uitleggen dat het lastig is om het begin van de geschiedenis van de mens te bepalen
• Ik kan uitleggen hoe jagers-verzamelaars leefden en waarom zij rondtrokken
• Ik kan uitleggen dat het ontbreken van schriftelijke bronnen van invloed is op wat we over de prehistorie weten

Indeling

Steentijd                           3000 v. Chr.

Bronstijd                           2100 v. Chr. tot 800 v. Chr. 

IJzertijd                               800 v. Chr. tot 40 v. Chr. 

De naam homo sapiens betekent 'wijze mens'.
Waarom is deze naam goed gekozen?

Homo sapiens verlaat Afrika,
terwijl het klimaat toch beter wordt.
Waarom zouden ze dan tóch ergens anders naartoe gaan?

Homo sapiens en Neanderthaler hebben
samen kinderen gekregen.
De moderne mens heeft daardoor een
paar dingen van de Neanderthaler meegekregen.
Welke denk je dat het is?

1. Sommige mensen hebben heel veel lichaamshaar.
2. Sommige mensen hebben geen kin.
3. Sommige mensen hebben rood haar.
4. Sommige mensen kunnen goed jagen.

Lucy

(In de sky with diamonds)

De eerste mensen

• Homo betekent mens

• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)

• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Australopithecus

Homo habilis

Homo erectus

Homo neanderthalensis

Homo sapiens

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd
• NL --> HUN-lijn 

• NL was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

Duidelijke rolverdeling:

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen) = een stam 

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Migratie 
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Weinig bezittingen...
maar wat bepaalde dan jouw aanzien in de stam?

Grotten van Lascaux

Waarom zouden er rotstekingen
in grotten zijn gemaakt?

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

Begrippen uit deze les

• steentijd
• Bestaansmiddel
• sociale verschillen
• cultuur
• prehistorie
• jager-verzamelaars
• ijstijd
• aanzien
• stam
• nomaden 
• homo sapiens

Personen uit deze les

• Lucy 
• Ötzi

Jaartallen uit deze les

• Migratie Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)
  
• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

• 15.000 v. Chr.: einde van de laatste ijstijd
• 120.000 jaar geleden gebruik van stenen in Oost-Afrika 
• 40.000 jaar geleden gebruik van stenen werktuigen in Europa

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd